دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسنده

استادیار، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

چکیده

قانونگذار گاه وضع مقررات اجرایی یک قانون را به اداره واگذار می‌کند. در این موارد، اگر اداره از تصویب مقررات اجرایی سر باز زند یا آن را به تأخیر بیندازد، هم اصل حاکمیت قانون مورد خدشه واقع می‌شود و هم ممکن است حقوق اشخاص تضییع شود. در این موارد آیا امکان نظارت قضایی از طریق دیوان عدالت اداری نیز وجود دارد یا خیر و آیا می‌توان اداره را به وضع مقررات اجرایی الزام کرد؟ در برخی کشورها همچون فرانسه و اسپانیا شهروندان می‌توانند به دادگاه اداری مراجعه کرده و اداره را الزام به وضع مقررات کنند. اما در ایران، در هیچ‌یک از قوانین سه‌گانۀ دیوان عدالت اداری مصوب 1360، 1385 و 1392، به این مهم توجه نشده است و امکان شکایت در این موارد وجود ندارد. برای اینکه دیوان عدالت اداری بتواند به عدم وضع مقررات رسیدگی کند، باید قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 اصلاح شود. هدف از این پژوهش بررسی امکان نظارت قضایی بر عدم وضع مقررات در ایران و ارائۀ راهکار مناسب است. روش به‌کارگرفته‌شده در این پژوهش، تحلیل مبتنی‌بر داده‌های تطبیقی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Judicial Review of the non-ratification of the Executive Regulations in Iran in the Light of Comparative Administrative Law

نویسنده [English]

  • Moslem Aghaeetog

Assistant Prof., Faculty of Law, University of Judicial Sciences And Administrative Services, Tehran, Iran

چکیده [English]

Sometimes legislator confers to the administrative bodies the ratification of the executive regulations. In such cases, the refrainment or procrastination of the administration would be contrary to the rule of law and would infringe the rights of the citizen. In these situations, is it possible to sue the administration through the Court of the Administrative Justice and compel the administration by injunction to pass executive regulations? In some countries like France and Spain citizens can refer the case to the administrative courts and receive the injunction order against the administration. But in Iran none of the three laws enacted in 1982, 2006 and 2013 about the Court of Administrative Justice does not considered this problem and so it is not possible to sue the administration. In order to empower the Court of the Administrative Justice to hear such cases it is necessary to amend the Law on the Organization and the Procedures of the Court of the Administrative Justice (2013). Research method is analytic based on comparative studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Court of the Administrative Justice
  • Executive regulations
  • injunction
  • administrative acts
  • Conseil D’État
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. امامی، محمد؛ استوار سنگری، کوروش (1390). حقوق اداری، تهران: میزان.
2. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1390). حقوق اداری، تهران: سمت.
3. مشهدی، علی (1395). قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، تهران: خرسندی.
4. موسی‌زاده، ابراهیم (1391). حقوق اداری، تهران: دادگستر.
5. موسی‌زاده، رضا (1389). حقوق اداری، تهران: میزان.
6. مولابیگی، غلامرضا (1393). صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تهران: جنگل.
 
ب) مقالات
7. آقایی طوق، مسلم؛ لطفی، حسن (1393). «تمیز میان تفویض اختیار قانونگذاری و اعطای صلاحیت تخییری در آراء دیوان عالی آمریکا»، فصلنامۀ حقوق اداری، سال دوم، ش 6، ص 76-57.
8. معاونت نظارت مجلس شورای اسلامی (1396). گزارش اقدامات نظارتی مجلس شورای اسلامی در اجلاسیۀ اول دورۀ دهم مجلس.
9. موسوی‌زاده مرکیه، سید شهاب‌الدین؛ گروسی، حسن (1396). «جستاری در مادۀ 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، راهبرد، ش 82، 180-160.
10. ویژه، محمدرضا (1391). «نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر مقررات اجرایی»، پژوهش حقوق عمومی، ش 37، ص 202-171.
 
ج) سایت‌ها
11. https://www.farsnews.com/news/13970302000448
 
2. فرانسه
A) Livres
12. CHAPUS, René (2001). Droit administrative général, tome 1, Paris: Montchrestien.
13. Conseil d’État (2017). Le Conseil d’État et la justice administrative, Paris: Conseil d’État.
14. DAVID, Jules (2014). Le rapport de concrétisation entre actes juridiques; Étude de droit public, Thèse doctoral, l’Université de Bordeaux.
15. DUBOUIS, Louis et Gustave PEISER (2007). Droit public, Paris: Dalloz.
16. LE MESTRE, Renan (2006). Termes de droit administratif, Paris: Gualino editeure.
17. MORAND-DEVILLER, Jaqueline (2007). Droit administrative, Montchrestien.
18. STIRN, Bernard et Yann AGUILA (2014). Droit administratif français et européen, Presses de sciences po et dalloz.
 
B) Articles
19. DEFFIGIER, Clotilde (2003). “L'obligation pour le gouvernement de prendre les règlements d'application de la loi littoral,” RFDA, pp.116-134.
 
3. اسپانیایی
A) Libros
20. AGUADO CUDOLÀ, Vicenç (1985). Silencio admnistrativo e inactividad, Memoria para optar al título de Doctor en Derecho, Universitat de Barcelona.
 
B) Articulos
21. CLAVO CHARRO, María (1995). “Naturaleza jurídica del ejercicio de la potestad reglamentaria y consecuencias de la pasividad administrative”, Revista de Administración Pública, Núm.137, pp.239-272.
22. EMBID IRUJO, Antonio (1991). “Potestad reglamentaria,” Revista Vasca de Administración Pública, Núm. 29, pp.73-121.
23. GÓMEZ PUENTE, Marcos (1994). “Responsabilidad por inactividad de la Administración,” Documentación administrative, Núms. 237-238, pp.139-204.
24. VELASCO CABALLERO, Francisco y José María RODRÍGUEZ DE SANTIAGO (2000). “La inactividad de la administración en las reformas de la legislación administrativa de 1998 y 1999; especial referencia al silencio administrativo,” Revista Jurídica, Núm. 2, pp.337-372.
25. NIETO, Alejandro (1962). “La inactividad de la administración y el recurso contencioso-administrativo,” Revista de Administración Pública, Núm.37, pp.75-126.
26. MENÉNDEZ REXACH, Ángel (2001). “El Control Judicial de la Inactividad de la Administración,” Anuario de la Facultad de Derecho de la Universidad Autónoma de Madrid, Núm.5, pp.163-186.
 
C) Sentencias
27. España. Tribunal Supremo (Sala de lo Contencioso- Administrativo, Sala 3ª). Sentencia núm. 1604/2016 de 29 Junio. Desponible en: https://supremo.vlex.es/vid/644652061.