نویسنده
استادیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
دکترین مسئولیت حمایت، که در سال‌های اخیر در گفتمان سازمان ملل متحد و به‌ویژه دبیرکل ملل متحد به‌کرّات بدان اشاره شده، بیش از هر موضوعی به حوضة حقوق توسل به زور یا jus ad bellum ربط دارد؛ که بر مسئولیت و تعهد جهانی برای حمایت از غیر نظامیان با توسل به نیروی نظامی استوار است. توسل به زور در این شرایط باید با رعایت کامل منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل بشردوستانه یا jus in bello همراه و هدف اصلی آن برقراری عدالت و حاکمیت قانون باشد. تئوری مسئولیت حمایت از دیدگاه کلاسیک جنگ عادلانه یا just war نشئت گرفته که علاوه بر این موارد شامل jus post bellum یا حقوق پس از مخاصمه نیز می‌شود که در دکترین جنگ عادلانه معنایی محدود دارد؛ ولی امروز در گفتمان مسئولیت حمایت و با تکیه بر اصول و موازین حقوق بین‌الملل بشر در قالب بازسازی و بازپروری متصور است و معنایی موسع دارد. مقالة ارائه‌شده با نگاهی تطبیقی به اصول jus post bellum در دوران جنگ عادلانه و اصل بازسازی در قالب نظریة مسئولیت درصدد است با تکیه بر موازین بین‌المللی حقوق بشر به تبیین مسئولیت و تعهد دولت و نیز مسئولیت و تعهد جامعة بین‌المللی در قبال قربانیان نقض jus in bello بپردازد. نگارنده بر این باور است که حمایت کامل از قربانیان جنگ، علاوه بر دولت یا گروه متخلف و دولت‌های حامی، بر عهدة دولت متبوع قربانیان است و همچنین جامعة بین‌المللی، مطابق نظریة مسئولیت حمایت و موازین بین‌المللی حقوق بشر، باید از قربانیان مخاصمات مسلحانه حمایت کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Jus Post Bellum and the responsibility to protect victims of armed conflicts
نویسنده [English]
- Pouria Askary
Assistant Professor, Department of International Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The theory of "Just War" belongs to ancient times that even precede the era of Jus Gentium. This theory had three distinct sections i.e. the Jus ad bellum, with main focus on State's right to wage to war; Jus in bello, which revolved around means and methods of warfare; and finally, Jus post bellum, which dealt with justice after war. In this article, the main argument is that the modern concept of the Responsibility to Protect is rooted in the theory of "Just War". As a result, all obligations raised from the mentioned theory must exist in this new concept to protect the war victims. The article discusses the three pillars of R2P and eventually argues that on the basis of R2P's Responsibility to Rebuild, in addition to the State and the party to conflict who violates the rules of jus in bello, the International community, also has a responsibility to protect the victims of war.
کلیدواژه‌ها [English]
- International Humanitarian law
- International Human Rights law
- just war theory
- responsibility to protect
- victims of armed conflict
الف) فارسی
کتاب
- اسناد دیوان کیفری بین‌المللی (1386). ترجمة محمدجواد شریعت باقری، جنگل.
- خاطری، شهریار و احمد جنتی محب (1386). جنگ شیمیایی عراق علیه ایران به روایت اسناد سازمان ملل متحد، پژوهشکدة علوم و معارف دفاع مقدس.
- دورمن، کنوت (1393). عناصر جنایات جنگی. ترجمة جمعی از مترجمان، مجد.
- ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1392). حقوق بین‌الملل بشردوستانه، کتابخانة گنج دانش.
- فلک، دیتر (1387). حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه، ترجمة سید قاسم زمانی و نادر ساعد، شهر دانش.
- گروسیوس، هوگو (1393). حقوق جنگ و صلح، ترجمة حسین پیران، شهر دانش.
- مسئولیت بین‌المللی دولت، متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بین‌الملل(1388). ترجمة علی‌رضا ابراهیم‌گل، شهر دانش.
- هنکرتز، ژان ماری و لوئیس دوسوالدبک (1387). حقوق بین‌الملل بشردوستانه عرفی، ترجمة دفتر امور بین‌الملل قوة قضاییه و کمیتة بین‌المللی صلیب‌سرخ، مجد.
مقاله
- عسکری، پوریا (1388). «کنترل و محدودسازی تسلیحات از منظر حقوق بشردوستانه»، مجموعه مقالات همایش ملی چشم‌انداز خلع سلاح و کنترل تسلیحات، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
- قادری، سید محمدهادی و ناصر قربان‌نیا (1392). «دکترین مسئولیت حمایت و تلاش برای مقابله با فجایع انسانی»، روابط خارجی، س 5، ش 1.
ب) انگلیسی
کتاب
- De Greiff, Pablo (2006). The Handbook of Reparations, Oxford.
