دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات دانشگاه بوعلی سینا

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

یکی از حقوق زنان، حق داشتن فرزند و مادری است. دین مبین اسلام ضمن تأکید بر تحکیم بنیاد خانواده، با توجه به نقش مادران در تکوین و تربیت فرزندان، توجه مضاعفی را به حقوق و مسئولیت‌های مادران معطوف کرده است. در اسناد مهم حقوق بشری نیز از حق مادری و زمینه‌های حمایت از آن یاد شده است. در نظام حقوقی داخلی ایران با توجه به مبانی دینی و اسناد فراملی، قوانین و مقررات ویژه‌‌ای در راستای حمایت از مادران وضع شده است. موضوع این نوشتار حمایت‌های ویژه‌ای است که در قالب تعهدات سازمان تأمین اجتماعی به‌صورت خدمات درمانی و مزایای نقدی به مادران مشمول قانون تأمین اجتماعی اختصاص یافته است. به موجب نتیجۀ این پژوهش رویۀ فعلی سازمان تأمین اجتماعی در اجرای مادۀ 67 با ظاهر قانون سازگاری ندارد. در رویۀ فعلی کمک‌های موضوع مادۀ 67 صرفاً به مادران شاغل و در قالب مرخصی زایمان اعطا می‌شود. درحالی‌که حسب ظاهر قانون می‌بایست این کمک‌ها به مادرانی که همسر بیمه‌شدۀ مرد هستند نیز تعلق گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Protection of ''Maternity rights'' in social security system

نویسندگان [English]

  • Ahmad Rezvanimofrad 1
  • Shahram Zarneshan 2

1 Assistant Professor, Law Department, Buali Sina University, Hamadan, Iran

2 Assistant Professor, Law Department, Buali Sina University, Hamadan, Iran

چکیده [English]

One of the fundamental rights for women is the right to motherhood. Islam concurs the essential role of family in societies and on the account of the important role of mothers in the development and education of children, the rights and responsibilities of mothers holds a prominent position in Sharia Law. Principal Human Rights documents mention the right to motherhood and articulate the measurements regarding its protection. Under the influence of religious doctrine and international instruments, Iranian domestic law has incorporated protective maternity laws. This article seeks to study the provisions mentioned above in the context of Iran's social security obligations to provide medical care and monetary benefits for mothers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Breastfeeding
  • mother
  • pregnancy-related care
  • social security
الف) فارسی
-آبوت، پاملا، والاس،کلر (1390)،ترجمۀ منیژه نجم عراقی، تهران، نشر نی، چ هفتم.
-پناهی،بهرام (1385)،کارکردهای تأمین اجتماعی در ایران، تهران، نشر اسپید.
-دنی،پیترز (1388)، تأمین اجتماعی، مقدمه‌ای بر اصول اساسی، ترجمۀ فراز فیروزمندی و سمیرا احمدی، تهران، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های شهر دانش.
-راسخ، محمد (1393)، حق و مصلحت، نشر نی، چ دوم.
-شیخ مفید، محمدبن نعمان (1410ق)، المقنعه، قم، نشر اسلامی.
-صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1384)، مختصر حقوق خانواده، تهران، میزان، چ نهم.
-عراقی، سید عزت‌الله (1391)، حقوق کار، ج 2،تهران، سمت، چ هفتم.
-کاتوزیان، ناصر (1393)حقوق خانواده، ج 2، تهران، انتشارات سهامی انتشار، چ دوم.
-میرمحمد صادقی،حسین (1392)،جرایم علیه اشخاص، تهران، میزان، چ دوازدهم.
نعیمی، عمران، پرتو، حمید (1393)، حقوق تأمین اجتماعی، تهران، سمت، چ اول.
هاشمی، سید محمود (1391)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی،تهران، میزان، چ دوم.
آرتورو برونستین، حقوق بین‌الملل و تطبیقی کار، ترجمه و تحقیق سعید رضا ابدی و اصلی عباسی، دراک، 1393.
ب) قوانین و مقررات
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
قانون مدنی
قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354 با اصلاحات بعدی
قانون کار مصوب 1369
قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهى - مصوب 1374 و اصلاحات بعدی
قانون سقط درمانی مصوب 25/3/1384
قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، مصوب 21/2/1383
قانون حمایت از حقوق و مسئولیت‌های زنان در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی مصوب 15/11/1385
قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب 20/3/1392
قانون الزام سازمان تأمین اجتماعی به اجرای بندهای الف و ب مادۀ 3 قانون تأمین اجتماعی مصوب 21/8/1368
بخشنامۀ 625 و 625/1 فنی بیمه‌شدگان
ج) انگلیسی
-          Universal Declaration of Human Rights/Adopted 10 December 1948, G.A. Res. 217A, UN Doc.A/810,71, 1948.
-          International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights/Adopted by G.A. on 16 December, 1966.
-          The Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination Against Women (CEDAW),1979 , the United Nations General Assembly.
-          Thomas H. Barnard, Adrienne l. Rapp, "Pregnant Employees, Working Mothers and the Workplace – Legislation, Social Change and Where we are Today", Journal of Law and Health, Vol.22:197, 2009.
-          Maternity, Paternity, and Adoption Leave in the United States, www.iwpr.org, 2013.
-          Judith Galtry, Strengthening the human rights framework to protect breastfeeding: a focus on CEDAW, International Breastfeeding Journal, 2015.