Document Type : Article
Authors
1 Associate Prof, Department of Public and International Law , Faculty of Law, Salahaddin University, Erbil, Kurdistan Region, Iraq
2 MA. in Public International Law, Faculty of Law, Salahaddin University, Erbil, Kurdistan Region, Iraq
Abstract
Nowadays, the increased use of international watercourses for non-navigational purposes, such as agricultural, industrial, and trade use has put them in the spotlight. Meanwhile, global weather change, droughts, excessive uses of water resources, scarcity of water resources, and population growth have increased the conflicts over international waterways. One of the common principles in public international law is the principle of cooperation between the countries emphasized in the UN charter and a number of bilateral and multilateral agreements, including the 1977 Convention on the Law of Non-navigational Uses of International Watercourses. In recent years debates between Iran and Iraq over the use of international waters have intensified and it seems without cooperation between both countries these debates cannot be resolved. Therefore, the principle of cooperation regarding international watercourses has been chosen as the subject of this research. This research has applied descriptive and analytic methodology. The purpose of this study is to show to what extent the principle of cooperation is reflected or indeed implemented in the international and bilateral agreements on watercourses between Iran and Iraq.
Keywords
١. فارسی
الف) کتابها
1.آگوستو کاپونئرا، دانته (١٣٩٢)، اصول حقوق و مدیریت آب، ترجمة محسن عباسی، اصلی، عبداللهی، چ اول، تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
- عراقچی، سید عباس (١٣٩٤). دیپلماسی آبهای فرامرزی و نظام بینالملل، تهران: مرکز آموزش و پژوهشهای بینالمللی.
- فرشاد گهر، ناصر (١٣٦٧)، نظام حقوقی رودهای بینالمللی و اروندرود، چ اول، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
- محمدعلیپور، فریده (١٣٩٦)، حقوق استفادههای غیر کشتیرانی از آبراهههای بینالمللی، تهران: میزان.
- موسوی، سید فضلالله (١٣٨٩). حقوق رودخانههای بینالمللی با تأکید بر حوزههای اردن و لیطانی و مدیریت و برنامهریزی آبها، چ اول، تهران: دادگستر.
ب) مقالات
- پورهاشمی، سید عباس؛ زارعی، سحر؛ خلعتبری، یلدا (١٣٩٢)، «بررسی جایگاه اصل همکاری در حقوق بینالملل محیط زیست»، فصلنامة پژوهش حقوق عمومی، سال پانزدهم، ش ٣٩.
- پیشگاه هادیان، حمید؛ حجازی، سید علیرضا (١٣٨٩). «چالشهای مشترک هیدروپولیتیک ایران با عراق و افغانستان، از سال ٢٠٠١ تا ٢٠١٠ مطالعة موردی اروند و هیرمند»، فصلنامة مطالعات روابط بینالملل، دورة ٣، ش ١٢.
- جعفری ولدانی، اصغر (١٣٨٨)، «استفاده از منابع آب رودهای مرزی ایران و عراق و حقوق بینالملل»، مجلة پژوهش حقوق و سیاست، تهران، سال یازدهم، ش ٢٦.
- زرقانی، سید هادی؛ لطفی، امین (١٣٩٠)، «نقش رودهای مرزی در همکاری و همگرایی منطقهای»، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیهای، ش 16.
١0. سجادپور، سید کاظم؛ امیری مقدم، رضا (١٣٨٨)، «نقش سازوکارهای حقوقی در حلوفصل منازعات ژئوپلیتیکی مطالعة موردی: عهدنامة مرزی و حسن همجوار ١٩٧٥ الجزائر»، فصلنامة ژئوپلیتیک، سال پنجم، ش 2.
١1. شیرازیان، شیرین؛ خطیبی، عطیه (١٣٩٤)، «حقوق بهرهبرداری غیرکشتیرانی از آبراههای بینالمللی با نگاهی به توسعة پایدار»، پایداری، توسعه و محیط زیست، دورة 2، ش ٩٤.
- عابدینی، عبدالله؛ دعاگوئی هریس، کریم (١٣٩٧)، «ضرورت پیوستن ایران به کنوانسیون حقوق استفاده غیر کشتیرانی از آبراهههای بینالمللی»، مجموعه مقالات حقوق آب فرصتها و راهکارها، چ اول، تهران: مؤسسة انتشارات دانشگاه تهران.
