دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسنده

استادیارگروه حقوق عمومی دانشکدۀ حقوق دانشگاه قم

چکیده

مبنا، قلمرو، گستره و نحوه مداخله دولت در شئون اجتماعی و اقتصادی همواره از بنیادی ترین مسائل حقوق عمومی به شمار رفته است. سه نظریه کلاسیک­ها، دولت­های رفاهی و نئوکلاسیک در حقوق عمومی اقتصادی در همین راستا شکل گرفته­اند. در تحلیل رویکرد انتقادی هابرماس و با توجه به رابطه مشروعیت و مداخله، دولت مدرن لیبرال در یک وضعیت متناقض نما قرار دارد. یعنی  نه می تواند در حوزه عمومی مداخله نماید و نه لزوماً از مداخله دست شوید. سعی در حداکثر نمودن مشروعیت به عنوان یک اصل عقلانیِ حقوقی- سیاسی را  می توان در قالب دو مفهوم «عمومی شدن حقوق خصوصی» و«خصوصی شدن حقوق عمومی» قرار داد. هابر ماس در آثار متعدد خود بویژه در کتاب «بحران مشروعیت» نشان داده است که چگونه نظام­های مبتنی بر لیبرال دمکراسی فرآیند خصوصی شدن حقوق عمومی اتفاق افتاده است و خطر تزلزل نظم اقتصادی سرمایه داری منجر به  کسری مشروعیت و البته عمومی شدن حقوق خصوصی یا گاهی خصوصی شدن حقوق عمومی می شود. این نوشتار ضمن بررسی ومعرفی اندیشه حقوقی-سیاسی هابر ماس به تحلیل نظریه وی پیرامون رابطه مشروعیت و قلمرو مداخله  در دولت­های سرمایه داری به­عنوان بحثی محوری در فلسفه حقوق عمومی واساسی معاصر پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

From privatization of public law to publicization of private law: legitimacy and intervantion of Liberal Capitalist State in the thought of Habermas

نویسنده [English]

  • Ali Mashhadi

Assistant Professor, Public Law Department, Faculty of Law, Qom University, Iran

چکیده [English]

Base, scope, extent and manner of government intervention in social and economic era is one of the most fundamental issues in public law. This paper explores one aspect of the recent work of Jürgen Habermas on legitimating crisis and its relationship with intervention of state in public sphere. It focuses on Hagerman's claim that the pre-capitalist moral values on which capitalism has hitherto relied has become progressively displaced by the growth of the capitalist economy. This has caused critical problems for the state management of the economy, in the absence of an established internalized set of values which could act both as restraints upon economic demands and as reinforcements to an ethic. The conclusion of the paper is that while rational discussion of values is important, this does not entail that the possibility agreement is required to make sense of this activity. This article examines the relationship between legitimacy and scope of government intervention as a central issue in contemporary philosophy of public law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • capitalist state
  • legitimate law
  • legitimating crisis
  • liberal democracy
  • philosophy of public law
  • privatization of public law
  • publicization of private law
1-       اسپرینگز، توماس، (1370)، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمۀ فرهنگ رجایی، مؤسسۀ انتشارات آگاه، چاپ اول.
2-       پرهیزکار، غلامرضا، (1383)، «یورگن هابرماس؛ گذری بر اندیشه‌های فیلسوف اجتماعی معاصر، «مجلۀ معرفت»، مرداد83، ش 80.
3-       حسینعلی نوذری، (1381)، بازخوانی هابرماس، انتشارات چشمه، چاپ اول.
4-       زواری، سید عبدالمجید، (1383)، »هابرماس و بحران مشروعیت«، باشگاه اندیشه.
5-       قاضی، ابوالفضل، (1383)، حقوق­ اساسی و نهادهای سیاسی، میزان، چاپ یازدهم.
6-       قربانپور، نوشین، (1392)، تأثیر قلمرو حوزۀ عمومی بر مدل حقوق عمومی؛ مورد پژوهی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق عمومی، سال تحصیلی 91-92.
7-       گیدنز، آنتونی، (1386)، جامعه شناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان، نشرنی، چ اول.
8-        مایکل پیوزی، (1379)، یورگن هابرماس، ترجمۀ احمد تدین، انتشارات هرمس، چاپ اول.
9-        مایکل ایچ، لسانت، (1385)، فیلسوفان سیاسی قرن بیستم، ترجمۀ خشایار دیهیمی، نشرماهی.
10-     موسوی، سید رضا، (1377)، «عقل و مشروعیّت سیاسی از نظر ماکس وبر و هابرماس»، مجلۀ اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ش131-132 مرداد و شهریور 1377.
11-   مؤتمنی، منوچهر (1384)، حقوق­اساسی، تهران، میزان، چاپ سوم.
12-     هابرماس، یورگن، (1380)، بحران مشروعیت، ترجمۀ جهانگیر معینی، گام نو، 1380.
13-     هابرماس، یورگن، (1384)، دگرگونی ساختاری حوزۀ عمومی، کاوشی در باب جامعۀ بورژوایی، ترجمۀ جمال محمدی، نشر افکار، چ اول.
14-      هاو، ال. ای، (1387)، یورگن هابرماس، ترجمۀ جمال محمدی، انتشارات گام نو، چ اول.
15-    هداوند، مهدی و دیگران، (1389)، آیین‌های تصمیم‌گیری در حقوق اداری، انتشارات خرسندی، چ اول.
16-      هولاب، رابرت، (1378)، یورگن هابرماس نقد در حوزۀ عمومی، مجادلات فلسفی هابرماس با پوپری‌ها، گادامر، لومان، لیوتار، دریدا و دیگران، ترجمۀ حسین بشیریه، نشر نی، چاپ دوم.
17-      هریسون، پل، (1379)، «نیکلاس لومان و نظریۀ نظام‌های اجتماعی» ترجمۀ یوسف اباذری، مجلۀ ارغنون، ش17.
18-      یوسفی، علی، (1381)، » تأملی در مفهوم مشروعیت سیاسی «، مجلۀ دانشور، شمارۀ 39، تیر 1381.
 
 
19-    Cornelia Schneider,(2000), « The Constitutional Protection of Rights in Dorkin and Habermas‘Theories of Democracy », UCL Jurisprudence Review,N2.
20-    Chris Thornhill,(2007), German Political Philosophy, Routledge, First published.
21-     Edgar, Andrew,(2006), Habermas the key concepts, Routledge, First published.
22-     John F. Sitton,(2003), Habermas and contemporary society, Palgrave Macmillan Ltd, First edition: August.
23-    Laughlin, Martin,(2010), Foundations of Public Law, Oxford University Pees.
24-    Pünder, Hermann, ‎Christian Waldhoff,(2014), Debates in German Public Law, Hart Publishing Ltd.
25-    Scheuerman, William E,(2008), Frankfurt School Perspectives on Globalization, Democracy, and the Law, Routledge, First published.