دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری دانشکدۀ حقوق عمومی دانشگاه تهران

چکیده

حقوق طبیعی به مثابۀ حقوق جوهری و بنیادین افراد، تباری کهن دارد و محصور در اندیشه یا مکتب خاصی نیست. این حقوق بر بنیان­های طبیعت و عقل آدمی استوار گشته است، از این­رو هیچ نظام و مکتب حقوقی نمی­تواند نسبت به آن بی­توجه باشد. اما این موضوع که آیا حقوق بشر معاصر هم، ریشه در حقوق طبیعی دارد یا نه، همواره محل اختلاف بوده است. نوشتار حاضر که به دنبال بررسی ادعای طرفداران نظریۀ حقوق طبیعی بشر است، پس از تبیین مهم‌ترین مصادیق حقوق طبیعی، به تحلیل نظری امکان و میزان اثرگذاری این حقوق بر حقوق بشر پرداخته و تلاش دارد تا آثار عینی این اثرگذاری را در اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، منشور ملل متحد و همچنین در آرای حقوق بشری دیوان بین­المللی دادگستری نشان دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theoretical aspects and objective traces and impacts of natural law in human rights instruments and judgments

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Javid 1
  • Morteza Rostami 2

1 Associate Professor, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.

2 PhD Student of Public Law, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

As the most substantive and fundamental rights of individuals, natural rights are of an ancient history and are not surrounded by a particular school of thought. Natural law has been founded on nature and reason of human beings; of and from which no legal system can be independent and indifferent. Meanwhile, it has always been controversial whether contemporary human rights are also rooted in natural law. This paper seeks to examine the claims of proponents of natural rights. Once it explains the major instances of natural rights, it theoretically analyzes the possibility and impact of such rights on human rights in general, and highlights the objective traces and impacts of natural rights in the Universal Declaration of Human Rights, the UN Charter of Human Rights and the human rights judgments issued by the International Court of Justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • judgments of the International court of justice
  • natural rights
  • human rights
  • UN charter of human rights
  • Universal declaration of Human rights
الف- فارسی
- کتاب­ها:
1- آربلاستر، آنتونی.(1388)، لیبرالیسم غرب(ظهور و سقوط)، ترجمۀ­: عباس مخبر، تهران، مرکز.
2- آشوری، داریوش.(1378)، دانشنامۀ سیاسی، تهران، مروارید، چ دوم.
3- الهویی نظری، حمید.(1389)، رویکرد انسانی در آرای دیوان بین­المللی دادگستری، تهران، دادگستر، چ نخست.
4- توماس، لوید.(1387)، کتاب راهنمایی در باب حکومت لاک، ترجمۀ­: عباس اسکوئیان، تهران، حکمت.
5- جانسون، گلن.(1378)، اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و تاریخچۀ آن، ترجمۀ: محمد جعفر پوینده، تهران، نشر نی، چ چهارم.
6- جاوید، محمد جواد.(1388)، نظریۀ نسبیت در حقوق شهروندی(تحلیلی مبتنی بر اطلاق در حقوق طبیعی)، تهران، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
7- دل­وکیو، جرج.(1386)، فلسفۀ حقوق؛ ترجمۀ: جواد واحدی، تهران، دادگستر، چ دوم.
8- ذوالعین، پرویز.(1383)، مبانی حقوق بین­الملل عمومی، تهران، وزارت امور خارجه، چ سوم.
9- روسو، ژان ژاک.(1389)، قرارداد اجتماعی، ترجمۀ: مرتضی کلانتریان، تهران، آگاه.
10- شریفی طرازکوهی.(1380)، حسین؛ حقوق بشر(نظریه­ها و رویه­ها)، تهران، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، چ نخست.
11- فریمن، مایکل.(1387)، حقوق بشر (رویکردی میان رشته­ای) ، ترجمۀ­: محمد کیوانفر، تهران، هرمس: ناقد.
12- قاری سید فاطمی، سید محمد.(1388)، حقوق بشر در جهان معاصر(دفتر اول، درآمدی بر مباحث نظری: مفاهیم، مبانی، قلمرو و منابع)، تهران، شهردانش.
13- کاتوزیان، ناصر.(1385)، فلسفۀ حقوق(ج1)، تهران، شرکت سهامی انتشار، چ چهارم.
14- موحد، محمدعلی.(1381)، در هوای حق و عدالت(از حقوق طبیعی تا حقوق بشر)، تهران، کارنامه.
15- هابز، توماس.(1387)، لویاتان، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران، نشر نی، چ پنجم.
- مقاله­ها:
16- حبیبی مجنده، محمد.(1379)، مبانی فلسفی حقوق بشر؛ فصلنامۀ نامۀ مفید، (ش22).
17- دهشیار، حسین.(1385)، حقوق طبیعی در دو اعلامیۀه در دو سوی آتلانتیک، مجلۀ سیاسی- اقتصادی، (ش223-224).
18- سواری، حسن.(1389)، حق بازگشت فلسطینیان از منظر حقوق بین­الملل، از کتاب فلسطین و حقوق بین­الملل معاصر، گردآورنده: نادر ساعد، تهران، مجد، چ نخست.
19- فلسفی، هدایت­الله.(1381)، ملل متحد و آرمان بشریت، مجلۀ تحقیقات حقوقی، (ش 35 و 36).
21- واحدی، جواد.(1335)، تاریخ فلسفۀ حقوق، مجلۀ کانون وکلا، (ش 47).
22- هنکین، لویی.(1383)، حقوق بشر: از آرمان تا واقعیت و چشم‌انداز آینده، ترجمۀ : فرشید سرفراز، مجلۀ اطلاعات سیاسی- اقتصادی، (ش205 و 206).
- پایان­نامه:
23- موسوی، سید مهدی.(1380)، اصل حق تعیین سرنوشت ملت­ها و مسئلۀ فلسطین، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، تهران، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
 
ب- انگلیسی
1-Donnelly, Jack.(1982), Human rights as Natural Rights, Human Rights Quarterly, The Johns Hopkins University Press, at: http://www.jstor.org/stable/762225, (23/10/2011)
2-Locke ,John.(1690), The Second Treatise of Civil Government, chap.7, at:
http://constitution.org/jl/2ndtreat.htm,(11/09/20011)

3-Shestack, Jerome. J.(1998), The Philosophic Foundations of Human Rights, Human Rights Quarterly, by: The Johns Hopkins University Press, at:

http://muse.jhu.edu/login?uri=/journals/human_rights_quarterly/v020/20.2shestack.html,(11/09/2011)
 
4- Human Rights Committee; "General Comment No.24", 11/04/1994
 
ج- پایگاه­های اینترنتی
1-http://www.hec.gov.pk/InsideHEC/Divisions/AECA/CurriculumRevision/Documents/581_Human_rights2
2-http://www.icj-cij.org/docket/index.php?p1=3&p2=4&k=e1&p3
3-http://www.un.org/en/documents/udhr