١3. عزیزی، ستار؛ موسوی، سید مهدی (١٣٩٥)،«پروندة گابچیکُوو ناگیماروس: نقش دیوان بینالمللی دادگستری در برجستهسازی مفهوم توسعة پایدار»، مجلة حقوقی بینالمللی، ش ٥٥.
١4. مرادی، سیدمهدی (١٣٨٥)، «حکومتمداری جهانی و تکامل رویکرد همکاری در سیاست بینالملل»، دانشنامة حقوق و سیاست، ش ١٠.
١5. ممتاز، جمشید (١٣٧٤)، «نظام حقوقی آب آبراههای بینالمللی خاورمیانه»، مجلة حقوقی بینالمللی، دورة ١٣، ش ١9-١8.
١6. میرزائی، محمدعلی (١٣٨٨)، «چالشهای هیدروپولیتیک ایران و عراق با تأکید بر اروندرود»، مجلة اطلاعات سیاسی-اقتصادی، تهران، ش ٢٦٤-٢٦٣.
ج) پایاننامهها
١7. خادمی جهرمی، محمدعلی (١٣٧٨-١٣٧٧)، اعتبار معاهدة ١٩٧٥ بغداد، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
١٨. مرادی، محمدمهدی (١٣٨٥)، مشکلات جاری حقوقی در روابط مرزی ایران و عراق، پایاننامة کارشناسی ارشد حقوق بینالملل، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
د) اسناد
١٩. موافقتنامة بین ایران و عراق راجع به استفاده از رودخانههای مرزی ٢٦/١٢/١٩٧٥.
٢. عربی
الف) کتابها
- الأمم المتحدة (٢٠٠٥)، التعاون بین الدول على المستوى الإقلیمی فی مجال إدارة الموارد المائیة: حالات دراسة لبعض الدول فی منطقة الإسکوا، نیویورک.
- جاسم، علاء حسین (٢٠١٨)، التنظیم القانونی لإستخدام المجاری المائیة الدولیة للأغراض غیر الملاحیة، الإسکندریة: دار الجامعة الجدیدة.
- الجندی، غسان (٢٠٠١)، الوضع القانونی للمجاری المائیة الدولیة، الطبعة الاولی، عمان.
- الجویلی، سعید سالم (١٩٩٨)، قانون الأنهار الدولیة، القاهرة: دارالنهضة العربیة.
- داود، إسماعیل (٢٠١٧)، المفاوض العراقی و قراءة فی اتفاقیة قانون استخدام المجاری المائیة الدولیة فی الأغراض غیرالملاحیة لعام ١٩٩٧، الطبعة الاولی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
- الشاکر، ڤیان موفق (٢٠١١)، النظام القانونی للموارد المائیة المشترکة بین العراق و إیران، بغداد: وزارة الخارجیة.
- شروف، عصام (٢٠١٥)، أزمة میاه حوضی دجلة و فرات بین دوافع التنمیة و قیود التعاون، دمشق: الهیئة العامة السوریة للکتاب.
- العادلی، صبحی أحمد زهیر (٢٠٠٧)، النهر الدولی المفهوم والواقع فی بعض أنهار المشرق العربی، الطبعة الاولی، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
- علوان، جابر فهمی (٢٠١٨)، المجاری المائیة الدولیة الأنهار والقنوات فی إطار القانون الدولی العام، الإسکندریة، المکتب الجامعی الحدیث.
- العیساوی، د.سلمان شمران (٢٠١٦)، أزمة میاه الرافدین بین أطماع الجوار الجغرافی والقانون الدولی، الطبعة الاولی، بیروت: منشورات زین الحقوقیة.
- محمد، دالیا إسماعیل (٢٠٠٦)، المیاه والعلاقات الدولیة دراسة فی أثر أزمة المیاه علی طبیعة و نمط العلاقات العربیة الترکیة، القاهرة: الطبعة الاولی، مکتبة مدبولی.
- المنصور، عبدالعزیز شحادة (٢٠٠٠)، المسألة المائیة فی السیاسة السوریة تجاه ترکیا، بیروت: مرکز دراسات الوحدة العربیة.
ب) مقالات
- الصحراوی، عبدالحمید (٢٠١٧)، «النظام القانونیة للمجاری المائیة العابرة للحدود علی ضوء اتفاقیة الامم المتحدة بشأن استخدام المجاری المائیة الدولیة فی الاغراض غیرالملاحیة»، مجلة الفقه والقانون، العدد الواحد والخمسون.
