فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اعضای هیأت تحریریه

اهداف و چشم‌انداز

اخبار و اعلانات

پرسش‌های متداول

پیوندهای مفید

راهنمای نویسندگان

راهنمای نحوه ارسال مقاله

فهرست داوران

بایستگی «جانشینی دولت‌ها بر مسئولیت بین‌المللی» به‌منزلۀ یک گزارۀ حقوقی بین‌المللی؛ چیستی و چالش‌ها

نویسندگان

1 دانشیار، گروه حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

پیامدهای جانشینی دولت‌ها در زمینۀ مسئولیت بین‌المللی، یا جانشینی دولت‌ها در مسئولیت بین‌المللی، مطمح نظر دکترین حقوق بین‌الملل بوده است؛ موضوعی که به‌سبب تعارض شدید نظرها و حساسیت‌برانگیز بودن، بررسی آن در کمیسیون حقوق بین‌الملل، سال‌ها، به تعویق افتاد. برخلاف سایر پیامدهای جانشینی، اساساً بر سر امکان جانشینی کشور بر مسئولیت بین‌المللی، و نه صرف چگونگی آن، اختلاف جدی وجود دارد. جستار حاضر، با ایضاح دامنۀ مفهومی جانشینی دولت‌ها بر مسئولیت بین‌المللی طبق تقسیم‌بندی حصری مصادیق عدیدۀ جانشینی به اعتبار زوال یا دوام حقوقی کشور اصلی، کوشیده تا به تبیین چیستی این مفهوم که در مدار قاعده‌سازی قرار گرفته است بپردازد و نشان داده است که این گزارۀ حقوقی بین‌المللی، به‌رغم تعارض ظاهری با دو اصل بنیادین در حقوق بین‌الملل، یعنی اصول مسئولیت مستقل و لوح مطهر، مقتضای ذات آنهاست. لزوم جبران خسارت و ارتباط تنگاتنگ جمعیت و سرزمین با کشور جانشین و عینی بودن حقوق و تعهدات، اقتضا دارد که مسئولیت به دولت جانشین منتقل شود. گزارۀ یادشده، منطقاً، استثنایی دیگر بر اصول یادشده محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Necessity of “State Succession on International Responsibility” in the perspective of International Law: Conception and Challenges

نویسندگان [English]

  • Mostafa Fazaeli 1
  • Mohammad Setayeshpour 2

1 Associate Prof., Department of International Law, University of Qom, Qom, Iran

2 Department of international law, law faculty, University of Qom

چکیده [English]

Consequences of succession of states in respect of international responsibility, or state succession on international responsibility has been dealt with international law doctrines. The issue was postponed by international law commission (ILC) for many years, due to the highly controversial and dubious thoughts. There is a fundamental debate on the concept and existence, not merely the domain, of state succession on international responsibility, despite the other consequences of succession. Clarifying the conceptual framework, following the limitative categorization on the basis of legal deterioration or continuity of original state, the present paper saught to illuminate the conception in question has been in the process of rulemaking and showed that this international legal perception, despite the prima facie contradiction between the said conception and two main principles of international law, the principles of independent responsibility and clean slate, in fact, has been in harmony with its essence. The necessity of reparation and the linkage between population, territory and the successor state, and the objectivity of rights and obligations, requires transferring responsibility to the successor state. The said perception is regarded as the other exception to the mentioned principles, logically.

کلیدواژه‌ها [English]

  • State Succession
  • International Responsibility
  • Secession
  • Independent Responsibility
  • Tabula Rasa
مراجع

  1. .فارسی

     الف) کتاب‌ها

    1. ستایش‌پور، محمد (1397). مسئولیت اشتقاقی در حقوق بین‌الملل، تهران: خرسندی.
    2. ضیائی، سید یاسر (1392). درآمدی بر جدایی‌طلبی در حقوق بین‌الملل، تهران: شهر دانش.
    3. ضیائی بیگدلی، محمدرضا (1391). حقوق بین‌الملل عمومی،  تهران: گنج دانش.

