فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اعضای هیأت تحریریه

اهداف و چشم‌انداز

اخبار و اعلانات

پرسش‌های متداول

پیوندهای مفید

راهنمای نویسندگان

راهنمای نحوه ارسال مقاله

فهرست داوران

نقش دیپلماسی پیشگیرانه در منازعات قومی از منظر حقوق بین‌الملل

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

توانمندی حقوق بین‌الملل در پیشگیری از منازعات قومی، یکی از سنگ‌محک‌های کارامدی آن است. چگونگی شناخت و به‌کارگیری دیپلماسی پیشگیرانه به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های حقوق بین‌الملل، مسئلۀ مورد پژوهش این نوشتار است. نگارندگان می‌کوشند با بهره‌گیری از داده‌های کتابخانه‌ای و کاربست شیوۀ توصیفی-تحلیلی، به تبیین نقش دیپلماسی پیشگیرانه در پیشگیری از منازعات قومی دست یازند. بر پایۀ یافته‌های پژوهش، شناسایی وضعیت‌های مستعدِ بروز منازعات قومی و هشدار زودهنگام برای اتخاذ اقدام مناسب، از اهمیتی شگرف برخوردار است. افزون بر این، پیگیری دیپلماسی پیشگیرانه در دو سطح کوتاه‌مدت یا عملیاتی و بلندمدت یا ساختاری، می‌تواند به نقش‌آفرینی مثبت و کارامد حقوق بین‌الملل در این زمینه یاری رساند. هدف دیپلماسی پیشگیرانۀ عملیاتی، پیشگیری از تبدیل تنش یا بحرانی قومی به درگیری مسلحانه است و برای نمونه می‌توان به گسیل هیأت‌های دیپلماتیک، استقرار پیشگیرانۀ نیروهای حافظ صلح ملل متحد و میانجی‌گری شخصیت‌های برجستۀ بین‌المللی اشاره کرد. در سوی دیگر، دیپلماسی پیشگیرانۀ ساختاری، ریشه‌های اصلی درگیری‌ها را نشانه می‌گیرد و می‌کوشد از خلال فرایندهایی مانند ترویج و تحکیم دموکراسی، تقویت جامعۀ مدنی و پایش نقض حقوق بشر و حقوق اقلیت‌ها، علت‌های درگرفتن منازعات قومی را کاهش دهد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Preventive Diplomacy in Ethnic Conflicts through the Lens of International Law

نویسندگان [English]

  • Mostafa Fazaeli 1
  • Mousa Karami 2

1 Prof., Department of International Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran

2 Ph. D. in Public International Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

International law’s capability to prevent ethnic conflicts (ECs) is one of touchstones for its effectiveness. How to identify and use preventive diplomacy (PD) as one of the international law capacities is the question which has been studied in this contribution. Employing a descriptive-analytical method and through a desk research, the authors of the present paper strive to explore the role of preventive diplomacy (PD) in preventing ECs. According to the findings of the paper, identification of situations susceptible to outbreak of ECs and early warning for taking an appropriate measure is of tremendous significance in preventing ECs. Furthermore, following PD in two levels of short-term or operational and long-term or structural can contribute to the positive and effective role that international law can play in this regard. Operational PD is intended to prevent an ethnic tension or crisis from becoming an ethnic armed conflict and its examples include sending diplomatic missions, preventive deployment of peace-keeping forces and mediation made by distinguished international individuals. On the other side, structural PD aims at the root causes of conflicts and tries to reduce or eliminate the causes for the outbreak of ECs through processes such as promotion and fortification of democracy, strengthening the civil society and surveillance of human and minority rights violation. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethnic Conflict
  • International Law
  • International Peace and Security
  • Preventive Diplomacy
  • UN
مراجع
  1. احمدی، حمید (1400). قومیت و قوم‌گرایی در ایران: افسانه و واقعیت. چ هفدهم، تهران: نی.
  2. امین، سیدحسن (1382). تاریخ حقوق ایران. تهران: دایره‌المعارف ایران‌شناسی.
  3. پیرنیا، حسن؛ مهرآئین، کیوان؛ اقبال آشتیانی، عباس (1395). تاریخ کامل ایران. چ چهارم، تهران: واشقان.
  4. تاموشات، کریستیان (1386). حقوق بشر. ترجمۀ حسین شریفی طرازکوهی، تهران: میزان.
  5. زمانی، سیدقاسم؛ عسکری، پوریا؛ وکیل، امیرساعد (1386). نهادها و سازوکارهای منطقه‌ای حمایت از حقوق بشر (ترجمه و تألیف). تهران: شهر دانش.
  6. سروش، عبدالکریم (1379). آئین شهریاری و دینداری «سیاست-نامه 2». تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
  7. صالحی‌امیری، سیدرضا (1391). مدیریت منازعات قومی در ایران. چ سوم: تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  8. طالع، هوشنگ (1385). تاریخ تجزیۀ ایران (دفتر یکم: تلاش نافرجام برای تجزیۀ آذربایجان). لنگرود: سمرقند.
  9. طالع، هوشنگ (1388). تاریخ تجزیۀ ایران (دفتر پنجم: تجزیۀ سرزمین‌های خاوری). لنگرود: سمرقند.
  10. عزیزی، ستار (1394). حمایت از اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل. چ دوم، تهران: شهر دانش.
  11. عزیزی، ستار (1400). تأسیس و جانشینی دولت‌ها. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
  12. فضائلی، مصطفی و کرمی، موسی (1395). حمایت از حقوق فرهنگی اقلیت‌های قومی در حقوق بین‌الملل: با نگاهی به وضعیت کُردها در ترکیه. تهران: شهر دانش.
  13. قوام، سید عبدالعلی؛ محسنی، سمیرا (1397). دیالوگ میان روابط بین‌الملل و حقوق بین‌الملل در آغاز هزارۀ سوم: یک مطالعۀ بین‌رشته‌ای. تهران: مخاطب.
  14. لوبل، استیون ای.؛ فیلیپ، ماسری (1394). منازعۀ قومی و سیاست بین‌الملل: چگونگی انتشار و افزایش. ترجمۀ زهرا پیشگاهی‌فرد و افشین کرمی، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  15. میرزایی، سید آیت‌الله (1401). ناسیونالیسم و قومیت در ایران. چ سوم، تهران: آگاه.
  16. میرعباسی، سیدباقر؛ سادات‌میدانی، سیدحسین (1395). دادرسی‌های بین‌المللی: دیوان بین‌المللی دادگستری در تئوری و عمل. چ ششم، تهران: جنگل.
  17. نیکفر، محمدرضا (1389). خشونت، حقوق بشر، جامعۀ مدنی. چ دوم، تهران: طرح نو.

 

ب) مقالات

  1. احمدیان، قدرت؛ حیدری، ندا (1392). چالش‌های سازمان ملل متحد در دموکراسی‌سازی جوامع قومی-مذهبی (موارد مطالعه پس از جنگ سرد در آفریقا). سازمان‌های بین‌المللی، (4)1، 89-140.
  2. اشرفی، داریوش (1393). تفسیر جدید از صلح و امنیت بین‌المللی و تأثیر آن بر مفهوم حاکمیت ملی. پژوهش حقوق عمومی، (42)15، 83-109.
  3. سجادپور، سید محمدکاظم؛ آقامحمدی، زهرا (1394). شورای امنیت، قدرت‌های بزرگ و عملیات حفظ صلح سازمان ملل متحد: چارچوب‌های مفهومی و کارکردهای عملیاتی. آفاق امنیت، (28)8، 161-188.
  4. عزیزی، ستار (1393). صلح، عدالت و دموکراسی در جوامع چندقومیتی (متکثر): دموکراسی توافقی با تأکید بر مقایسۀ تطبیقی کشورهای بوسنی هرزگوین و عراق. حقوق بشر، (1و2)9، 23-48.
  5. عزیزی، ستار؛ کرمی، موسی (1401). قابلیت اعمال نظریۀ جدایی چاره‌ساز در شناسایی استقلال استان‌های دونتسک و لوهانسک اوکراین. مجلۀ حقوقی بین‌المللی، (68)39، 142-172.
  6. عزیزی، ستار و کرمی، موسی (1402). ارزیابی عملکرد سازمان ملل متحد در حل‌وفصل منازعات سرزمینی هویت‌محور: با نگاهی به پرونده‌های قبرس، قره‌باغ و کوزوو. مطالعات حقوق عمومی، (4)53، 1695-1719.
  7. کَردونی، ندا؛ نیک‌پی، امیر (1395). چندفرهنگ‌گرایی، دولت و حقوق اقلیت‌ها. تحقیقات حقوقی، (75)19، 65-93.
  8. کَردونی، ندا؛ ضیایی بیگدلی، محمدرضا؛ نیک‌پی، امیر؛ زمانی، سیدقاسم (1397). جنگ نو و منازعات جوامع چندفرهنگی در حقوق بین‌الملل. پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، (35)9، 303-326.
  9. کرم‌زاده، سیامک؛ علیزاده، مسعود؛ زرنشان، شهرام (1401). استقلال‌طلبی منطقه کاتالونیا از منظر حقق تعیین سرنوشت در حقوق بین‌الملل. مطالعات حقوق عمومی، (2)52، 943-963.
  10. محمدی، کریم؛ نژندی‌منش، هیبت‌الله؛ شاملو، سوده (1402). نقش پیشگیری در دکترین مسئولیت حمایت با تأکید بر مسئولیت اولیۀ دولت‌ها. دستاوردهای نوین حقوق عمومی، (8)2، 1-19.
  11. مصفا، نسرین؛ شمس لاهیجانی، علیرضا (1392). آسیای مرکزی و کاربست دیپلماسی پیشگیرانه: مرکز منطقه‌ای سازمان ملل متحد. مطالعات اوراسیای مرکزی، (2)6، 101-120.
  12. میرکوشش، امیرهوشنگ؛ رضایی، رامتین (1401). دیپلماسی پیشگیرانۀ ملل متحد و صلح بین‌الملل پس از جنگ سرد. سازمان‌های بین‌المللی، (1)5، 133-158.

