نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه حقوق عمومی، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
همواره حیات جمعی افراد با مفهومی تحت عنوان قدرت گره خورده که در چند سدۀ گذشته در قالب حاکمیت دولت‌ها منعکس شده است. در دهه‌های اخیر جلوه‌های حکمرانی به‌تدریج تکثر یافته و در کنار دولت‌ها، شرکت‌های فراملی و پلتفرم‌ها (سکوهای اینترنتی) نیز مولد قدرت تلقی می‌شوند. از سوی دیگر مطالعۀ ابعاد حقوقی قدرت و نحوۀ تأسیس و تنظیم آن کارویژۀ حوزۀ حقوق اساسی است و جریانی تحت عنوان اساسی‌گرایی، تضمین حق‌ها و آزادی‌ها در تلاقی با قدرت عمومی را در دستور کار خود قرار می‌دهد. پیشتر به‌دلیل ارتباط وثیق میان قدرت و مفهوم دولت، اساسی‌گرایی نیز تفکری دولت‌محور و متمرکز بر محتوای قوانین اساسی قلمداد می‌شد، لیکن ضرورت بازتعریف قدرت و تفکیک آن از اولین خاستگاه مدرنش (دولت) اساسی‌گرایی کلاسیک را بر آن داشت تا صاحبان نوین قدرت در حقوق اساسی – در موضوع بحث ما بازیگران دیجیتال- را به رسمیت بشناسد و خود را در این زمینه به گفتمانی پاسخگو مجهز کند. در این گفتمان دولت‌محوری باید جای خود را به جامعه‌مندی بدهد و اسناد متعدد هنجارساز در عرض قوانین اساسی قاعده‌گذاری کند. اساسی‌گرایی جامعه‌مند، جامعه را متشکل از سیستم‌هایی همچون اقتصاد، سیاست، فناوری و حقوق می‌داند که هریک علی‌رغم برخورداری از قواعد و قلمرو مستقل، ناگزیر از ارتباط با محیط پیرامون است. در این پژوهش تلاش شده است تا از بین این سیستم‌ها از ارتباط میان حقوق اساسی و ساحت دیجیتال سخن به میان آید و به این پرسش پاسخ داده شود که چگونه می‌توان با حفظ هستۀ سخت اساسی‌گرایی، بازیگران عرصۀ دیجیتال را نیز در این جریان وارد کرد؟ یافتۀ اصلی، معرفی مفهوم اساسی‌گرایی جامعه‌مند به‌مثابۀ مبنای نظری سازگار با حکمرانی بازیگران دیجیتال است که از این رهگذر حوزۀ نوینی تحت عنوان اساسی‌گرایی دیجیتال متولد می‌شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Communication Constitutionalism in the Digital Era
نویسندگان [English]
- Mohammad Jalali 1
- Sogol Soodbar 2
1 Assistant Prof., Department of Public Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Ph.D. Student in Public Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The collective life of individuals has always been intertwined with a concept known as power, which has been reflected in the governance of states over the past few centuries. In recent decades, manifestations of governance have gradually diversified, and alongside states, multinational corporations and platforms (internet platforms) are also considered sources of power. Studying the legal dimensions of power and how it is established and regulated is a hallmark of the field of constitutional law. Previously, due to the close relationship between power and the concept of the state, constitutionalism was also viewed as a state-centered ideology. However, the necessity of redefining power and separating it from its modern origin (the state) has led classical constitutionalism to recognize new power holders in constitutional law – in our discussion, digital actors – and to equip itself with a responsive discourse in this regard. In this discourse, state-centrism must give way to community-oriented perspectives, and numerous normative documents should regulate alongside constitutional laws. Community-oriented constitutionalism views society as composed of systems such as economy, politics, technology, and law, each of which, despite having its own rules and domains, is inevitably connected to its surrounding environment. This research aims to discuss the relationship between constitutional law and the digital realm and to answer the question of how digital actors can be incorporated into this process while maintaining the core of constitutionalism. The main finding is the introduction of the concept of community-oriented constitutionalism as a theoretical basis compatible with the governance of digital actors, from which a new domain called digital constitutionalism emerges.
کلیدواژه‌ها [English]
- societal constitutionalism
- digital constitutionalism
- constitutional pluralism
- digital governance
- state-centeredness.
- فارسی
الف) کتاب
جلالی، محمد؛ یاوری، اسدالله (۱۴۰۰). درآمدی بر حقوق اساسی. تهران: میزان.
ب) مقالات
مهدوی، سید محمدصادق؛ باقری، دانیال (1398). تحلیل و نقد نظریۀ سیستم‌های نیکلاس لومان. پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 19(10)، 231-253. Doi: 10.30465/crtls.2020.4872
- انگلیسی
- A) Books
- Celeste, E. (2022). Digital Constitutionalism: The Role of Internet Bills of Rights. Taylor & Francis.
