TY - JOUR ID - 90892 TI - حق بر مشارکت سیاسی و رأی اجباری، تضاد یا سازگاری؟ JO - فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران JA - JPLSQ LA - fa SN - 2423-8120 AU - دبیرنیا, علیرضا AU - محبی, داود AU - جلیلی, آیت اله AD - دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران AD - استادیار گروه‌ حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق،‌ دانشگاه قم، قم، ایران AD - دانش‌آموختۀ دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 53 IS - 1 SP - 97 EP - 119 KW - حق بر مشارکت سیاسی KW - حق رأی KW - ‏رأی اجباری KW - حقوق بشر KW - کمیتۀ حقوق ‏بشر KW - تعارض KW - سازگاری.‏ DO - 10.22059/jplsq.2020.283126.2047 N2 - حق بر مشارکت سیاسی از حقوق بنیادین انسان‌هاست که خود از حق تعیین سرنوشت نشأت می‌گیرد. این حق در اسناد مهمی چون اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و... تصریح شده است. یکی از جلوه‌های بارز حق بر مشارکت سیاسی، حق رأی است. دیدگاه این اسناد نسبت به رأی دیدگاهی حق‌مدار نسبت به شهروندان و تکلیف‌مدار نسبت به دولت‌هاست. با این حال در برخی کشورها از جمله بلژیک، آرژانتین و استرالیا، نظام انتخاباتی وجود دارد که بر اساس آن رأی دادن و شرکت در انتخابات، اجباری و به‌منزلة یک تکلیف شهروندی است، به‌نحوی که برای عدم انجام این تکلیف مجازات‌هایی نیز پیش‌بینی شده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بررسی نظرهای نهادهای ناظر بر این اسناد همچون کمیتۀ حقوق بشر و کمیسیون اروپایی حقوق بشر، به‌دنبال پاسخگویی به این پرسش هستیم که آیا رأی اجباری با حق‌های پیش‌بینی‌شده در اسناد حقوق بشری در تعارض است یا خیر؟ یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که آنچه در رأی اجباری، الزامی است، صرفاً حضور در پای صندوق رأی و شرکت در انتخابات و انداختن رأی به صندوق است و رعایت اصل مخفی بودن رأی مانع از نقض حق‌های بشری چون آزادی عقیده، آزادی نظر، آزادی وجدان و آزادی بیان می‌شود. بنابراین رأی اجباری، به‌شرط مخفی بودن رأی‌دهی و عدم اجبار به نوشتن نام نامزد یا حزبی در برگة رأی، تعارضی با حقوق بشر ندارد. UR - https://jplsq.ut.ac.ir/article_90892.html L1 - https://jplsq.ut.ac.ir/article_90892_fd20531299aa2f2264a61cd510121a82.pdf ER -