نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 دانشیار حقوق بین‌الملل، گروه حقوق دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3 دانشیار حقوق خصوصی، گروه حقوق دانشکدة علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
ایجاد دهکدة جهانی به افزایش روابط میان اشخاص و بالتّبع ایجاد اختلافات حقوقی میان آنها منجر شده است. در این زمینه هماهنگی قوانین کشورها، به حل‌وفصل دعاوی فی‌مابین به‌نحو مؤثرتری منجر خواهد شد. در این میان هرچند سابقاً تمرکز دکترین حقوقی بر یکسان کردن قواعد ماهوی بوده و هماهنگی قواعد شکلی به دلایل متعدد از جمله کم‌اهمیت دانستن حقوق شکلی و عمومی تلقی کردن این حقوق، کمتر مورد توجه بوده است، تمایلات اخیر مبنی بر یکسان‌سازی این قواعد است. در این تحقیق با استفاده از منابع داخلی و خارجی مشخص شده که اگرچه برخی حقوقدانان به‌دلیل صعوبت در یکسان‌سازی این قواعد و برخی دلایل اقتصادی، مخالف با یکسان‌سازی قواعد حقوق شکلی هستند، هماهنگ‌سازی مقررات به دلایل مختلف از جمله دلایل اقتصادی، مزایای دادرسی نسبت به داوری، رفع ایراد صلاحیت‌های موازی، رفع تعارض‌های موجود در صلاحیت محاکم خارجی، برقراری ایراد امر مختومه در سطح بین‌المللی و ... نه‌تنها مطلوب بوده، بلکه ضروری به‌نظر می‌رسد. نتیجه آنکه، یکسان‌سازی مقررات شکلی با رفع اختلافات موجود در دادرسی‌های نظام‌های مختلف حقوقی، به وحدت شیوة دادرسی منجر شده و اجرای احکام مدنی را که میوة دادرسی محسوب می‌شود، تضمین و عدالت را برقرار می‌کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Necessity and Desirability of the Codification of a Global Code of Civil Procedure
نویسندگان [English]
- Nooshin Farahani Rohani 1
- Mahmoud Jalali 2
- Alireza Fasihizadeh 3
1 Ph.D. Student in Private Law, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Associate Prof of International Law, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Associate Prof of Private Law, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]
The advent of the global village has fostered increased interactions among people and consequently giving rise to legal disputes. In this context, coordinating legal laws among countries will result in a more effective resolution of disputes between parties. Historically, legal doctrine focused on unifying substantive rules, while harmonization of procedural laws received less attention for various reasons, including perceived public nature and underestimating its significance. However, recent trends indicate a shift towards unifying the procedural rules. While some jurists oppose the unification of procedural laws due to the difficulty in unifying these rules and a preference for diversity in legal framework as in other fields of human experience, studies demonstrate that harmonization of rules is not only desirable for reasons such as the expansion of relationships between individuals at the global level, advantages of litigation over arbitration, fixing the problem of parallel jurisdictions, unifying the definition of residence, resolving conflicts in the jurisdiction of foreign courts, establishing res-judicata at the international level and more, rather, it seems necessary in today's world. The unification of procedural rules, by addressing differences in litigations across various legal systems, results in the unity of proceedings, ultimately ensuring the implementation of civil judgments regarded as the outcome of legal procedure and establishing justice.
کلیدواژه‌ها [English]
- Unification
- Harmonization
- Procedural Laws
- Civil Procedure
- Codification.
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- امیرمعزی، احمد (1395). داوری بین‌المللی در دعاوی بازرگانی. چ پنجم، تهران: دادگستر.
- بهشتی، محمدجواد؛ مردانی، نادر (1394). آیین دادرسی مدنی. چ اول، تهران: میزان.
- پوراستاد، مجید (1392). اصول و قواعد آیین دادرسی مدنی فراملی. چ دوم، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
- پیران، حسین (1393). مسائل حقوقی سرمایه‌گذاری بین‌المللی. چ دوم، تهران: گنج دانش.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1397). ترمینولوژی حقوق. چ سی‌ویکم، تهران: گنج دانش.