    ب) مقالات

    1. الهویی نظری، حمید (1395). «معاهدات موجد حق برای دولت‌های ثالث با نگاهی به مادۀ 36 کنوانسیون وین راجع به حقوق معاهدات»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 54، ص 190-167.
    2. حبیب‌زاده، توکل؛ فرج‌پور اصل مرندی، علی‌اصغر (1395). «کرامت انسانی و ابتنای حقوق بشری و شهروندی مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر آن»، مطالعات حقوق عمومی، ش 1، ص 137-115.
    3. حدادی، مهدی؛ ستایش‌پور محمد (1396). «کنکاش در لزوم وجود نهاد «مسئولیت اشتقاقی» در آورده‌های کمیسیون حقوق بین‌الملل»، مطالعات حقوق عمومی، ش 3، ص 795-771.
    4. حدادی، مهدی؛ کریمی، سیامک (1394). «نقض حقوق بشر و جدایی‌طلبی: رویکرد انتقادی به نظریۀ جدایی چاره‌ساز در حقوق بین‌الملل»، مطالعات حقوق عمومی، ش 4، ص 736-715.
    5. شافع، میرشهبیز؛ بذار، وحید (1397)، «جانشینی دولت‌ها در مسئولیت بین‌المللی»، تحقیقات حقوقی، ش 81، ص 336-315.
    6. عابدینی، عبداله؛ ستایش‌پور، محمد (1395). «استفادۀ عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه ایران در جنگ تحمیلی: مسئولیت اشتقاقی ایالات متحدۀ آمریکا»، پژوهش حقوق عمومی، 50، ص 169-143.
    7. مافی، همایون؛ بذار، وحید (1395). «نظریۀ سلسله‌مراتب هنجاری در پرتو قواعد حقوق بشری با تأکید بر رویۀ قضایی بین‌المللی»، مطالعات حقوق عمومی، ش 4، ص 1048-1027.
    8. محبی، محسن؛ بذار، وحید (1397). «مفهوم استناد به مسئولیت بین‌المللی با تأکید بر طرح کمیسیون حقوق بین‌الملل (2001)»، مطالعات حقوق عمومی، ش 1، ص 222-201.

    ج) پایان‌نامه‌ها

    1. احسن‌نژاد میاندوآب، مسعود (1391). جانشینی سازمان‌های بین‌المللی در حقوق بین‌الملل، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر منصور جباری، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی.
    2. دریکوند، غلامرضا (1376). جانشینی دولت‌ها و تأثیر آن بر تابعیت اشخاص طبیعی (حقیقی)، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، به راهنمایی دکتر جمشید ممتاز، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
    3. ساداتی‌فر، سپیده (1386). جانشینی دولت‌ها در معاهدات حقوق بشری، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، به راهنمایی دکتر نسرین مصفا، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
    4. صالح‌احمدی، کامبیز (1391). بررسی جانشینی دولت‌ها در زمینۀ حقوق اقلیت‌ها با تأکید بر مسائل جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، به راهنمایی دکتر غلامعلی قاسمی، دانشکدۀ حقوق دانشگاه قم.

    د) پایگاه‌های خبری و تحلیلی

    1. خبرگزاری تسنیم (1396)، نتیجۀ همه‌پرسی کردستان عراق اعلام شد، 5 مهر. در

    https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/07/05/1532033/نتایج-همه-پرسی-کردستان-عراق-اعلام-شد

    1. خبرگزاری فارس (1393). نگاهی تطبیقی به بحران کریمه و کوزوو، 1 اردیبهشت. در

    https://www.farsnews.com/printable.php?nn=13930131001419

    1. ضیائی، سید یاسر (1389). تحدید حدود دریای خزر از منظر حقوق بین‌الملل عمومی، 25 آبان. در

    http://www.yaserziaee.blogfa.com/post-248.aspx

    1. ممتاز، جمشید (1393). گزارش سلسله‌مراتب نظم حقوقی بین‌المللی، خانه اندیشمندان علوم انسانی، 15 مهر. در:

    http://sdil.ac.ir/articles/99/62051/گزارش-نشست-سلسله-مراتب-نظم-حقوقی-بین-المللی-

    2. انگلیسی

    A) Books

    1. Brownlie, Ian and Crawford, James (2012). Brownlie’s Principles of Public International Law, Eight edition, Oxford University Press.
    2. Craven, Mathew (2010). The Decolonization of International Law: State Succession and the Law of Treaties, Oxford University Press.
    3. Crawford, James (2013). State Responsibility, Cambridge University Press.
    4. O’Connell, Daniel Patrick (2015). The Law of State Succession, Cambridge University Press.
    5. Dumberry, Patrick (2007). State Succession to International Responsibility, Martinus Nijhoff Publishers.

    B) Articles

    1. Ahlborn, Christiane (2012). “The Use of Analogies in Drafting the Articles on the Responsibility of International Organizations - An Appraisal of the ‘Copy - Paste Approach’”, International Organizations Law Review, Vol. 9, pp. 53-66.
    2. Bordin, Fernando Lusa (2014). “Reflections of Customary International Law: The Authority of Codification Conventions and ILC Draft Articles in International Law”, International and Comparative Law Quarterly, Vol. 63, pp. 535-567.
    3. Combacau, Jean and Alland, Denis (1985). ““Primary” and “Secondary” Rules in the Law of State Responsibility Categorizing International Obligations”, Netherlands Yearbook of International Law, Vol. 16. pp. 81-109.
    4. Condorelli, Luigi (2012). “Customary International Law: The Yesterday, Today, and Tomorrow of General International Law”, in A. Cassese (ed.), Realizing Utopia: The Future of International Law, Oxford University Press, pp. 147-157.
    5. Craven, Mathew (1998). “The Problem of State Succession and the Identity of States Under International Law”, European Journal of International Law, Vol. 9, pp. 142-162.
    6. Distefano, Giovanni, and Heche, Aymeric (2014). “State Succession”, in Oxford Bibliographies.
    7. Dumberry, Patrick (2006). “The Controversial Issue of State Succession to International Responsibility in Light of Recent State Practice”, German Yearbook of International Law, Vol. 49, pp. 413-448.
    8. Dumberry, Patrick (2015). “An Uncharted Question of State Succession: Are New States Automatically Bound by the BIT’s Concluded by Predecessor States Before Independence?”, Journal of International Dispute Settlement, Vol. 6, pp. 74-96.
    9. Kamminga, Menno (1996). “State Succession in respect of Human Rights Treaties”, European Journal of International Law, Vol. 7, pp. 469-484.
    10. Koskenniemi, Martti (1997). “Hierarchy in International Law: A Sketch”, European Journal of International Law, Vol. 8, pp. 566-582.
    11. Murphy, Sean (2013). “Codification, Progressive Development or Scholarly Analysis? The Art of Packaging the ILC’s Work Product”, in Maurizio Ragazzi (ed.). The Responsibility of International Organizations, Essays in Memory of Sir Ian Brownlie, Martinus Nijhoff Publishers, pp. 29-41.
    12. Rasulov, Akbar (2003). “Revisiting State Succession to Humanitarian Treaties: Is There a Case for Automatically?”, European Journal of International Law, Vol. 14. pp. 141-170.
    13. Schaffer, Rosalie (1981). “Succession to Treaties: South African Practice in Light of Current Develoments in International Law”, International and Comparative Law Quarterly, Vol. 30, pp. 593-627.
    14. Shelton, Dinah (2002). “Righting Wrongs: Reparations in the Articles on State Responsibility”, American Journal of International Law, Vol. 96, pp. 833-856.

    C) Cases

    1. ICJ (2007). Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (Bosnia and Herzegovina v. Serbia and Montenegro), Judgment, February 26.
    2. ICJ (2015). Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (Croatia v. Serbia), Judgment, February 3.
    3. ICJ (2018), Legal Consequences of the Seperation of the Chagos Archipelago from Mauritius in 1965 (Request for Advisory Opinion) (The Chagos Pending Case).
    4. PCIJ (1927). Ser. A, No. 9, Factory at Chorzow, Judgment, July 26.

    D) Documents

    1. ILC (1963). Yearbook, A/CN.4/160, Vol. II.
    2. ILC (1998). Yearbook, Vol II, Part One.
    3. ILC (2001). Draft Articles on International Responsibility of States (ARSIWA).
    4. ILC (2017). First Report on Succession of States in Respect of State Responsibility.
    5. UNGA (2016). A/71/10, ILC Report, Report of the Sixty-eight Session.
    6. UNGA (2016). A/71/80, Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, Compilation of Decisions of International Courts, Tribunals and other Bodies, Report of the Secretary-General.
    7. UNGA (2017). A/CN.4/708, ILC Report, Report of the Sixty-ninth Session.
    8. UNGA (2017). A/RES/71/292, Request for an Advisory Opinion of the International Court of Justice on the Legal Consequences of the Separation of the Chagos Archipelago from Mauritius in 1965, Resolution, 22 June.
    9. UNHRC (1997). General Comment No. 26, December 8.
    10. UNSC (1992). S/RES/757, considering Bosnia and Herzegovina, Resolution, May 30.
    11. Vienna Convention on Succession of States in respect of Treaties (1978).

    E) Analytical Blogposts and Website

    1. Milanovic, Marko (2009). The Tricky Question of State Succession to International Responsibility, European Journal of International Law, EJIL Talk, February 16. At https://www.ejiltalk.org/the-tricky-question-of-state-succession-to-international-responsibility/ (Last visited: 18.06.21).
    2. Weller, Marc (2017). Scession and Self-Determination in Western Europe: The Case of Catalonia, October 18. At https://www.ejiltalk.org/secession-and-self-determination-in-western-europe-the-case-of-catalonia/ (Last visited: 18.06.23).
    3. http://legal.un.org/ilc/guide/gfra.shtml (Last visited: 18.06.21).
    4. http://www.refworld.org/docid/453883fde.html (Last visited: 18.06.22).
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران
دوره 49، شماره 1
فروردین 1398
صفحه 97-116
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 19 تیر 1397
  • تاریخ بازنگری: 25 تیر 1397
  • تاریخ پذیرش: 19 شهریور 1397
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار