فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اعضای هیأت تحریریه

اهداف و چشم‌انداز

اخبار و اعلانات

پرسش‌های متداول

پیوندهای مفید

راهنمای نویسندگان

راهنمای نحوه ارسال مقاله

فهرست داوران

تحلیل حقوقی «قطعنامۀ 2231 شورای امنیت» و بررسی رابطۀ آن با «برجام»

نویسندگان

1 دانش آموختۀ دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان

2 دانشیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشیار دانشکدۀ علوم انسانی و حقوق دانشگاه آزاد واحد اصفهان

چکیده

ارتباط میان برنامۀ جامع اقدام مشترک و قطعنامۀ الزام‌آور 2231 شورای امنیت نشان می‌دهد که برجام موافقت‌نامۀ نزاکتی بین‌المللی است. اگر برجام موافقت‌نامۀ نزاکتی بین‌المللی دانسته شود برای پاسخ به این پرسش که ارتباط این سند 167 صفحه‌ای با قطعنامۀ 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد چیست؟ تحلیل این قطعنامه را می‌طلبد. لحن قطعنامۀ یادشده نه‌تنها تهدیدآمیز نیست، بلکه نشانگر رابطه‌ای مطلوب فی‌مابین طرفین است. در این قطعنامه، بر خلاف دیگر قطعنامه‌های فصل هفتم در ابتدای متن قطعنامه اشاره به فصل هفت دیده نمی‌شود. رویۀ غالب شورای امنیت این‌گونه است که وقتی در نظر دارد ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد قطعنامه‌ای صادر کند در همان مقدمۀ سند اعلام می‌کند که تمامی این قطعنامه در چارچوب فصل هفتم منشور ملل متحد صادر شده است. به‌تازگی چندین آزمایش موشکی از سوی ایران شکل گرفته که دیدگاه‌های متفاوتی را درخصوص نحوۀ تفسیر پیوست دوم قطعنامه به وجود آورده یا به عبارت بهتر، رابطۀ بین قطعنامه با برجام را برجسته کرده است. در این نوشتار درخصوص رابطۀ بین قطعنامۀ 2231 شورای امنیت و برجام مداقه شده است و تأکید می‌شود با اینکه برجام به طور کامل ضمیمۀ قطعنامه شده است و به نظر می‌رسد تأیید قطعنامه، تأیید برجام است، اما برجام و قطعنامه دو سند مجزا هستند و تأیید برجام الزاماً به معنای تأیید قطعنامه نیست. برجام و قطعنامۀ شورای امنیت دارای ماهیت مجزا و در عین حال مرتبط و تأثیرگذار در یکدیگرند. درنهایت اینکه به تجویز مادۀ 103 منشور ملل متحد در صورت وجود تعارض تعهدات بین موافقت‌نامه‌های بین‌المللی و تعهدات ناشی از منشور از جمله تعهدات ناشی از قطعنامه‌های شورای امنیت، تعهدات دستۀ دوم برتری دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal Analysis of Security Council Resolution 2231 and Its Relationship with the JCPOA

نویسندگان [English]

  • Omid ر 1
  • Mahmoud Jalali 2
  • Leila Raisi 3

1 Public International Law, Islamic Azad University, Isfahan Branch, Isfahan, Iran

2 Associate Professor, Law Department, University of Isfahan, Isfahan, Iran

3 Associate Professor, Law and Humanities Faculty, Islamic Azad University, Isfahan Branch, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Considering the JCPOA as a gentlemen agreement, this article aims to analyze United Nations Security Council Resolution 2231 (2015), endorsing the comprehensive solution to the Iranian nuclear issue reached in Vienna on 14 July 2015. Therefore, the non-binding nature of the JCPOA demands an analysis of the relationship between this document and the Resolution. Unlike Chapter VII resolutions of the SC, the language of the 2231 Resolution is soft and there is no mentioning of Chapter VII therein. The practice of the Council demonstrates that when it issues a chapter VII resolution, the Council expressly would state that its resolution is in accordance with Chapter VII. Iran has recently conducted some missile tests raising different views regarding annex two to the Resolution, i.e., it has highlighted the connection between the Resolution and the JCPOA. Despite the fact that the JCPOA is annexed to the Resolution, they constitute two different instruments. While the approval of the Resolution means approval of the JCPOA, the reverse is not true. Finally, under Article 103 of the UN Charter, in case of conflict between obligations of States under the Charter with those of other international agreements, the former shall prevail.

کلیدواژه‌ها [English]

  • JCPOA
  • Law of Treaties
  • International Law
  • 2231 SC Resolution
  • Gentlemen Agreements
مراجع
الف) فارسی
- کتاب‌ها
1. افراز کنجین، مهدی و زمانیان دهکردی، محمدجواد (1394). هلی بُرن از پشت میز (اهداف راهبردی ایالات متحده از پیگیری مذاکرات دوجانبه با ایران در موضوع هسته‌ای)، چاپ اول، قم: نشر مجد اسلام (مؤسسۀ شهید کاظمی).
2. ایزدی، حسین و شریفی، منصور (1395). سراب برجام: جامع‌ترین اثر در نقد و بررسی برجام و پیامدهای آن از منظر نخبگان کشور، چاپ اول، قم: نشر شهید کاظمی.
3. بعیدی‌نژاد، حمید (1394). گام به گام با برجام از آغاز تا فرجام، چاپ اول، تهران: نشر مخاطب.
4. پژوهشکدۀ حقوقی شهر دانش (1395). برنامۀ جامع اقدام مشترک (برجام) و قطعنامۀ 2231 شورای امنیت، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
5. پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری (1395). برجام؛ سیاست‌ها و دستاوردها و الزامات، چاپ اول، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
6. خلف‌رضایی، حسین (1394). موافقت‌نامه‌های بین‌المللی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با بررسی تحلیلی نظرات شورای نگهبان، چاپ اول، تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان.
7. خلیلی‌نژاد، روح‌الله (1394). تحلیل و بررسی حقوقی برنامۀ هسته‌ای ایران با گروه 1+5، چاپ اول، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
8. دپلانو، روسانا (1395). شورای امنیت و بهره‌برداری استراتژیک از حقوق بین‌الملل، ترجمۀ پوریا عسکری، چاپ اول، تهران: انتشارات خرسندی. 
9. دریایی، محمدحسن (1392). مذاکرات هسته‌ای 1+5 توافق ژنو، تهران: انتشارات اطلاعات.
10. روحانی، حسن (1392). امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای، چاپ هفتم، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
11. ریخته‌گر، ریحانه (1394). گزارش راهبردی: پیوست B در قطعنامۀ 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات راهبردی تربیت اسلامی.
12. زیما، برونو و همکاران (1394). شرح منشور سازمان ملل متحد، ترجمۀ هیبت‌الله نژندی‌منش و دیگران، چاپ اول، تهران: انتشارات خرسندی.
13. صبوری، ضیاء‌الدین و همکاران (1395). چکیدۀ مقالات کنفرانس ملی اقتصاد مقاومتی و برجام، چاپ اول، تهران: انجمن ایرانی روابط بین‌الملل.
14. غضنفری، کامران (1394). پروندۀ هسته‌ای و ابعاد پیدا و پنهان آن، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ فرهنگی و انتشاراتی مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
15. فتاحی زفرقندی، علی (1394). بررسی ابعاد حقوقی برجام در نظام جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان.
16. ماروسی، علی و باست، ماریسا (1395). تحریم‌های اقتصادی بر مبنای حقوق بین‌الملل؛ یک‌جانبه‌گرایی، چندجانبه‌گرایی، مشروعیت و پیامدها، ترجمۀ سیدمصطفی کازرونی و محمد قربان‌زاده، تهران، انتشارات خرسندی.
17. موسوی بجنوردی، کاظم (1395). ایران پس از برجام (برنامۀ جامع اقدام مشترک)، تهران: نگاه معاصر.
18. موسویان، سیدحسین (1394). روایت بحران هسته‌ای ایران؛ ناگفته‌های یک دیپلمات، تهران: انتشارات تیسا.
19. موسی‌زاده، رضا و کوهی، ابراهیم (1389). حقوق سازمان‌های بین‌المللی: حقوق شورای امنیت، تهران: نشر میزان.
20. نصری، محسن (1394). شکوه ملی در فناوری هسته‌ای، چاپ سوم، اصفهان: حدیث راه عشق.
 
- کتاب‌ها
21. ابوالحسن شیرازی، حبیب‌الله (1394). «کالبدشناسی مذاکرۀ هسته‌ای ایران و امریکا تا حصول برجام و تصویب قطعنامۀ‌ ۲۲۳۱»، فصل‌نامۀ مطالعات روابط بین‌الملل، سال هشتم، شمارۀ 30، 9-56.
22. حدادی، مهدی (1392). «موافقت‌نامه‌های نزاکتی از منظر حقوق بین‌الملل»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، سال سی‌ام، شمارۀ 48، 129-150.
23. دلخوش، علیرضا (1396). «برجام و پسابرجام از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، فصل‌نامۀ سیاست خارجی، سال سی و یکم، شمارۀ یک، 51-73.
24. رضایی پیش‌رباط، صالح (1395). «تأملی بر دستاوردهای حقوقی برجام»، فصل‌نامۀ مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شمارۀ 2، 83-106.
25. سادات‌میدانی، سیدحسین (1395). «اختلافاتآژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ایران در پروندۀ هسته‌ای از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، سال سی‌ و سوم، شمارۀ 54، 219-256.
26. شاپوری، مهدی (1395)، «توافق هسته‌ای؛ برآوردی متن‌محور»، فصل‌نامۀ مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شمارۀ 2، 7-30.
27. عابدینی، عبدالله (1395). «مقایسۀ تحریم تسلیحاتی علیه ایران در قطعنامۀ 2231 و قطعنامه‌های پیش از آن»، فصل‌نامۀ مطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شمارۀ دوم، 107-128.
 