- Christodoulidis, E. (1998). Law and Reflexive Politics. Law and Philosophy Library Series, Springer Dordrecht.
- Lessig, L. (1999). Code and Other Laws of Cyberspace. Basic Books.
- Pistor, K. (2019). The Code of Capital: How the Law Creates Wealth and Inequality. Princeton, PUP.
- Sciulli, D. (1992). Theory of Societal Constitutionalism: Foundations of a Non-Marxist Critical Theory. Cambridge, Cambridge University Press.
- Teubner, G. (1988). Autopoietic Law: A New Approach to Law and Society. de Gruyter.
- Teubner, G. (2012). Constitutional Fragments: Societal Constitutionalism and Globalization. Oxford, Oxford University Press.
- Van Dijck, J., T. Poell & M. Waal (2023). The Platform Society: Public Values in a Connective World. New York, online, Oxford Academic, 2018, accessed 26 Sept; https://doi.org/10.1093/oso/9780190889760.001.0001
- Vesting, T. (2018). Legal Theory. München-Oxford, Beck-Hart.
- B) Articles
- Balkin, J. M. (2018). Free Speech in the Algorithmic Society: Big Data, Private Governance, and New School Speech Regulation. Social Science Research Network, (51).
- Celeste, E. (2019). Digital constitutionalism: a new systematic theorization. International Review of Law, Computers & Technology, (33).
- Celeste, E. (2019). Terms of Service and Bills of Rights: New Mechanisms of Constitutionalisation in the Social Media Environment?” International Review of Law, Computers & Technology, 33(2), 122–138, https://doi.org/10.1080/13600869.2018.1475898
- Gill, L., D. Redeker, & U. Gasser (2015). Towards Digital Constitutionalism? Mapping Attempts to Craft an Internet Bill of Rights. Berkman Center Research Publication, https://doi.org/10.2139/ssrn.2687120
- Golia, A. & G. Teubner (2021). Societal Constitutionalism: Background, Theory, Debates. ICL - Vienna Journal of International Constitutional Law, (15).
- Golia, A. & G. Teubner (2023). Societal Constitutionalism in the Digital World: An Introduction. Digital Constitution: On the Transformative Potential of Societal Constitutionalism symposium: Indiana Journal of Global Legal Studies, 30 (2), 1-24
- Johns, F. (2021). Governance by Data. Annual Review of Law and Social Science, (17).
- MacCormick, N. (2010) The Maastricht-Urteil: Sovereignty Now. European Law Journal, 1(3), https://doi.org/10.1111/j.1468-0386.1995.tb00031.x
- Slaughter, A. (2001). In Memoriam: Abram Chayes. Proceedings of the ASIL Annual Meeting, (95), 331–32, https://doi.org/10.1017/s027250370005730x
- Teubner, G. (1983). Substantive and Reflexive Elements in Modern Law. Law & Society Review, (17).
- Teubner, G. (2006). The Anonymous Matrix: Human Rights Violations by “Private” Transnational Actors. Modern Law Review, (69).
- Viljoen, S. (2022). A Relational Theory of Data Yale Law Journal, (131).
- Ward, I. (2001). Beyond Constitutionalism: The Search for a European Political Imagination. European Law Journal, 7(1), 24–40, https://doi.org/10.1111/1468-0386.00117
- Wu, T. (2003). Network Neutrality, Broadband Discrimination. Journal of Telecommunications and High Technology Law, (2), https://doi.org/10.2139/ssrn.388863
- Yeung, K. (2017). Algorithmic Regulation: A Critical Interrogation. Regulation and Governance, (12).
- Zurn, M. (2001). On the Conceptualization of Post-national Politics: The Limits of Methodological Nationalism. In on Global Governance Workshop, Robert Schuman Centre, Florence.
- C) Articles Published in the Book
- Althusser, L. (1984). “Ideology and Ideological State Apparatuses (Notes Towards an Investigation),” In: Althusser, L. Essays on Ideology, London, Verso.
- Shaw, J. & A. Wiener (2000). “The Paradox of the ‘European Polity.” In: Cowles, M. and Smith, M. (Eds.), The State of the European Union: Risks, Reform, Resistance, and Revival, Oxford University Press.
- D) Documents
- “Charter of Fundamental Rights of the European Union,” 2000/C364, Official Journal of the European Communities, 18 Dec. 2000.
- Santa Clara Principles on Transparency and Accountability in Content Moderation, 2018.
- E) Cases
- “Lloyd v. Google LLC”, Case ID: UKSC 2019/0213 (UK Supreme Court, 10 November 2021).
)