- Maslen, Stuart (2005). Commentaries on Arms Control Treaties (vol. 1): The Convention on the Prohibition of the Use, Stockpiling, Production, and Transfer of Anti-Personnel Mines and on their Destruction, Oxford.
- Meron, Theodor (2006). The Humanization of International Law, Martinus Nijhoff.
- Nystuen, Gro and Maslen, Stuart (2010). The Convention on Cluster Munitions: A Commentary, Oxford.
- Stahn, Carsten, Jennifer S. Easterday, and Jens Iverson (editors) (2014). Jus Post Bellum-Mapping the Normative, Oxford.
- Suarez, Francisco (1610). “On War”, Disputation XIII, De Triplici Virtue Theologica: Charitate.
- Vitoria, Francisco (1557). De Indus et de Ivre Belli Reflectiones (Reflections on Indians and on the Law of War, John Pawlety Bate tr., The Carnegie Institution, 1917).
- Walzer, Michael (1977), Just and Unjust Wars, Basic Books.
- WeiB, Norman and Jean-Marc Thouvenin (2015). The Influence of Human Rights on International Law, Springer.
مقاله
- Freeman, Mark and Drazen Djukic (2008). “Jus Post Bellum and Transitional Justice”, in Jus Post Bellum, edited by Carsten Stahn and Jann K. Kleffner, TMC Asser Institute Press.
- Ghecia, Alexandra and Jennifer Welsh (2009). “The Imperative to Rebuild: Assessing the Normative Case for Post-Conflict Reconstruction”, Ethics and International Affairs, vol. 23, issue 2.
- Hilpold, Peter (2014). “Jus Post Bellum and the Responsibility to Rebuild”, at: http://ssrn.com/abstract=2443272 (last time visited: 07 June 2015).
- Kolb, Andreas S. (2015). “The Responsibility While Protecting: A Recent Twist in the Evolution of the Responsibility to Protect”, in Norman WeiB and Jean-Marc Thouvenin, The Influence of Human Rights on International Law, Springer, 2015.
- Lee, Thomas H. (2014). “The Law of War and Responsibility to Protect Civilians: A Reinterpretation”, Harvard International Law Journal, vol. 55.
- Lietzau, William K. and Joseph A. Rutigliano JR (2010). “History and Development of the International Law of Military Operations”, in The Handbook of International Law of Military Operations, edited by Terry D. Gill and Dieter Fleck, Oxford.
- May, Lary (2014). “Jus Post Bellum, Grotius and Meionexia”, in Jus Post Bellum-Mapping the Normative, Oxford.
- Miller, David (2001). “Distributing Responsibilities”, The Journal of Political Philosophy, vol. 9, no. 4.
- Pattison, James (2013). “Jus Post Bellum and the Responsibility to Rebuild”, British Journal of Political Science, Published Online, 19 November 2013, at http://journals.camridge.org/JPS (last time visited: 8 June 2015).
- Salado-Osuna, Ana (2005). “The Victims of Human Rights Violations in Armed Conflicts: The Right to Justice, Truth and Compensation”, in The New Challenges of Humanitarian Law in Armed Conflicts, edited by Pablo Antonio Fernandez-Sanches, Martinus Nijhoff.
- Stahn, Carsten (2007). “Jus ad bellum, Jus in Bello…Jus Post Bellum? Rethinking the Conception of the Law of Armed Force”, European Journal of International Law, vol. 17, no. 5, 2007.
- Voneky, Silja (2013). “Implementation and Enforcement of International Humanitarian Law”, in the Handbook of International Humanitarian Law, third edition, edited by Dieter Fleck, Oxford.
سند
- ICRC (2016). Commentary on Geneva Convention (I) 1949.
- ILA (2010). Draft Declaration of International Law Principles on Reparation for Victims of Armed Conflict, Prepared by Rainer Hofmann, The Hague Conference.
- ILA (2014). Draft Procedural Principles for Reparation Mechanisms, Prepared by Shuichi Furuya, Washington Conference.
- International Commission on Intervention and State Sovereignty (2001). The Responsibility to Protect, International Development Research Center.
- UN Doc. A/54/2000, 27 March 2000.
- UN Doc. A/63/677, 12 January 2009.
- UN Doc. A/RES/60/1, 16 September 2005.
- UN Doc. A/RES/60/147, 21 March 2006.
- UN Doc. E/CN.4/2005/102/add.1, 8 February 2005.
رأی
- Ethiopia Eritrea Claims Commission, Final Award in Eritrea’s Damages Claims, 17 August 2009.
- European Court of Human Rights, Case Markovic and others v. Italy, Judgment, 14 December 2006.
- Inter-American Court of Human Rights: Case Bamaca Velasquez v. Guatemala, Judgment, 22 February 2002.
- Inter-American Court of Human Rights: Case Trujillo Oroza v. Bolivia, Judgment, 27 February 2002.
- International Court of Justice, Advisory Opinion on Legal Consequences of the Construction of a Wall on the Occupied Palestinian Territory, 2004.
)