نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
2 استادیار گروه حقوق بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
3 استادیار گروه حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
چکیده
عقل عمومی به معنای آگاهی، خرد جمعی و اطلاع مردم از حقایق و حقوق خود در یک جامعۀ مبتنی بر دموکراسی و قانون اساسی است. در این نظریه اصل بر به رسمیت شناختن حق مالکیت مردم بر منابع طبیعی نفت و گاز توسط حکومت و عدم تجاوز و تضییع این حق است. برای تحقق کامل حقوق مردم استفاده از مزیت‌های کشور از جمله موقعیت جغرافیایی، دارا بودن ذخایر راهبردی نفت و گاز، نیروی کار ارزان، به‌علاوه برطرف کردن موانع موجود بر سر راه تحقق حقوق مردم از طریق اصلاح قوانین، مدیریت کارامد در صنعت نفت و درآمدهای آن ضروری است. عقل عمومی بر ضرورت نظارت، شفافیت و پاسخگویی مسئولان در قبال تصمیمات و عملکردشان و مسئولیت‌پذیری در برابر منافع و مصالح عمومی به‌عنوان شاخص‌هایی جهت تحقق حکمرانی خوب و رسیدن ایران به جایگاه برتر حکمرانی در منطقه صحه می‌گذارد. سؤال اصلی مطرح‌شده این است که کارنامۀ مسئولان در تحقق حقوق مالی مردم در منابع طبیعی نفت و گاز از منظر عقل عمومی چگونه ارزیابی می‌شود؟ عملکرد مسئولان حاکی از برخی کاستی‌ها و مغایرت‌ها با حق مالکیت و تحقق حقوق مالی مردم در منابع نفت و گاز است که به شکل توصیفی و تحلیلی بررسی شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Role of the Theory of Common Sense in the Realization of Financial Rights and People’s Ownership Rights over Natural Resources of Oil and Gas
نویسندگان [English]
- Alireza Mohammadi 1
- Mohammad Saber Rad 2
- Ehsan Agha Mohammadaghaee 3
1 Ph.D. Student in Public Law, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Prof. Department of International Law, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant Prof. Department of Public Law, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Common sense means awareness, collective wisdom and informing people of their right in a society based on democracy and the constitution. In this theory, the principle is to recognize the right of people to own natural resources of oil and gas by the government and not to encroach and violate this right. For the full realization of People’s rights, using the advantages of the country, including its geographical location, having strategic reserves of oil and gas, cheap labor, in addition to removing the existing obstacles on the way to the realization People’s rights through amendment of laws, efficient management in the industry and its revenues are essential. Common sense affirms the necessity of monitoring, transparency and accountability of those responsible for their decisions and performance, and responsibility to public interest and interests as indicators for the realization of good governance and for our country reach the top position in the region. The main question is how is the record of the authorities evaluating the realization of the financial rights of the people in natural resources of oil and gas from the perspective of public reason? The actions of the authorities indicate some shortcomings and discrepancies with the right of ownership and the realization of the financial rights of the people in oil and gas resources, which have been examined in a descriptive and analytical way.
کلیدواژه‌ها [English]
- Common sense
- Common property
- Public interest
- Efficient management in the oil industry
- Realization of financial rights of the people
۱. فارسی
الف) کتاب‌ها
۱. خدابنده جهرمی، مریم؛ روشنفر، بابک؛ هوشمند، امیرحسین؛ ضرغامی، سیدصادق؛ خرم‌روز، طاهر (۱۴۰۱). ترازنامۀ هیدروکربوری کشور سال ۱۳۹۹. مؤسسۀ مطالعات بین‌المللی انرژی.
۲. رحمت‌الهی، حسین؛ آقامحمدآقایی، احسان (۱۳۹۹). نگاهی نو به مبانی حقوق عمومی. چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
۳. شیروی، عبدالحسین (۱۳۹۷). حقوق نفت و گاز. چ چهارم، تهران: میزان.
۴. صالح احمدی، سعید (۱۴۰۰). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوقی کنونی. چ اول، تهران: کتاب آوا.
۵. گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (۱۳۹۶). مبانی حقوق عمومی. چ ششم، تهران: جنگل.
۶. مقدری، مهدی (۱۴۰۰). حکمرانی خوب و توسعه: دیدگاه و یافته‌های دانیل کافمن دربارۀ حکمرانی. تهران: نگاه معاصر.
