نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکدۀ معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران.
2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران
چکیده
حکمرانی خوب رویکردی است برای بهبود بخشیدن به عملکرد نهادهای سیاسی و دولتی که در چهار دهة اخیر گسترش چشمگیری در سطح جهانی یافته است. یکی از شناخته‌شده‌ترین شاخص‌های حکمرانی خوب، شاخص‌های هشتگانة برنامة توسعة سازمان ملل متحد است. حقوق نیز از عرصة حکمرانی دور نیست و ارتباط نزدیکی بین حقوق و عرصة حکمرانی وجود دارد. حقوق، حکمرانی را مشروع و چارچوب‌بندی می‌کند. قانون اساسی که در رأس سلسله‌مراتب قواعد حقوقی قرار دارد، منشور حکمرانی دولت‌هاست. پژوهش پیش‌رو در پی پاسخگویی به این پرسش است که دلالت‌های اصول حکمرانی خوب در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ برای پاسخ به این پرسش از روش تحقیق کیفی دلالت‌پژوهی در علوم انسانی استفاده شده است. مطابق با دلالت‌های به‌دست‌آمده در این پژوهش، اصول حکمرانی خوب از نظر شکلی دلالت‌های گوناگونی در قانون اساسی دارد، اما از نظر محتوایی می‌توان معانی متفاوتی از معانی رایج اصول حکمرانی خوب، در قانون اساسی فهم کرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Semantics of Good Governance Principles in the Constitution of the Islamic Republic of Iran
نویسندگان [English]
- Hadi Tahan Nazif 1
- Sajad Khalili nezhad 2
1 Associate Prof, Department of Public and International Law, Faculty of Islamic Science and Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Student in Public Law, Faculty of Islamic Studies and Law, Imam Sadegh University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Good governance is an approach aimed at improving the performance of political and governmental institutions, which has seen significant global expansion over the past four decades. One of the most recognized indicators of good governance is the eight indicators of the United Nations Development Programme. Law is not far removed from the realm of governance, and there is a close relationship between law and governance. Law legitimizes and frames governance. The constitution, which sits at the top of the hierarchy of legal rules, serves as the charter of governance for states. The present research seeks to answer the question: what are the implications of the principles of good governance in the Constitution of the Islamic Republic of Iran? To address this question, a qualitative research method focused on semantics in the humanities has been employed. According to the implications derived from this research, the principles of good governance have various formal implications in the constitution, but in terms of content, different meanings of the commonly understood principles of good governance can be interpreted within the constitution.
کلیدواژه‌ها [English]
- guarantee of the rights of the nation
- regulation of government power
- good governance
- semantics
- constitution.
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- خسروشاهی، قدرت‌الله؛ دانش‌پژوه، مصطفی (1390). فلسفة حقوق. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1380). حقوق اساسی. تهران: میزان.
- قاضی، سیدابوالفضل (1393). بایسته‌های حقوق اساسی. چ 50، تهران: میزان.
- هاشمی، سیدمحمد (1388). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. ج 1، تهران: میزان.
ب) مقالات
- اسلامی، رضا؛ علیخانی، صادق؛ نیاورانی، صابر (1398). ظرفیت‌های قانون اساسی ایران در افزایش مشارکت شهروندان در پرتو راهبردهای حکمرانی خوب. فصلنامة تحقیقات حقوقی و کیفری، (40)، 11 –
- الوانی، سیدمهدی؛ علیزاده ثانی، محسن (1386). تحلیلی بر کیفیت حکمرانی خوب در ایران.مطالعات مدیریت، (53).
- امامی، محمد؛ شاکری، حمید (1394). حکمرانی خوب و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پژوهشنامۀ حقوق تطبیقی، 1(2)، 25 –
- حسین‌زاده بحرینی، محمدحسین (1383). عوامل مؤثر بر امنیت سرمایه‌گذاران در ایران، جستارهای اقتصادی، 1(2)، 109 –
- حسینی تاش، سیدعلی؛ واثق، قادرعلی (1393). حکمرانی خوب و ارائة حکمرانی شایسته؛ بررسی و شاخص‌های این دو از دیدگاه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 3(2)، 7 –
- حیدری، فریبا (1395). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در چشم‌انداز حکمرانی خوب. نشریة مطالعاتی صیانت از حقوق زنان، (5)، 145 –
- دانایی‌فرد، حسن (1395). روش‌شناسی مطالعات دلالت‌پژوهی در علوم اجتماعی و انسانی: بنیان‌ها، تعاریف، اهمیت، رویکردها و مراحل اجرا. فصلنامة روش‌شناسی علوم انسانی، 22(86)، 39 -71.