- فضیل، احمد تقی (٢٠١٤)، «مبادئ استغلال الأنهار الدولیة على وفق اتفاقیة قانون استخدام المجاری المائیة للاغراض غیر الملاحیة لعام ١٩٩٧»، مجلة واسط للعلوم الإنسانیة، جامعة واسط، العدد ٢٥.
ج) پایاننامهها
- جاسم، جعفر خزعل (١٩٩٣)، قواعد استغلال الأنهار الدولیة لغیرالملاحة و مدی تطبیقها فی العراق، رسالة الماجستیر المقدمة الی کلیة القانون جامعة بغداد.
- الردایدة، هدی جمال محمد (٢٠٠٨)، القانون الدولی للمیاه وحقوق المیاه الفلسطینیة دراسة الحوض الجوفی الغربی فی فلسطین فی ضوء القانون الدولی، رسالة الماجستیر، جامعة القدس/فلسطین.
- الرشیدی، هالة أحمد محمد (٢٠١٢)، الإدارة الدولة للموارد المائیة المشترکة: دراسة فی ضوء أحکام اتفاقیة الأمم المتحدة لعام ١٩٩٧ بشأن المجاری المائیة الدولیة، کلیة الاقتصاد والعلوم السیاسیة/ جامعة القاهرة.
- رشید محمد، محمد حسین (٢٠٠٠)، الاستخدام المنصف والمعقول للأنهار الدولیة، رسالة الماجستیر المقدمة الی کلیة القانون جامعة بغداد.
- الطائی، لهیب صبری دیوان (٢٠١١). الأحکام الخاصة بالمجاری المائیة الدولیة المستخدمة لأغراض غیر الملاحیة، رسالة الماجستیر المقدمة علی کلیة الحقوق/جامعة الشرق الاوسط، عمان.
- القاضی، ممدوح توفیق (١٩٦٧)، استغلال الأنهار الدولیة فی غیر شئون الملاحة و مشکلة نهر الأردن، اطروحة الدکتوراه المقدمة الی کلیة الحقوق، جامعة القاهرة.
د) اسناد
- اتفاقیة استخدام المجاری المائیة الدولیة فی الاغراض غیر الملاحیة عام ١٩٩٧.
- مذکرة تفاهم بین وزارة الموارد المائیة فی جمهوریة العراق و وزارة الطاقة فی الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة لسنة ٢٠١٢.
- وزارة الخارجیة العراقیة (١٩٧٦). معاهدة الحدود الدولیة وحسن الجوار بین العراق وایران لسنة ١٩٧٥، بغداد.
ه)کنفرانس
- داوود، ماجد عبدالمجید (٣-٦/١٠/١٩٩٤)، القانون الدولی الخاص بالمیاه الدولیة المشترکة، مٶتمر رصد المیاه والقوانین والتشریعات وإدارة المصادر المشترکة للمیاه الطبیعیة، طرابلس.
٣. کردی
الف) کتاب ها
- .وهڵهدبهگی، ئازاد (٢٠١٥). ڕێکخستنی یاسایی ڕێڕهوی ئاویی سیروان لهبهر ڕۆشنایی یاسای نێودهوڵهتی گشتیی، سلێمانی، سهنتهری لێکۆڵینهوهی ستراتیجیی کوردستان.
٤. انگلیسی
- A) Books
- Al-Adly, Sobhi Ahmed Zuhair (2007), The international river concept and reality in some rivers of the Arab Mashreq, first edition, Beirut, Arab Unity Studies Center (In Arabic).
- Al-Issawi, Salman Shamran (2016), Mesopotamia water crisis between the ambitions of geographical neighborhood and international law, first edition, Beirut, Zain legal Publications (In Arabic).
- Al-Juwaili, Saeed Salem (1998), International Rivers Law, Cairo, Arab Renaissance House (In Arabic).
- Al-Mansour, Abdelaziz Shehadeh (2000), The Water Issue in Syrian Politics towards Turkey, Beirut, Center for Arab Unity Studies (In Arabic).
- Al-Shaker, Vian Mowaffak (2011), The legal system of the shared water resources between Iraq and Iran, Baghdad, Ministry of Foreign Affairs (In Arabic).
