TY - JOUR ID - 60523 TI - صیانت از میراث فرهنگی غیر مادی مردمان بومی: در جست‌وجوی مناسب‏ ترین راهکار حقوقی JO - فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران JA - JPLSQ LA - fa SN - 2423-8120 AU - رنجبریان, امیر حسین AU - سعیدی, محمد AD - استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشکدة‏ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران AD - دانش‌آموختة دکتری حقوق بین‌الملل دانشکدة‏ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 46 IS - 4 SP - 907 EP - 928 KW - حقوق بشر KW - حقوق خصوصی KW - حقوق مالکیت فکری KW - حقوق فرهنگی KW - مردم بومی KW - میراث فرهنگی غیر مادی DO - 10.22059/jplsq.2016.60523 N2 - مردمان بومی مردمانی هستند که از ادوار گذشته و به‌ویژه پیش از استعمار دارای تاریخ، پیوندها، و سنت‏های مشترک با یک‌دیگر بوده‏اند که سبب جدایی آن‌ها از جامعة اصلی و مرکزی و برخورداری از نظام‏ها و الگوهای ارزشی و فرهنگی خاص خود شده است. این مردم، که در چارچوب‏ها و نظامات قدرت مرکزی زندگی می‏کنند، با سرزمین و محل اقامت خود رابطه‏ای عاطفی و معنوی دارند و نیز حفظ و صیانت از فرهنگ و میراث غیر مادی خود را، که عمدتاً جنبة شفاهی و کلامی دارد، عامل بقا و استمرار هویتشان در گذر زمان و پرهیز از ادغام در دیگر جوامع غالب و مسلط در دنیای اطراف می‏دانند. برای حمایت حقوقی از این میراث راهکارهای گوناگونی پیشنهاد شده است که اهم آن‌ها را می‏توان در دو راهکار دسته‏بندی کرد: راهکار اول شامل نظام‏های حقوق خصوصی و حقوق مالکیت فکری است که با تکیه بر جلوه‏های گوناگون این حقوق‌ مانند کپی‌رایت، حق اختراع، حقوق علائم تجاری، حقوق قراردادها، و مسئولیت مدنی و با تلقی این میراث به‌منزلة اموالی دارای ارزش اقتصادی و قابل دادوستد راه‌حل‏هایی برای حمایت از آن ارائه می‏کنند. راهکار دوم نیز نظام حقوق بشر است که بر اساس الگوبرداری از چارچوب «حق‏های فرهنگی» و آموزه‏های حقوق بشری در پی یافتن سازوکارهایی برای حمایت از حق مردمان بومی بر میراث فرهنگی غیر مادی و ادبیات و فرهنگ عامة آن‌ها به‌مثابة یک حق بشری است و در اسناد بین‏المللی و عملکرد محاکم بازتابی مناسب یافته است، تا جایی که برخی حق این مردمان بر حفظ میراث غیر مادی، به‌منزلة بخشی از هویتشان، را در زمرة حقوق بشر عرفی می‏دانند. UR - https://jplsq.ut.ac.ir/article_60523.html L1 - https://jplsq.ut.ac.ir/article_60523_515f27a0e838a8a125325dce6e020206.pdf ER -