دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دکترای حقوق بین‌الملل، وکیل پایه یک دادگستری

چکیده

دکترین مسئولیت حمایت محصول فجایع انسانی ناشی از نقض گسترده و نظام‌مند حقوق بنیادین انسان‌ها در دهۀ 90 میلادی و همچنین اقدام‌هایی است که موجبات تهدید علیه صلح را فراهم آورده  که این امر در قطعنامه‌های شورای امنیت منعکس است. براساس گزارش دبیر کل وقت سازمان ملل، در نهایت مسئولیت حمایت به موجب بندهای 138و 139 بیانیۀ سران دولت‌ها در اجلاس مجمع عمومی ملل متحد در سال 2005 به تصویب رسید. مسئولیت حمایت در برابر بند 7 از مادۀ 2 منشور ملل متحد موسوم به اصل منع مداخله، در برابر وقوع جنایات جنگی، جنایت علیه بشر، پاکسازی نژادی و ژنوسید و ضعف دولت‌ها در حمایت از حقوق اتباع یا مداخله در وقوع و استمرار نقض این حقوق، قرار گرفت. اما در بحث سوریه با توجه به آنچه از فوریۀ 2011 تا به امروز شاهد آنیم، بیانگر نقض گسترده و نظام‌مند حقوق بنیادین شهروندان و اتباع این کشور از ناحیۀ برخی از نیروهای دولتی و همچنین گروه‌های مسلح مخالف در بحران سوریه است. با توجه به وظیفۀ ذاتی شورای امنیت در برقراری صلح و امنیت بین‌المللی، متأسفانه شورا به‌دلیل اختلاف شدید میان اعضای دائم خود، بنا به مصالح و اغراض متفاوتی که نسبت به آن کشور دارند، به ناتوانی اعمال مسئولیت حمایت و گسترش نقض مکرر و فاجعه‌بار حقوق بنیادین مردم سوریه دامن زده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Status of Doctrine of Responsibility to Protect Within the Crisis of Syria

نویسندگان [English]

  • Seyed Ghasem Zamani 1
  • Sorena Zamanian 2

1 Associate Professor, International Law Department, Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

2 PhD in International Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The doctrine of Responsibility to Protect is the result of human catastrophes which were raised by systematic violations of Human Fundamental Rights in the 1990s as well as activities that according to the Security Council’s Resolutions, are considered as threats against Peace. Eventually, the Responsibility to Protect was adopted in paragraphs 138 and 139 of the General Assembly’s Declaration of the Heads of States in 2005 as a response to the known principle of “Non-Intervention” alongside the aim to prevent abuses such as war crimes, crimes against humanity, genocide, impotence of States to protect their own citizens rights and continuous violations of said rights by States. In the Case of Syria, Events that have been unfolding since the February of 2011 are illustrations of systematic violation of rights of citizens by the hands of Syrian government forces and armed rebels. Although the principal duty of the Security Council is to provide international peace and security and perhaps due to conflicts of interest among the permanent members of the Council, the ability to enforce the mentioned principle in order to protect Syrian citizens against frequent and catastrophic violations of their fundamental human rights, is unfortunately even less accessible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Doctrine of the Responsibility to Protect
  • threat against Peace
  • Security Council
  • Syria and Fundamental Human Rights
  1. الف) فارسی

    1. توسلی نایینی، منوچهر؛ آقا داودی، مسیح (1393)، تعامل میان دکترین مسئولیت حمایت و حقوق بین‌المللی بشردوستانه، فصلنامۀ مطالعات بین‌المللی، سال دهم، ش 4.

    2. خان احمد بیگی، سمانه (1392)، تأثیر سیاست آمریکا و اروپا در قبال بحران سوریه بر اختلافات فرا آتلانتیک، فصلنامۀ سیاست خارجی، سال بیست‌وهفتم، ش 4.

    3. زمانی، سید قاسم؛ نوری وحید (1391)، بحران غزه در ترازوی دکترین مسئولیت حمایت، فصلنامۀ روابط خارجی، سال سیزدهم، ش 32.

    4. داداندیش، پروین (1391)، تحولات لیبی و دکترین مسئولیت حمایت، فصلنامۀ راهبرد، سال بیست‌ویکم، ش 62.

    5. ذوالعین، پرویز (1386)، مبانی حقوق بین‌الملل عمومی، چ پنجم، تهران، مرکز انتشارات وزارت امور خارجه.

    6. سواری، حسن؛ حسینی بلوچ، مهدی (1390)، نظریۀ مسئولیت حمایت از حرف تا عمل، فصلنامۀ پژوهش حقوق، سال سیزدهم، ش 32.

    7. فروتن، عارفه؛ دست‌افکن، ریحانه (1393)، رابطۀ اصل تلاش مقتضی در حقوق بین‌الملل بشردوستانه و مسئولیت حمایت، فصلنامۀ مطالعات بین‌المللی، سال دهم، ش 4.

    8. فلسفی، هدایت‌الله (1390)، صلح جاویدان و حکومت قانون، تهران، فرهنگ نو.

    9. کاسسه، آنتونیو (1391)، حقوق بین‌الملل، ترجمۀ حسین شریفی طراز کوهی، چ سوم، تهران، میزان.

    10. ممتاز، جمشید؛ رنجبریان، امیرحسین (1387)، حقوق بین‌الملل بشردوستانه در مخاصمات مسلحانۀ داخلی، چ سوم تهران، میزان.

    11. نجفی اسفاد، مرتضی (1392)، جامعۀ بین‌المللی و حقوق بین‌الملل در قرن 21 (مجموعه مقالات در تجلیل دکتر محمدرضا ضیایی بیگدلی)، تهران، شهردانش.

    12. والاس، ربکا (1387)، حقوق بین‌الملل، چ دوم، ترجمۀ سید قاسم زمانی و مهناز بهراملو، تهران، شهر دانش.

    13. وکیل، امیر ساعد (1390)، حقوق بین‌الملل عمومی (1و2)، ج 2، تهران، مجد.

    14.------------ (1393)، جامعۀ بین‌المللی وحقوق بین‌الملل در قرن21 (مجموعه مقالات در تجلیل از دکتر محمدرضا ضیایی بیگدلی)، تهران، شهردانش.

    15.   زرگرنژاد، نسیم، نشست غیررسمی مجمع عمومی ملل متحد در مورد مسئولیت حمایت، سایت عدالت بین‌الملل، کدخبر 219، 19 آبان 1393،www.1945.ir

    ب) انگلیسی

    A- Books and Articles:

    1. Carsten, Stahn: "Responsibility to Protect Political Rhetoric or Emerging legal Norm, The American Journal of International Law, 2007,Vol ,101. No.1.
    2. Even, Gareth, "when is it right to fight? Legality. Legitimacy and the use of Military Force, (London, lecture in the Oxford University), 10may 2004.
    3. Flemme, maria, "Due Diligence in International Law", Faculty of law University of Lund. Spring 2004.
    4. Friedman, George (30 April 2013). Redlines and the Problems of Intervention in Syria. Stratford.
    5. Hanqin, Xue, "trans boundary, Damage in International Law, Cambridge University Press, 2003, available: www.Cambridge.org
    6. Louise Arimatsu, Mohbuba Choudhury, "The Legal Classification of the Armed Conflict in Syria, Yemen and Libya, International Law, Chatham House, March 2014.
    7. M, Francis Deng, "Divided Nations, the Paradox, of National Protection", Annual of America Academy of Political and Social Science, 603, 219, 2006.
    8. UNDP, Human Development Report 1994 (New York: Oxford University 1994), http://hdr/reports-Global1994/en/.

    B- Resolutions:

    -United Nations General Assembly

    A/RES//66/253, 16February 2012

    -United Nations Security Council

    S/ RES /1674, 28 April 2006

    S/ RES /1706, 31 August 2006

    S/ RES /1769, 31 July 2007

    S/ RES /2042, April 2012

    S/ RES /2128, 27 September 2013

    S/ RES /2178, 24 September 2014

    S/ RES /2235, 8 August 2015

    S/Res/2254,22December 2015

    -European Union

    Council of the European Union/ 27 May 2013/, Council declaration on Syria

    Council of the European Union/ 4 June 2013/, Council declaration on Syria