- Alwan, Jaber Fahmy (2018), International Watercourses, Rivers and Canals in the Framework of Public International Law, Alexandria, Modern University Office (In Arabic).
- Augusto Caponera, Dante (2013), Principles of Law and Water Management, Mohsen; Abbasi, Asli, translated by Abdollahi, first edition, Tehran, Shahr-e-Danesh Institute for Legal Studies and Research (In Persian).
- Daoud, Ismail (2017), The Iraqi negotiator and a reading of the agreement on the law of the use of international watercourses for non-navigational purposes of 1997, first edition, Beirut, Arab Institute for Studies and Publishing (In Arabic).
- El-Gendy, Ghassan (2001), The legal status of international watercourses, first edition, Amman (In Arabic).
- Farshad Gohar, Nasser (1988), Legal System of International and Arvand River, First Edition, Tehran, Office of Political and International Studies (In Persian).
- Iraqchi, Sayyid Abas (2015), Transboundary Water Diplomacy and the International System, Tehran, International Education and Research Center (In Persian).
- Jassim, Alaa Hussein (2018), Legal regulation of the use of international watercourses for non-navigational purposes, Alexandria, New University House (In Arabic).
- Mohamed, Dalia Ismail (2006), Water and international relations, a study in the impact of the water crisis on the nature and pattern of Arab-Turkish relations, Cairo, first edition, Madbouly Library (In Arabic).
- Mohammad Alipour, Farida (2017), Law on non-shipping uses of international waterways, Tehran, Mizan Legal Foundation (In Persian).
- Musawi, Sayyid Fazlullah (2010), International Rivers Law with Emphasis on Jordan and Litani Areas and Water Management and Planning, First Edition, Tehran, Dadgostar Publishing (In Persian).
- Shroff, Essam (2015), The water crisis of the Tigris and Euphrates basins between the motives of development and the constraints of cooperation, Damascus, the Syrian General Organization for the Book (In Arabic).
- United Nations (2005), Cooperation among countries at the regional level in the field of water resources management: case studies of some countries in the ESCWA region, New York (In Arabic).
- Waladbagi, Azad (2015), Legal Regulation of the Sirwan Watercourse in the Light of the International Public Law, sulaymaniyah, Kurdistan Center for Strategic Studies (In Kurdish).
- B) Articles
- Abedini, Abdullah; Prayer Harris, Karim (2018), "The need for Iran to accede to the Convention on the Law of Non-Shipping Use of International Waterways" in: Collection of Articles on Water Law, Opportunities and Solutions, First Edition, Tehran, Tehran University Publishing Institute (In Persian).
- Al-Sahrawi, Abdelhamid (2017), “The legal system of transboundary watercourses in the light of the United Nations Convention on the use of international watercourses for non-navigational purposes”, Journal of Jurisprudence and Law, Fifty-first Issue, No.51 (In Arabic).
- Azizi, Sattar; Mousavi, Sayyid Mehdi (2016), "The case of Gabchikovo Nagimaros: The role of the International Court of Justice in highlighting the concept of sustainable development", International Law Journal, No. 55 (In Persian).
- Fadil, Ahmed Taqi (2014), “Principles of Exploiting International Rivers According to the Agreement on the Use of Watercourses for Non-Navigational Purposes of 1997”, Wasit Journal of Human Sciences, Wasit University, No.25 (In Arabic).
- Hadian, Hamid; Hejazi, Sayyid Alireza (2010), "Joint Hydropolitical Challenges of Iran with Iraq and Afghanistan, From Year 2001 to 2010, Arvand and Helmand Case Study", Quarterly Journal of International Relations Studies, Volume 3, Number 12 (In Persian).
- Hussein, Omar Ahmed & Masum, Ahmad (2016), Binti Mohamed, Khadijah; The Use of the Diyala River Between Iran and Iraqi: An International Law Approach, Law and Political Sciences Journal, Vol.5, No.1.
- Jafari Valdani, Asghar (2009), "Utilization of water resources of Iran-Iraq border rivers and international law", Journal of Law and Policy Research, Tehran, 3th year, No. 26 (In Persian).
- Leb, Christina (2013), The UN Watercourses Convention: the éminence grise behind cooperation on Transboundary water resources, Water International, Vol.38, No.2.
- Mirzaei, Mohammad Ali (2009), "Hydropolitical Challenges of Iran and Iraq with Emphasis on the Arvand River", Journal of Political-Economic Information, Tehran, No. 263-264 (In Persian).
