دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسندگان

1 استاد دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، پردیس فارابی، دانشگاه تهران

چکیده

نگرانی‌های تاریخی از نقض تفکیک قوا، سوءاستفاده از صلاحیت تفسیر قانون و ادعای جامع و مانع‌بودن قوانین موضوعه، موجب تردیدهایی در به‌رسمیت‌شناختن تأسیس تفسیر قانون و به‌ویژه تفسیر قانون اساسی شده است تا جایی که برخی به نفی مطلق صلاحیت تفسیر قانون از سوی هر مرجعی غیر از قانون‌گذار معتقد شده‌اند. تأمل در واقعیات عرصۀ عملی اجرای قانون اساسی نشان می‌دهد صرف‌نظر از وجود ابهام، اجمال و تعارض در نصوص قانون اساسی و نواقص طبیعی این قانون، وجود برخی ویژگی‌های خاص در قانون اساسی، موجد ضرورت، اهمیت و لزوم مضاعف و متمایز تفسیر این قانون نسبت به سایر قوانین و مقررات در نظام حقوقی است. کلی‌بودن، انتزاعی‌بودن، ثبات و صبغۀ اخلاقی مفاد قانون اساسی در کنار جایگاه و کارکرد ویژۀ این قانون، از جملۀ این ویژگی‌های خاص است. به این موارد باید فقر منابع و ادبیات حقوق اساسی را نسبت به ادبیات تخصصی سایر شاخه‌های دانش حقوق افزود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Necessity for Interpretation of the Constitution in the Light of its Specifications

نویسندگان [English]

  • Abbasali Kadkhodaee 1
  • Mohammad Bahadori Jahromi 2

1 Prof., Department of Public and International Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Ph.D. in Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran

چکیده [English]

Historical concerns about the violation of the separation of powers and abuse of authority to interpret the law and claiming that the law is comprehensive, cause doubts in recognition of the establishment of interpretation of the law, in particular, the interpretation of the Constitution. To the extent that some believe to the absolute negation of the interpretation of the law by any authority other than the legislator. Reflecting on the realities of practical implementation of the Constitution shows regardless of the uncertainty, and conflict outlined in the provisions of the Constitution and the natural defects of the law, there are some special features in the Constitution, creating the necessity, importance and the need for additional and distinctive interpretation of the Constitution than other laws and regulations in the legal system. Generality, abstraction, stability, and moral nature of the provisions of the Constitution, along with the specific place and function of this law, are among these special features. To these should be added poverty of resources and literature of fundamental rights to the specialized literature of other branches of law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abstraction of the Constitution
  • Interpretation
  • Stability of the Constitution
  • Moral Nature of the Constitution
  • The need for Interpretation
  • Constitution
  • Generality of the Constitution
. فارسی
الف) کتاب‌ها
آقایی‌طوق، مسلم، روش‌ها و قواعد تفسیر در حقوق اساسی، کتاب در دست انتشار.
آقایی‌طوق، مسلم و همکاران (1389). مرزهای تقنین و اجرا، تهران: انتشارات معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات.
تروپه، میشل (1390). فلسفۀ حقوق، ترجمۀ مرتضی کلانتریان، تهران: نشر آگه.
جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1368). تاریخ معتزله، تهران: نشر گنج دانش.
________ (1372). ترمینولوژی حقوق، تهران: نشر گنج دانش.
________ (1361). دایرۀ‌المعارف علوم اسلامی، جلد سوم، منطق حقوق، تهران: نشر گنج دانش.
جعفری‌ندوشن، علی‌اکبر (1385). بررسی تطبیقی کارویژه‌های شورای نگهبان در ایران،‌ فرانسه و امریکا، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
راسخ، محمد (1388). نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، تهران: دراک.
زرنگ، محمد (1384). سرگذشت قانون اساسی در سه کشور ایران، فرانسه و امریکا، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
ساکت، محمدحسین (1370). نگرشی تاریخی به فلسفۀ حقوق، تهران: نشر جهان معاصر.
صانعی، پرویز (1381). حقوق و اجتماع،‌ تهران: انتشارات طرح نو.
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی (1364). جلد اول، تهران: نشر ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
عمیدزنجانی، عباسعلی (1387). مبانی حقوق اساسی، تهران: مجد.
فلاح‌زاده، علی‌محمد و همکاران (1391). تفکیک تقنین و اجرا؛ تحلیل مرزهای صلاحیت تقنینی در روابط قوای مقننه و مجریه، تهران: انتشارات معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری.
اردان، فیلیپ (1389).‌ نهادهای سیاسی و حقوق اساسی، ترجمۀ رشید انصاریان، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
قاضی، سیدابوالفضل (1383). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: میزان.
قاضی، سیدابوالفضل (1375). گفتارهایی در حقوق عمومی، تهران: دادگستر.
کاتوزیان، ناصر (1385) [ب]. فلسفۀ حقوق، جلد دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
منتسکیو، شارل‌دو (1392). روح‌القوانین، جلد اول، ترجمۀ علی‌اکبر مهتدی، تهران: امیرکبیر.
مهرپور، حسین (1385). رئیس ‌جمهور و مسئولیت اجرای قانون اساسی، مجموعه مباحث اولین، دومین و سومین همایش هیئت پیگیری و نظارت بر اجرای قانون اساسی، جلد اول، تهران: انتشارات اطلاعات.
هاشمی، سیدمحمد (1384). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد اول، تهران: میزان.
________ (1390). حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، تهران: میزان.
ب) مقالات
راسخ، محمد (1384). «ویژگی‌های ذاتی و عرضی قانون»، مجلۀ مجلس و پژوهش، سال سیزدهم، شمارۀ 51.
قاضی، سیدابوالفضل (1371). «قانون اساسی سیر مفهوم و منطوق از دید تطبیقی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 28.
کاتوزیان، ناصر (1385) [الف]. «حکومت قانون و جامعۀ مدنی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 73.
کاتوزیان، ناصر (1383). «اصول منطقی حاکم بر تفسیر قانون اساسی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 66.
گرجی،‌ علی‌اکبر و بهادری‌جهرمی، محمد (1388). «تفکیک قلمرو قانون از قلمرو آیین‌نامه در نظام حقوقی ایران»، نشریۀ حقوق اساسی، سال ششم، شمارۀ 12.
 