- زهیری، علیرضا (1393). نسبت‌سنجی بوم‌شناسانة الگوی حکمرانی خوب. فصلنامة علوم سیاسی، 17(66)، 87 –
- ساعی، احمد؛ نوربخش، بهمن؛ میرترابی، سعید (1398). جایگاه حکمرانی خوب در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران و اندیشة خمینی (ره). رهیافت انقلاب اسلامی، 13(48)، 111 –
- شریف‌زاده، فتاح؛ قلی‌پور، رحمت‌الله (1382). حکمرانی خوب و نقش دولت. فرهنگ مدیریت، (4)، 48 –
- صباغ کرمانی، محمد؛ باسخا، مهدی (1388). نقش حکمرانی خوب در بهبود کارکرد هزینه‌های دولت: مطالعة موردی بخش بهداشت و آموزش کشورهای اسلامی. فصلنامة تحقیقات اقتصادی، (86).
- صدرایی، سیدصارم (1396). درآمدی بر مبانی نظری حکمرانی خوب. ماهنامة پژوهش ملل، 2(19)، 23 - 37.
- صوفی مجیدپور، مسعود (1383). نظریة حکمرانی خوب به‌منزلة سیاست توسعه. نشریة کتاب ماه علوم اجتماعی، (87)، 14 –
- کاتوزیان، ناصر (1383). اصول منطقی حاکم بر تفسیر قانون اساسی. نشریة حقوق اساسی، 2(3)، 302 –
- نیکونهاد، حامد (1392)، جایگاه و صلاحیت قوة مجریه در نظام حقوق اساسی ایران در پرتو اندیشة قانونگذار اساسی، مجموعه مقالات اولین همایش ملی قوة مجریه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری، 196 –
- هداوند، مهدی (1384). حکمرانی خوب، توسعه و حقوق بشر. نشریة قانون اساسی، 3(4).
- یزدانی زازرانی، محمدرضا (1391). بررسی رابطة مفهومی و تأثیر حکمرانی بر سیاستگذاری عمومی. فصلنامة پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 1(4)، 109 –
- مفتح، محمدهادی؛ قاسمی، غلامعلی؛ کردنژاد، نسرین (1394). امکان‌سنجی اجرای نظریة حکمرانی خوب در جوامع اسلامی با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران. فصلنامة پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 2(2)، 151 –
- می‌دری، احمد؛ خیرخواهان، جعفر (1383). حکمرانی خوب بنیان توسعه. دفتر بررسی‌های اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- انگلیسی
- Books
- P & Others (1995). Toward and Understanding of Governance_ the emergency of an idea and its implications for research in developing countries. University of Toronto.
- Kennett, p. (2008). Governance, Globalization and Public Policy. UK, Edward elgar press.
- Pierre, J. & B. Guy Peters (2000). Governance, Politics and State. MacMillan Press LTD, London.
- UNDP (1997). Governance for sustainable human development. UN Policy Document, New York.
- B) Articles
- Kjær, A. M. (2005). Central Government intervention as obstacle to Local Participatory governance: the case of Uganda. presented at IILS- workship on Participatory Governance, ILO, Geneva, 9-10 December 2005. (availavbe at: http://www.fau.dk/Paper%20VI%20-%20Mette%20Kjær.doc)
- Kaufman, D., Aart, K., & Massimo, M. (2009). Governance matters VIII: Governance indicators for 1996-2008. The Policy Research, Working Paper, No. 9978. World Bank.
- Sheng, Y. K. (2009, July 10). What is Good Governance?. Retrieved from United Nations Economic and Social Commission for Asia: https://www.unescap.org/sites/default/d8files/knowledge-products/good-governance.pdf
- UN (1996). Governance, Participation and Partnerships. background papers prepared by the United Nations Department of Public Information for the United Nations Conference on Human Settlements, 3-14 June 1996, Istanbul. (Available at: http://www.un.org/cyberschoolbus/habitat/background/bg5.asp)
- Zuhairi, A. (2014). Ecological proportionality model of good governance. Political Science Quarterly, 17(66), 87-112.
)