- Moradi, Sayyid Mehdi (2006), "Global Governance and the Evolution of the Cooperation Approach in International Politics", Encyclopedia of Law and Politics, No. 10 (In Persian).
- Mumtaz, Jamshid (1995), "The Middle East International Waterway Legal System", International Legal Journal, Vol. 13, No. 18-19 (In Persian).
- Pourhashemi, Sayyid Abbas; Zarei, Sahar; Khalatbari, Yalda (2013), "A Study of the Status of the Principle of Cooperation in International Environmental Law", Quarterly Journal of Public Law Research, Fifteenth Year, No. 39 (In Persian).
- Sajjadpour, Seyed Kazem; Amiri Moghadam, Reza (2009), "The Role of Legal Mechanisms in Resolving Geopolitical Disputes Case Study: Algerian Border and Good Neighbor Agreement 1975", Geopolitical Quarterly, Year 5, Issue 2 (In Persian).
- Schmeier, Susanne (2010), Governing International Watercourses- Perspectives from Different Disciplines, Hertie School of Governance- Working Papers, No.53.
- Shirani, Farnaz (2017), Cooperation in International Water Law and States Human Rights Obligation to Fulfil the Human Right to Water, Global Journal of Politics and Law Research, Vol.5, No.1.
- Shirazian, Shirin; Khatibi, Atieh (2015), "Non-Shipping Rights of International Waterways with a Look at Sustainable Development", Sustainability, Development and Environment, Vol. 2, No. 94 (In Persian).
- Zarghani, Sayyid Hadi; Lotfi, Amin (2011), "The Role of Border Rivers in Regional Cooperation and Convergence", Journal of Geography and Regional Development, No. 16 (In Persian).
- C) Thesis
- Agreement between Iran and Iraq on the use of border rivers, December 26, 1975 (In Persian).
- ALqazi, Mamdouh Tawfiq (1967), Exploitation of international rivers other than navigation and the problem of the Jordan River, doctoral thesis submitted to the Faculty of Law, Cairo University (In Arabic).
- Al-Radaydah, Huda Jamal Muhammad (2008), International Water Law and Palestinian Water Rights Studying the Western Aquifer in Palestine in the Light of International Law, Master Thesis, Al-Quds University / Palestine (In Arabic).
- Al-Rashidi, Hala Ahmed Mohamed (2012), The State Administration of Shared Water Resources: A Study in the Light of the Provisions of the 1997 United Nations Convention on International Watercourses, Faculty of Economics and Political Sciences, Cairo University (In Arabic).
- Al-Tai, Laheeb Sabri, Diwan (2011), Provisions for international watercourses used for non-navigational purposes, Master's thesis submitted to the Faculty of Law, University of the Middle East, Amman (In Arabic).
- D) Decouments
- Agreement on the use of international watercourses for non-navigational purposes in 1997 (In Arabic).
- Iraqi Ministry of Foreign Affairs (1976), Treaty of International Borders and Good Neighborliness between Iraq and Iran of 1975, Baghdad (In Arabic).
- Jassim, Jaafar Khazal (1993), The rules of non-navigable exploitation of international rivers and the extent of their application in Iraq, Master's thesis submitted to the College of Law, University of Baghdad (In Arabic).
- Khademi Jahromi, Mohammad Ali (1998-1999), Validity of the Baghdad Treaty 1975, Master Thesis, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran (In Persian).
- Memorandum of Understanding between the Ministry of Water Resources of the Republic of Iraq and the Ministry of Energy of the Islamic Republic of Iran for the year 2012 (In Arabic).
- Moradi, Mohammad Mehdi (2006), Current Legal Problems in Iran-Iraq Border Relations, Master Thesis in International Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran (In Persian).
- Rashid Muhammad, Muhammad Hussain (2000), Equitable and reasonable use of international rivers, Master's thesis submitted to the College of Law, University of Baghdad (In Arabic).
- E) Conference
- Daoud, Majed AbdelMajid (3-6/10/1994), International Law on International Shared Water, Conference on Water Monitoring, Laws, Legislation and Management of Shared Natural Water Resources, Tripoli (In Arabic).
- F) Convention
- Convention on the Law of the Non-navigational Uses ofInternational Watercourses 1997.
- International Court of Justice, Case Concerning the Gabacikovo-Nagymaros Project, Judgment of 25 September 1997.