دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

ساختار و مبانی نظام حقوق بین‌الملل امروز اغلب مبتنی بر آرا و اندیشه‌های مکاتب پوزیتیویستی است و به همین سبب نیز حاکمیت دولت‌ها محور اصلی ساخت قواعد حقوق بین‌الملل تلقی می‌شود، اما نباید از یاد برد که موجودیت و اعتبار حقوق بشری که اکنون به‌کرات از آن سخن می‌گوییم، مدیون ساخت و ارادۀ دولت‌ها نیست. حقوق بشر امروز روایتی تازه از همان حقوق طبیعی دیروز است. علاوه‌بر این، نفوذ بیش از پیش اصول و مبانی حقوق طبیعی بر پیکرۀ نظام حقوق بین‌الملل معاصر آن هنگام تجلی بارزتری یافت که نظام سنتی قاعده‌سازی موجود دیگر نمی‌توانست در تمام زمینه‌ها – به‌طور مشخص حوزۀ حقوق بشر - پاسخگوی اقتضائات و ضرورت‌های جامعۀ بین‌المللی باشد. ازاین‌رو اعلامیۀ «شرط مارتنس» به تصویب دولت‌ها رسید. بدین‌ترتیب در حال حاضر شاهد تحولی نوین در عرصۀ ساخت و پرداخت مهم‌ترین منابع حقوق بین‌الملل بشریم؛ تحولی در راستای پاسخ به نیازهای روز؛ تحولی که تجلی پیوند شرط مارتنس با حقوق بشر در نظم حقوقی جدید است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship of "Martens Clause" & Human Rights in the Contemporary International Legal System

نویسنده [English]

  • Shahram Zarneshan

Member of Faculty of Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Although the structure and foundation of contemporary international legal system, often based on the opinions and ideas of the schools of positivist and therefore the sovereignty of States is central for making the rules of international law, but it should not forget that the existence and validity of human rights which we often talk about it, has not risen from will of the States. Human rights today are a new version of the natural law yesterday. Apart from this, more and more influence of principles & opinions of natural law on the body of contemporary international legal system became more obvious manifestation when the traditional system of making rule could no longer meet the requirements and needs of the international community in all areas -specifically the human rights area- so the declaration of "Martens clause" was ratified by the States. Thus we have witnessed new development in the field of construction and modification of the most important sources of international human rights law, which is in response to the needs of the day, and a manifestation of the link between Martens Clause and human rights in the new legal order.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Law
  • Customary Law
  • Martens Clause
  • Sources of International Law
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
 
1. جان کلی (1388) تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمۀ محمد راسخ، تهران: طرح نو.
 2. جوان، موسی (1329). مبانی حقوق، ج 2، چاپ رنگین.
  3. دیتر فلک (1387). حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه، به اهتمام سید قاسم زمانی، نادر ساعد، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
4. ذوالعین، پرویز (1383)، مبانی حقوق بین‌الملل عمومی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
5. زرنشان، شهرام (1393). شکل‌گیری و شناسایی حقوق بین‌الملل عرفی، تهران: گنج دانش.
6. شهبازی، آرامش (1389). نظام حقوق بین‌الملل: وحدت در عین کثرت، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
7. ------------ (1388). حقوق بین‌الملل؛ دیالکتیک ارزش و واقعیت، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
8. فلسفی، هدایت‌الله (1379). حقوق بین‌الملل معاهدات، فرهنگ نشر نو.
9. فیلیپ مالوری (1383).  اندیشه‌های حقوقی، ترجمۀ مرتضی کلانتریان، تهران: نشر آگه.
10. کلییار، کلود آلبر1371)، سازمان‌های بین‌المللی، ترجمه و تحقیق از هدایت‌الله فلسفی، نشر فاخته.
  11. کاسسه، آنتونیو (1385). حقوق بین‌الملل، ترجمۀ حسین شریفی طرازکوهی، تهران: میزان.
12. کاتوزیان، ناصر (1385).  فلسفۀ حقوق، ج 1، تعریف و ماهیت حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
13. عالم، عبدالرحمن (1381). تاریخ فلسفۀ سیاسی غرب، انتشارات وزارت امور خارجه.
 14. عنایت، حمید (1384). بنیاد فلسفه سیاسی در غرب، انتشارات زمستان.
15. قاری سید فاطمی، سید محمد (1388). حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر یکم؛ درآمدی بر مباحث نظری: مفاهیم، مبانی، قلمرو و منابع، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش. 
16. موحد، محمدعلی (1381). در هوای حق و عدالت، از حقوق طبیعی تا حقوق بشر، تهران: نشر کارنامه.
17. ممتاز، جمشید؛ رنجبریان، امیرحسین (1384). حقوق بین‌الملل بشردوستانۀ مخاصمات مسلحانۀ داخلی، کمیتۀ ملی حقوق بشردوستانه، تهران: میزان.
18. نقیبی مفرد، حسام (1389). حکمرانی مطلوب در پرتو جهانی‌شدن حقوق بشر، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
 
 
ب) مقالات
19. الهویی نظری، حمید (1392). جایگاه اصول کلی حقوقی در آرای دیوان بین‌المللی دادگستری، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، ش 4.
20. شریفی طرازکوهی، حسین (1383). «درآمدی بر بنیان‌های نظری حقوق بشر»، فصلنامۀ نامۀ مفید، ش46.
21. فلسفی، هدایت‌الله (1385). «حقوق بین‌الملل از اراده مطلق تا عقل و واقعیت، و از عقل و واقعیت تا بشریت»، سالنامۀ ایرانی حقوق بین‌الملل و تطبیقی، ش 2.
 
2. انگلیسی
A) Books
22. Abi-saab, G,(1984). The Specificities of Humanitarian Law, Oxford University Press.
23. Cassese, A,(1989). International Law in a Divided World, Clarendon Press.
24. Henkin, Louis,(1995-96). Human Rights and State Sovereignty,  Columbia University.
25. H.J.Paton,(1971). The categorical Imperative: A study in Kant s moral philosophy.
26. Tomuschat, C,(1993). Obligation Arising for States Without or Against Their Will, 241 Res Cours.
27. Tomuschat, C,(1999). International Law: ensuring the survival of mankind on the eve of a new century, 281 Recueil des cours: Collected Courses of The Hague Academy of International Law.
28. Meron, Theodor,(1989). Human Rights and Humanitarian Norms as Customary Law, Oxford University Press.
29. Schachter, O,(1982). International Law in Theory and Practice, 178 Recueil des cours: Collected Courses of The Hague Academy of International Law.
30. Hart, H, L, A, The Concept of Law,(1961), Oxford University Press.
31. Koskenniemi, Martti,(2005). From Apology to Utopia: The Structure of International Legal Argument, Cambridge University Press.
32. Millennium Declaration,(2000). United Nations, A/55/l.2.
33. Freeman, M, D, A,(1994), LIoyd's Introduction to Jurisprudence, Sweet and Maxwell, London,
34. Bix, B, Natural Law Theory,(2000), A Companion to Philosophy of Law and Legal Theory, Blak Well Pub., Theologica, S, Classia of Western Philosophy, edited by Steven M, Cahn,(1990), Hackett Publishing Company Inc, 4th ed.
35. Verdross, A, Natural Law,(1954), The Tradition of Universal Reason and Authority, Ronald ST, J, McDonald and Douglas, M, Johnston (ed) The Structure and Process of International Law Essays in Legal Philosophy Doctine and Theory.
36.  G.I.A.D. Draper, The Geneva Convention of 1949,(1965), 114 Recueil des cours: Collected Courses of The Hague Academy of International Law.
37. R.J.Wilhelm,(1972), Problems relatifs a la protection de la personne humainne par le droit international dans les conflits armes ne presentant pas un caractere international, RCDI, tome 137.
38.G.Abi-Saab,(1986), Conflits armes non internationaux, in: Les dismensions internationals du droit humanitaire, UNESCO, Pedone, Paris.
 
B) Articles
39. Cassese, A,(2000). “The Martens Clause: Half a Loaf or Simply Pie in the Sky?” European Journal of International Law, Vol.II, No.1.
40. D'Amato, A, A,(1987). Trashing Customary International Law, 81 American Journal of International Law.
41. Elizabeth Roberts,(2011). “Traditional and Modern Approaches to Customary International Law: A Reconciliation”, 95 American Journal of International Law.
42. Fidler David,(1996). “Challenging the Classical Concept of Custom”, 46 German Yearbook of International Law.
43. Jennings, R,(1999). “The Identification of International Law”, 58 Indian Journal of International Law.
44. Meron, T, The Martens Clause (2000), Principles of Humanity, and Dictates of Public Conscience, 78 American Journal of International Law.
45. Meron, T,(1986), On a Hierarchy of International Human Rights, 80 American Journal of International Law.
45. Weisburd, A,(1995). “The Emptiness of the Concept of Jus Cogens, as Illustrated by the War in Bosnia-Herzegovina”, 17 Michigan Journal of International Law.
46.Bodansky, Daniel,(1995). “Customary (and Not So Customary) International Environmental Law”, 3 Indian Journal of Global Legal Stud.
47. Weil,(1983). “Towards Relative Normativity in International law?”, 77 American Journal of International Law.
48. Simma, B, Aleston, P,(1988-89). “The sources of Human Rights Law: Custom, Jus Cogens, and General Principles”, Astralian Yearbook of International Law.
49. Hoffmann, T,(2006). “Dr.Opinio Juris and Mr.State Practice: The Strange Case of Customary International Humanitarian Law”, Budapest .
50. Charney,(1993). “Universal International Law”, 87 American Journal of International Law.
51. Coupland, Robin,(2001). “Humanity: What is it and How does it Influence International Law?”, 83 International Review of the Red Cross (IRRC).
52. Charlesworth, H, C, M,(1984-1987), “Customary International Law and the Nicaragua Case”, 11 Astralian Yearbook of International Law.
53. The American Law Institute: “Restatement (Third) Foreign Relations Law of The United States”,(1987). Vol.I.
 
C) Cases
54. Case concerning Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua,(1986). merits, ICJ Reports.
55. Case concerning Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons, (1996).ICJ Reports.
56. --- Dissenting Opinions of Judges Shahabuddeen, Weeramantry & Weeramantry.
57. Case concerning Legal Consequences of the Construction of A Wall in the Occupied Palestinian Territory,(2004). ICJ Reports.
58. ICTY, Kunarac Case, (2001). Judgment, 22 February.
59. ICTY, Kupreskic Case,(2000). Judgment, 14 January.