ب) مقالات
۷. امین‌زاده، الهام؛ نیک‌بخش شرفشاده، علی (۱۳۹۴). مطالعة تطبیقی حق دولت‌ها بر مالکیت و حاکمیت منابع نفت و گاز. مطالعات حقوق انرژی، (۱)، ۱-16.DOI:10.22059/JRELS.2015.54549 .
۸. بهمئی، محمدعلی؛ آرین، محمد (۱۳۹۷). مالکیت عمومی بر منابع نفتی و تأثیر آن بر انتخاب الگوی قراردادی در حوزة بالادستی صنعت نفت و گاز. مطالعات حقوق انرژی، 4(۱)، 1-36. در: DOI:10.22059/JRELS.2018.251951.186 .
۹. پیله‌فروش، میثم؛ افشین، حسین؛ اژدری، علی‌اصغر؛ اسعدی، فریدون؛ مهرآزما، ایرج؛ عظیم‌زاده، محمد (۱۳۹۸). نظام تنظیم‌گری صنعت نفت و گاز ایران: ۱- ضرورت تنظیم‌گری. معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس، شمارۀ ۱۶۷۸۴، 1-20. در: https://rc.majlis.ir.
۱۰. محمدی، علیرضا (۱۳۸۶). اجرای تبصرۀ ۱۳دیدگاه‌های متفاوت. ماهنامۀ گسترۀ انرژی، (۴)، ۱۵-۱۲.
- محمدی، علیرضا (۱۴۰۲). نگاهی به نتایج مذاکرات آب‌وهوایی کاپ ۲۸. ماهنامۀ گسترۀ انرژی، (۱۴۹)، 39-41.
- محمدی، علیرضا (۱۳۸۶). اجرای تبصره ۱۳دیدگاه‌های متفاوت. ماهنامة گسترة انرژی، 1(4)، ۱2-۱5. www.gostarehenergy.ir.
- محمدی، علیرضا (۱۴۰۲). نگاهی به نتایج مذاکرات آب و هوایی کاپ ۸. ماهنامة گسترة انرژی، 17(۱۴۹)، 39-41. www.gostarehenergy.ir.
ج) خبر و وب‌سایت
- آفتاب نیوز، «زمزمه‌های گرانی بنزین و هشدار کارشناسان نسبت به پیامدهای آن»، (8/1/۱۴۰۲)، به نشانی: https://aftabnews.ir .
- اقتصاد نیوز، «آمار جدید مرگ و میر در تصادفات جاده‌ای نوروز ۱۴۰۲ اعلام شد»، (۱۴/01/۱۴۰۲)، به نشانی: Eghtesadnews.com.
۱۴. تجارت نیوز، «کشف میادین نفتی ایران به نفع همسایگان»، (۲۳ /01/۱۴۰۲)، به نشانی: Tejaratnews.com.
۱5. خبر آنلاین، «فروش نفت به مردم با گواهی سپرده در بورس انرژی؟»، (19/11/۱۴۰۱)، به نشانی:
https:// khabaronline.ir.- خبر آنلاین، «بلعیدن سالانه ۱۰۰ هزار میلیارد تومان توسط خودروهای اسقاطی/۴۵ درصد از خودروهای کشور فرسوده هستند»، (۵ /2/۱۴۰۲)، به نشانی: https://khabaronline.ir.
۱7. خبرگزاری فارس، «امکان گسترش مبادی فروش نفت با گواهی سپردۀ کالایی نفت خام»، (۱۹/01/۱۴۰۲)، به نشانی: Farsnews.ir.
- روزنامۀ تعادل، «دلار ۲۸۵۰۰ به رانت ختم می‌شود»، (۱۸/01/۱۴۰۲)، به نشانی:https://www.taadolnewspaper.ir
۱9. عصر ایران، «۸۱۳ کشته و ۲۱ هزار مصدوم؛ آمار اولیۀ تصادفات نوروز ۱۴»، (15/01/۱۴۰۳)، به نشانی: Asriaran.com.
۲. انگلیسی
- A) Articles
- Stephen G. Breyer, (1979). Analyzing Failure: Mismatches, Less Restrictive Alternatives Reform”. in: Harvard Law Review, 92(3), 549-609, https://jstor.org.
- Warner, Mildred E., & Bel, G. (2008). Competition or Monopoly? Comparing Privatization of Local Public Services in The US and Spain. Public Administration, Vol.86, )3(, 723-735, https://onlinelibrary.wiley.com.
- B) International Documents
- The Independent Commission on Good Governance in Public Services, “The Good Governance Standard for Public Services”, 28 July 2005, Hackney Press Ltd, 1. London, https://portal.tcu.gov.br.
)