2. انگلیسی
A. Book
Aharon, Barak (2005). Purposive interpretation in law, Princeton University Press.
Dixon, Rosalind (2011). Constitutional amendment rules: A comparative perspective, Comparative Constitutional Law, edited by Tom Ginsburg and Rosalind Dixon, Edward Elgar Publishing.
Dworkin, Ronald (1983). My Reply to Stanley Fish: Please Don’t Talk About Objectivity Any More, in W.J.T. Mitchell (ed.), the Politics of Interpretation, University of Chicago Press, 287-313.
Dworkin, Ronald (1985). A Matter of Principle, Harvard University Press, Cambridge, Mass.
Elkins, Zachary, Ginsburg, Tom & Melton, James (2009). the Endurance of National Constitutions, Cambridge University Press.
Fish, Stanley (1983). Working on the Chain Gang: Interpretation in the Law and in Literary Criticism, in W.J.T. Mitchell (ed.), the Politics of Interpretation, University of Chicago Press, 271-286.
Goldsworthy, Jeffery (2007). Interpreting Constitutions; A Comparative Study, Oxford; Oxford University Press.
Marmor, Andrei (2005). Interpretation and Legal Theory, Second s edition, Oxford: Oregon.
Raz, Joseph (1998). On the Authority and Interpretation of Constitutions: SomePreliminaries, in Alexander, Larry (ed.), "Constitutionalism, Philosophical Foundations", Cambridge University Press, 152- 194.
Raz, Joseph (2009). Between Authority and Interpretation: On the Theory of Law and Practical Reason, Oxford University Press.
Stone Sweet, Alec (2003). Why Europe Rejected American Judicial Review and Why it May Not Matter, Michigan Law Review, Yale Law School Faculty Scholarship, 2744-2780.
Stone, Julius (1964). Legal Systems and Lawyers’ Reasonings, Stanford University Press.
 
B. Articles
Balkin, Jack M. (2013). "The New Originalism And The Uses Of History", Fordham Law Review, Vol. 82.
Boyce, Bret (1998). "Originalism and the Fourteenth amendment", Wake Forest Law Review, Vol. 33.
Colby, Thomas B. & Smith, Peter J (2009). "Living Originalism", Duke Law Journal, vol. 59.