ج) رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها

  1. احمدی درمنی، محمود (1393). بررسی تطبیقی سیاست خارجی ایالات متحدۀ آمریکا در قبال اقوام ایران (با تأکید بر اقوام کُرد، بلوچ، آذری و عرب). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی، به راهنمایی مجتبی مقصودی)، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
  2. حیدری، ندا (1392). زمامداری دمکراتیک و منازعات قومی-مذهبی (مطالعۀ موردی: آفریقا پس از جنگ سرد). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی، به راهنمایی قدرت احمدیان، کرمانشاه: دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه رازی.
  3. خادمیان، آزاد (1391). صلح دموکراتیک و چالش‌های امنیتی خاورمیانه. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی، به راهنمایی فرهاد دانش‌نیا، کرمانشاه: دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه رازی.
  4. خالندی شیلان‌آبادی، داود (1398). بررسی ابعاد بین‌المللی منازعات قومی در خاورمیانه: با تأکید بر کردها. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، به راهنمایی هادی آجیلی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
  5. راستگو، محمدزمان (1397). تأثیر منازعات قومی-مذهبی عراق بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. رسالۀ دکتری روابط بین‌الملل، به راهنمایی علی‌اکبر اسدی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
  6. انگلیسی
  7. A) Books
  8. Byman, D. (2002). Keeping the Peace: Lasting Solutions to Ethnic Conflicts. Baltimore, Maryland: John Hopkins University Press.
  9. Elies, S., Iglesias, S., & Hwee, Y. L. (eds.) (2011). Early Warning Systems in Minority Conflicts: A Framework for Developing Regional Responses. Singapore: Asia-Europe Foundation.
  10. Jesse, N. G., & Williams, K. P. (2011). Ethnic Conflict: A Systemic Approach to Cases of Conflict. Washington: CQ Press.
  11. Ramcharan, B. G. (2008). Preventive Diplomacy at the UN. Bloomington: Indiana University Press.
  12. Shahabuddin, M. (2016). Ethnicity and International Law: Histories, Politics and Practices. Cambridge: Cambridge University Press.

 