- سلجوقی، محمود (1401). بایسته‌های حقوق بین‌الملل خصوصی. چ هجدهم، تهران: میزان.
- شایگان، اسماعیل (1402). قواعد اروپایی آیین دادرسی مدنی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
- شریعت‌باقری، محمدجواد (۱۳۹۶). حقوق بین‌الملل خصوصی. چ دوم، تهران: میزان.
- شیروی، عبدالحسین (۱401). حقوق تطبیقی. چ نوزدهم، تهران: سمت.
- شیروی، عبدالحسین (1393). داوری تجاری بین‌المللی. چ سوم، تهران: سمت.
- شیروی، عبدالحسین (1401). حقوق تجارت بین‌الملل. چ هفتم، تهران: سمت.
- شیروی، عبدالحسین (۱۴۰۰). مقدمۀ علم حقوق. چ سوم، تهران: میزان.
- صانعیان، علی‌اصغر (1402). حقوق بین‌الملل خصوصی. چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- صفایی، سیدحسین (1393). مباحثی از حقوق بین‌الملل خصوصی. چ سوم، تهران: میزان.
- ضیائی بیگدلی، محمدرضا (۱۴۰۰). حقوق معاهدات بین‌المللی. چ نهم، تهران: گنج دانش.
- غمامی، مجید؛ محسنی، حسن (1401). آیین دادرسی مدنی فراملی. چ ششم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1402). مقدمة علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. چ بیست‌وسوم، تهران: گنج دانش.
- لازیک، وسنا؛ استیوج، استیون (1400). مطالعاتی در حقوق بین‌الملل خصوصی. ترجمۀ نجمه رزمخواه، چ اول، تهران: امجد.
- موزز، مارگارت (1398). اصول و رویه‌های داوری تجاری بین‌المللی. ترجمة مجتبی اصغریان، چ اول، تهران: خرسندی.
ب) مقالات
- الماسی، نجادعلی؛ اسعدی، سیدحسین (1398). امکان‌سنجی توسعۀ صلاحیت محلی دادگاه پایتخت در دادرسی موازی بین‌المللی. نشریة حقوقی دادگستری، (105)، 11-38.
- بصیری، محمدعلی (1381). جهانی شدن حقوق بشر و گفت‌وگوی تمدن‌ها. نشریة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، (56)، 123- 142.
- تاجیک، محمدرضا (1380). فرایند جهانی شدن و فراگشت جامعۀ ایرانی. فصلنامة مطالعات راهبردی، (3)، 305- 327.
- توسلی نائینی، منوچهر؛ احسانگر، نورا (1400). بررسی تطبیقی کنوانسیون 1955 لاهه در رابطه با حل تعارض بین قوانین تابعیت و اقامتگاه و قانون مدنی ایران. نشریة دانش حقوق مدنی، (20)، 155- 166.
- خدابخشی، عبدالله؛ انصاری، اعظم؛ مجد کابری، محمد (1397). شرایط اجرای احکام خارجی در حقوق مصر و ایران. نشریۀ حقوق خصوصی، (33)، 349- 372.
- خلیلی‌مقدم، زهرا (1398). اصول تفسیر قواعد آیین دادرسی مدنی. نشریة مطالعات حقوق، (36)، 105- 122.
- خمامی‌زاده، فرهاد (1382). درآمدی بر روند یکسان‌سازی حقوق خصوصی در مؤسسة بین‌المللی رم برای وحدت حقوق خصوصی. نشریة پژوهش حقوق خصوصی، (9 و 10)، 245- 406.
- داودی، حسین (1397). ویژگی‌های قواعد شکلی (آیین دادرسی مدنی). فصلنامة مطالعات حقوق خصوصی. 48 (2)، 211- 226.
- سلیمانی اندرور، علی؛ حسینی مقدم، سیدحسن؛ عالم‌زاده، محمد (1401). دکترین امر مطروحه در حقوق بین‌الملل خصوصی ایران با مطالعۀ تطبیقی در نظام حقوقی رومی-ژرمنی. پژوهشنامۀ حقوق تطبیقی، 6 (2)، 77-96.
- کلرپونتورو، ماری (2006). سه تفسیر از جهانی شدن حقوق نگرش انتقادی بر جهش‌های حقوق عمومی. ترجمة اسدالله یاوری. نشریة تحقیقات حقوقی، (47)، 303- 323.
- انگلیسی
- Books
- European Law Institute, and UNIDROIT (2021). ELI – Unidroit Model European Rules of Civil Procedure: From Transnational Principles to European Rules of Civil Procedure. Oxford: online edn, Oxford Academic, available at: https://doi.org/10.1093/oso/9780198866589.001.0001.
- Jacob, J. I. H. (1987). The fabric of English civil justice.
- Taruffo, Michele. (2012). Harmonization in a global context: The ALI/UNIDROIT principles. in Civil Litigation in a Globalising World, Hague, edited by Kramer. X & Van Rhee. C.H, TMC Asser Press, 207-219.
- Van Rhee, C.H. (2012). Harmonization of Civil Procedure: An Historical and Comparative Perspective. In Civil Procedure in a Globalizing World, edited by Kramer. X & Van Rhee. C.H, Hauge: TMC Press.
- Visscher, L. (2012). A Law and Economics View on Harmonisation of Procedural Law. In: Kramer, X., Rhee, C. (eds) Civil Litigation in a Globalising World. T.M.C. Asser Press. Available at: https://doi.org/10.1007/978-90-6704-817-0_4
- Articles
- Faure, M. G. (2008). Legal Harmonization from the Perspective of the Economic Analysis of Law. Available at: https://www.austriaca.at/0xc1aa5576_0x001985e2.pdf
- King, A. S. (2020). Global Civil Procedure. Harvard International Law Journal. 62 (1), 1-71. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=3652731
- T. O. (2010). The Procedural Foundation of Substantive Law. Washington University Law Review. 87 (4). 801-841.
- Ogus, A. (1999). Competition between National Legal Systems: A Contribution of Economic Analysis to Comparative Law. The International and Comparative Law Quarterly, 48(2), 405– 418. Available at http://www.jstor.org/stable/761379
- J. S. (2008). Comparative Civil Procedure and Transnational Harmonization. A Law and Economics Perspective Gorge Mason University School of Law. 9 (3). 1-32.
- Ribstein, L. E., & Kobayashi, B. H. (1996). An economic analysis of uniform state laws. The Journal of Legal Studies, 25(1), 131-199.
- Smits, J. M (2005). The Need for a European Contract Law: Empirical and Legal Perspectives. Diversity of Contract Law and the European Internal Market., ed., pp. 153-186, Groningen, Maastricht Faculty of Law Working Paper No. 2005/9, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=831944
- S. I. (2018). General Principles of Procedural Law and Procedural Jus Cogens. Penn State Law Review University of Missouri School of Law Legal Studies Research, 347-409 Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3011947
- Sturner, R. (2022). The ELI/UNIDROIT Model European Rules of Civil Procedure: An Introduction to Their Basic Conceptions. Rabels Zeitschrift Für Ausländisches Und Internationales Privatrecht / The Rabel Journal of Comparative and International Private Law, 86(2), 421–472. Available at: https://www.jstor.org/stable/48762038
- Van Rhee, C. H. (2018). Civil Procedure Beyond National Borders. Access to Justice in Eastern Europe. 1 (2). 15- 34. Available at: https://doi.org/10.33327/AJEE-18-1.1-a000002
- Wagner, G. (2002). The economics of harmonisation: The case of contract law. ERA Forum. 3. 77-87.
- Zaphiriou, G. A. (1994). Unification and Harmonization of Law Relating to Global and Regional Trading.Northern Illinois University Law Review. 14 (2), 407-420.
)