دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسندگان

1 عضو هیئت ‌علمی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی

چکیده

نظارت تقنینی ذیل اصول 85 و 138 قانون اساسی به رئیس مجلس شورای اسلامی واگذار شده است. مصوبة هیئت وزیران، هم‌زمان با ابلاغ به دستگاه‌ها، باید به اطلاع رئیس مجلس برسد. آنچه حائز اهمیت است دامنة اختیار رئیس مجلس و سازوکار این نوع نظارت بر مصوبات مذکور است. سؤال اصلی در این زمینه این است که در صورت ایراد اِشکال از جانب رئیس مجلس بر مصوبه و عدم اصلاح آن توسط هیئت وزیران، پس از گذشت مهلت مقرر قانونی، آیا مصوبة مورد ایراد ملغی‌الاثر خواهد شد؟ در این مقاله سعی شده، با بررسی‌، شرح، و تحلیل این موضوع‌، دامنه و نحوة اعمال این نظارت مشخص شود. و این اقدام گام مفیدی برای تدوین قوانین و مقررات آتی در این حوزه باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Scope of legislative supervision of the decisions of the council of ministers, emphasis upon Articles 85 and 138 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Kheirollah Parvin 1
  • Arian Patoft 2

1 Associate Professor, Public and International Law Department, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

2 PhD Candidate in International Law, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Legislative Supervision under Articles 85 and 138 of the constitution is granted to the President (Speaker) of the Parliament and  the approval of the Council of Ministers, along with the notification to the device must be informed to the Chairman of the Parliament. The authority of the Speaker and the decisions of the monitoring mechanism of this kind are of great importance in this regard. The important question raised here is whether the approval after legal deadline will become legally void, if it is criticized by the Speaker and there is no amendment by the Council of Ministers? This paper aims to explore, describe and analyze the scope and manner of such monitoring to make it a useful step for future legislation and regulations in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitution
  • Council of Ministers
  • Legislation
  • legislative supervision
  • president of parliament
خمینی، روح‌الله (1379). صحیفة نور‌، ج ۷، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی‌(س).
قاضی، ابوالفضل‌ (1387‌). بایسته‌‌های حقوق اساسی‌، نشر میزان.
هاشمی، سیدمحمد (1386). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، 2 ج، نشر میزان.
لنگرودی، جعفر‌ (1390). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، 5 ج، انتشارات گنج دانش.
مالمیری، احمد (1385). حاکمیت قانون، مفاهیم، مبانی و برداشت‏ها، مرکز پژوهش‏‌های مجلس شورای اسلامی.
موسی‌زاده، رضا‌ (1386‌). حقوق اداری‌، چ 8، نشر میزان.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1387‌). حقوق اداری‌، تهران: سمت.
دلاوری، محمدرضا (1390‌). شرح و تحلیل قانون دیوان عدالت اداری‌، انتشارات جنگل.
صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1368‌). 3 ج‌، ادارة کل امور فرهنگی مجلس.
ابوالحمد، عبدالحمید (1358‌). حقوق اداری‌، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ساعد وکیل، امیر (1387). قانون اساسی در نظم حقوقی کنونی‌، انتشارات مجد.
کاتوزیان، ناصر (1382‌). «گذری بر تدوین اولین پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی»، مجلة حقوق اساسی، ش 1.
تیلا، پروانه (1387‌). اصول تطبیقی قاعده‌سازی و مرزشناسی قانون و آیین‌نامه‌، انتشارات خرسندی.
صدرالحفاظی، سیدنصرالله (1372‌). نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری‌، نشر مرکز فرهنگی شهریار.
شریعت باقری، محمدجواد (1386). « دیوان عدالت اداری؛ بازخوانی جایگاه، صلاحیت و دادرسی قضایی»، معاونت پژوهش‌های حقوقی مرکز تحقیقات استراتژیک، ش 10.
فروزنده، لطف‌الله (1385‌). «نظارت و کنترل در مدیریت اسلامی»‌، مجلة مجلس و پژوهش، ش 53، 55 ـ 86.
سوادکوهی، فرسام (1380‌). «بررسی تطبیقی دو مرجع قانونی صالح برای نقض مصوبات دولت»، مجلة دادرسی، ش 26.
هاشمی، سیدمحمد‌ (1369‌). «بررسی تطبیقی و موضوعی بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، مجلة تحقیقات حقوقی، ش 8.
بی‌نام (۱۳۷۹). «قانون اساسی، مشروعیت و کارآمدی»‌، مجلة بازتاب اندیشه‌، ش 12، 48 ـ 55.
زارعی، محمدحسین (1384‌). «جایگاه نظارتی مجلس و اصول حاکم برآن»، مجلة مجلس و پژوهش، ش 48، 275 ـ 286.
نظرات تفسیری شورای نگهبان راجع به اصول 85 و 138 قانون اساسی.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران 1368.
قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 و آیین‌نامة اجرایی آن مصوب 1379.
قانون الحاق یک تبصره به قانون نحوة اجرای اصول هشتاد و پنجم (85) و یکصد و سی و هشتم (138) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با مسئولیت‌های رئیس مجلس شورای اسلامی مصوب 1368 و اصلاحات بعدی آن.
قانون نحوة اجرای اصل هشتاد و پنجم و یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با ‌مسئولیت‌های رئیس مجلس شورای اسلامی.
قانون الحاق پنج تبصره به قانون نحوة اجرای اصل 85 و 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با ‌مسئولیت‌های رئیس مجلس شورای اسلامی.
آیین‌‌نامة اجرایی موضوع تبصرة 7 قانون الحاق 5 تبصره به قانون اجرای اصل 85 و 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
Debbasch‌, Charles (1969). Droit Aministratif, Edition cujas,‌ paris.
Duguit‌, Leon (1924‌). Traite de Droit Consitutionnel, Ancienne librairie fontemoing.
Ahmad, Naved (2010). Corruption & Government Regulations,‌ economic research center, ‌Uuniversity of Karachi.
Rose, J. (2004). “The Rule of Law in the Western World: An Overview”, Journal of Social Philosophy, 35, 4.