  1. B) Article
  2. Agarin, T. (2020). The Limits of Inclusion: Representation of Minority and Non-Dominant Communities in Consociational and Liberal Democracy. International Political Science Review, 41(1), 15-29.
  3. Aguilar, Sergio Luiz Cruz (2019). Ethnic Conflicts and Peace-Building. In: Steven Ratuva (ed.), The Palgrave Handbook of Ethnicity, Singapore: Palgrave Macmillan, 613-631.
  4. Bohm, A., & Brown, G. W. (2021). R2P and Prevention: The International Community and Its Role in the Determinants of Mass Atrocity. Global Responsibility to Protect, 13(1), 60-95.
  5. Beardsley, K., Cunningham, D. E., & White, P. B. (2017). Resolving Civil Wars before They Start: The UN Security Council and Conflict Prevention in Self-Determination Disputes. British Journal of Political Science, 47(3), 675-697.
  6. Chi, S.W., & Noll, H. (2021). Democratic Peace: Does Ethnic Inclusiveness Reduce Interstate Conflict?. International Political Science Review, 42(2),179-196.
  7. Chila, Irini (2012). Ethnic Conflict and ‘Democratic Peace’: 20 Years Later. In: Nikolaos Tzifakis (ed.), International Politics in Times of Change, Berlin: Springer, 243-262.
  8. Gilley, B. (2004). Against the Concept of Ethnic Conflict. Third World Quarterly, 25(6), 1155-1166.
  9. Hartoyo, H., Sindung, H., Teuko, F., & Sunarto, S. (2020). The Role of Local Communities in Peacebuilding in Post-Ethnic Conflict in a Multi-Cultural Society. Journal of Aggression, Conflict and Peace Research, 12(1), 33-44.
  10. Isakova, A. (2023). Early Warnin Models in the OSCE: Adoption and Re-invention. In: Anja Mihr and Chiara Pierobon, Polarization, Shifting Borders and Liquid Governance, Cham: Springer.
  11. Jemirade, D. (2020). Humanitarian Intervention (HI) and the Responsibility to Protect (R2P): The United Nations and International Security. African Security Review, 30(1), 48-65.
  12. Muggah, Robert and Whitlock, Mark (2022). Reflections on the Evolution of Conflict Early Warning. Stability: International Journal on Security and Development, 10(1), 1-16.
  13. Niyitunga, E. B. (2016). Assessing the Missing Link Within the Concept of Preventive Diplomacy with Reference to African Conflicts. Journal of Contemporary History, 41(2), 229-250.
  14. Selimi, B, (2019). Minority Veto Rights in Kosovo’s Democracy. The Age of Human Rights Journal, 6(12), 148–157.
  15. Stamatopoulou, E. (3 November 2011). Monitoring of Cultural Human Rights: The Claims of Culture on Human Rights and the Responses of Cultural Human Rights. Paper presented in Human Rights Seminar, The Center for International Human Rights, John Jay College of Criminal Justice.
  16. Tardy, T. (2015). United Nations Preventive Deployment Force (UNPREDEP-Macedonia). In: Joachim A. Koops, Norrie Macqueen, Thierry Tardy & Paul D. Williams (eds.), The Oxford Handbook of United Nations Peacekeeping Operations, Oxford: Oxford University Press, 500-510.
  17. Williams, A. (2015). The Possibilities for Preventive Deployment: The Case of Macedonia. In: Serena K. Sharma and Jennifer M. Welsh, The Responsibility to Prevent: Overcoming the Challenges of Atrocity Prevention, Oxford: Oxford University Press, 229-249.
  18. Yan, S., & Guo, Y. (2020). Origin and Development of Preventive Diplomacy. In: Yanjun Guo and Fujian Li, Preventive Diplomacy in the Asia-Pacific, Singapore: World Scientific Publishing Company, 1-39.
  19. Zyck, Steven A. and Muggah, Robert (2012). Preventive Diplomacy and Conflict Prevention: Obstacles and Opportunities. Stability: International Journal on Security and Development, 1(1), 68-75.

 

  1. C) Dissertation, Resolution and Reports
  2. Cherkezia, N. (2018). The Role of Civil Society Organisations in Ethnic Conflict Resolution in Georgia: Challenges and Opportunities. MA Dissertation in Social Sciences, Tartu: University of Tartu.
  3. Gowan, R. (2011). Multilateral Political Missions and Preventive Diplomacy. United States Institute of Peace Special Report.
  4. Human Rights Council (5 April 2023). Mandate of Special Rapporteur on Minority Issues. A/HRC/RES/52/5.
  5. Special Rapporteur on Minority Issues (22 July 2022). Report of the Special Rapporteur on Minority Issues, Frernand De Varennes: Protection of the Rights of Minorities in the Institutions, Structures and Initiatives of the United Nations. A/77/246.
  6. Special Rapporteur on Minority Issues (16 August 2023). Report of the Special Rapporteur on Minority Issues, Frernand De Varennes. A/78/195.
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 01 مهر 1405
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 16 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 18 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 25 شهریور 1403
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار