نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

• بیژن عباسی ¹
• محمدجواد محمدپور ²

¹ استاد، گروه حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران‏

² دانش‏ آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران‏

چکیده

اندیشه تحدید قدرت دولت سابقه‏ ای تاریخی دارد و طی تاریخ، دچار تحولات بسیار شده است. برای فهم بهتر اندیشه تحدید قدرت دولت در دوره معاصر و اندیشه مشروطه‏ خواهی، آگاهی از روند پیدایش، تکوین و گسترش این مفهوم ضرورت دارد. ودیعه به ‏عنوان عقدی معین در فقه، در حقوق عمومی، مفهومی متفاوت دارد و مبنایی در جهت محدود کردن قدرت دولت است که در دوره قاجار و در آثار مکتوب آن عصر، ظهور بسیاری دارد. مفهوم ودیعه به مثابه مبنایی در تحدید قدرت دولت بر بنیانی استوار است که در عصر صفوی پی‏ ریزی شده و در برخی آثار علمای عصر صفوی، سرنخ ‏های مهمی از پیدایش این مفهوم وجود دارد. رفته ‏رفته با کمرنگ شدن وجه فقهی این مفهوم، بر جنبه سیاسی آن افزوده شد و ودیعه به ‏عنوان نظریه‏ ای اساسی در حکمرانی به مفهومی در جهت تنظیم رابطه مردم و شاه بدل شد. این مقاله با روشی توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‏ ای، درصدد بررسی مفهوم ودیعه و چگونگی پیدایش و تحول آن به‏ عنوان مبنایی در جهت تحدید قدرت دولت در دوره قاجار و ریشه‏ یابی آن در عصر صفوی بوده است. 

کلیدواژه‌ها

• تحدید قدرت دولت
• حقوق ‏عمومی
• عصر صفوی
• قاجار
• ‏مشروطه
• ودیعه.‏

عنوان مقاله [English]

The Concept of Deposit in the Safavid Era; A Basis for Limiting State Power in the Qajar Era

نویسندگان [English]

• Bizhan Abbasi ¹
• Mohammadjavad Mohammadpoor ²

¹ Prof. Department of Public Law. Faculty of Law and Political Science. University of Tehran. ‎Tehran. Iran‎

² ‎; MA. In Public Law. Faculty of Law and Political Science. University of Tehran. Tehran. Iran.‎

چکیده [English]

The idea of limiting the power of the state has a historical background and has undergone many transformations throughout history. To better understand the concept of limiting state power in the contemporary era and the idea of constitutionalism, it is essential to be aware of the process of emergence, formation, and expansion of this concept. The concept of "wadi'a" (deposit) as a defined contract in jurisprudence has a different meaning in public law and serves as a basis for limiting state power, which is prominently featured in the Qajar period and in the written works of that era. The concept of wadi'a as a basis for limiting state power is built on foundations established during the Safavid era, and significant clues about the emergence of this concept can be found in the works of scholars from the Safavid period. Gradually, as the legal aspect of this concept faded, its political dimension increased, and wadi'a transformed into a fundamental theory of governance, becoming a means to regulate the relationship between the people and the king. This paper aims to examine the concept of wadi'a and how it emerged and evolved as a basis for limiting state power during the Qajar period, tracing its roots back to the Safavid era through a descriptive-analytical method and utilizing library resources.

کلیدواژه‌ها [English]

• limiting state's power
• public law
• Safavid dynasty
• Qajar
• constitutionalism
• deposit