ب) انگلیسی
- Books
28. Albright, A. Stricker, A. & Kelleher-Vergantini, S. (2015). Analysis of the IAEA’s Report on the Possible Military Dimensions of Iran’s Nuclear Program ISIS Report.
29. Bjorge, Eirik (2014). the Evolutionary Interpretation of Treaties, Oxford, England, Oxford University Press.
30. Brownlie, Ian, (1998). The rule of law in international affairs: international law at fiftieth anniversary of the United Nations, Leiden, Boston, Martinus Nijhoff Publishers and The Hague Academy of International Law.
31. Haidar, Jamal Ibrahim (2016). Sanctions and Exports Deflection: Evidence from Iran, Munich, Economic Policy.
32. Joyner, Daniel H. (2016). Iran’s Nuclear Program and International Law, Oxford, England, Oxford University Press, 1st Edition.
33. Millennium Declaration (2000). United Nations, A/Res/55/2.
34. Nuclear Tests Cases (Australia v. France New Zealand v. France), ICJ Reports, 1974, 267-268.
35. Resolution 1696 (2006). Adopted by the Security Council at its 5500th meeting, on 31 July 2006.
36. Resolution 1737 (2006). Adopted by the Security Council at its 5612th meeting, on 23.
37. Resolution 1747 (2007). Adopted by the Security Council at its 5647th meeting on 24 March 2007.
38. Resolution 1929 (2010). Adopted by the Security Council at its 6335th meeting, on 9 June 2010.
39. Resolution 2231 (2015). Adopted by the Security Council at its 7488th meeting, on 20 July 2015.
40. Resolution 687 (1991). Adopted by the Security Council at its 2981th meeting, on 3 April 1991.
41. Statement by the President of the Security Council, (2006). on: Strengthening international law: rule of law and maintenance of international peace and security, S/PRST/2006/28.
 
- Articles
42. Boyle A. E. (1979). "Some Reflections on the Relationship of Treaties and Soft Law", ICLQ, vol. 48, No. 4, 901-913.
43. Chalk, Jimmy. "Can President-Elect Trump Dismantle the JCPOA? It’s Complicated", Available from: https://lawfareblog.com/can-president-elect-trump-dismantle-jcpoa [Accessed 17 November 2016].
44. Conference On "International Rule Of Law And The Mandate Of The United Nations", (Moscow, 2 Nov. 2000). Represented In "Entering The 21st Century: Toward The Rule Of Law In International Relation".
45. Fiedler K. (1981). "Gentlemen's Agreement", Encyclopedia of Public International Law, vol. 7, 106.
46. Hollis, Duncan & Newcomer, Joshua (2009). "Political Commitments and the Constitution", Virginia Journal of International Law, Vol. 49, No. 3, 508-581.
47. Joyner, Daniel H. (2016). "The Joint Comprehensive Plan of Action Regarding Iran’s Nuclear Program", Available from: http://opiniojuris.org/2015/07/15/guest-post-the-joint-comprehensive-plan-of-action-regarding-irans-nuclear-program/ [Accessed 16 October 2016].
48. Klabbers, Jan (1998). "The Concept of Treaty in International Law", Kluwer Law International, Vol. 91, No. 4, 748-750.
49. Koskenniemi, Martti (2008). "The Function of Law in The International Community: 75 Years After", British Year Book of International Law, 353-366.
50. Ku, Julian. "President-elect Trump has the clear constitutional authority to withdraw from the Iran Nuclear Deal and the Paris Climate Change Agreement without seeking the approval of Congress", Available from: opiniojuris.org/.../why-president-obama-gave-president-elect-trump [Accessed 13 Sepember 2016].
51. Mardani, Nader, Hooshmand, Mohammad Mehdi (2016) "JCPOA; A Dialectical Paradigm of Treaty and Other International Instruments", Journal of Politics and Law, Vol. 9, No. 3.
52. Murphy, John F. (2007). "Is U.S. Adherence to the Rule of Law in International Affairs Feasible?", International Humanitarian Law Series, Vol. 15, 197-227.
53. Schachter O. (1981). "The Twilight Existence of Nonbinding International Agreements", vol. 7, 106.
54. Waldock, Humphrey, (1964). "Third Report on the law of Treaties", YILC, vol. 2.
55. Weil, Prosper (1983). "Toward Relative Normativity in International Law", EJIL, vol. 77, No. 3. 413-433.
56. Weybrecht, Matthew (2015). "State Department Affirms That Iran Deal Is Only a Political Commitment",Available from: https://www.lawfareblog.com/state-department-affirms-iran-deal-only-political-commitment [Accessed 14 October 2016].
57. Widdows K. (1979). "What Is an Agreement in International Law?", The British Yearbook of International Law, vol. 50 (1), 144-149.
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران
دوره 47، شماره 4
دی 1396
صفحه 995-1021
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 25 اردیبهشت 1396
  • تاریخ پذیرش: 10 مهر 1396
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار