دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

«حق دفاع» و «علنی بودنِ» دادرسی مالیاتی از جمله حقوق مهم شهروندان در دادرسی مالیاتی است. در حقوق انگلیس با الهام از ایده‌های دیرینۀ «انصاف آیینی» و «عدالت طبیعی» ابتدائاً رعایت این حق‌ها در کنار سایر اصول دادرسی منصفانه، مختص موضوعات مدنی و کیفری بود. با توسعۀ رویکردهای حقوق بشری و تلاش قضات به‌ویژه از قرن نوزدهم، رعایت این معیارها در رسیدگی‌های اداری و از جمله مراجع مالیاتی به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شد؛ حق دفاع با همۀ شاخصه‌های آن در مقررات دیوان‌های مالیاتی گنجانده شده و در دادرسی‌های مالیاتی اصل بر علنی بودن است. در حقوق ایران شاخصه‌های حق دفاع با نقایص شایان توجهی روبه‌روست و برخی از آنها اساساً شناسایی نشده است. در خصوص علنی بودن نیز، در دادرسی هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی و شورای عالی مالیاتی، ذکری از امکان علنی بودنِ رسیدگی به میان نیامده و در خصوص نظارت شکلی بر رسیدگی‌های مالیاتی توسط دیوان عدالت اداری رویۀ عملی، غیرعلنی بودن دادرسی‌هاست؛ کمبودهای موجود، نقص اساسی و شایان توجهی در منصفانه بودن دادرسی‌های مالیاتی ایران است و ضرورت دارد تا قانونگذار در زمینۀ شناسایی و درج تمام شاخصه‌های حق دفاع و علنی بودن دادرسی‌های مالیاتی چاره‌ای بیندیشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation Principles of "Right to defense" and "openness" of tax trial in the legal system of Iran and UK

نویسندگان [English]

  • Vali Rostami 1
  • Davood Kazemi 2

1 Associate Professor, faculty of law and political sciences, University of Law

2 PhD student in Public Law, Public and International Law Group, Faculty of Law and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

"Right to defense “and "Openness” are important rights of citizens at the tax trial. In the British legal system inspired by old ideas “Procedural fairness" and "natural justice" primarily observation of these rights with other concepts and principles of a fair trial, was devoted to civil and criminal matters. with development of human rights approach and efforts of judges, particularly from the nineteenth century onwards, has become an undeniable necessity, observation of these criteria in administrative proceedings, including the tax authorities. Right to defense incorporated in regulation of tax tribunals an in the tax trials with all component and principle is openness. In the Iranian legal system, elements of right to defense have faults significant and some of them don’t recognition for taxpayers. About openness not mention in Tax dispute resolution commission trails and supreme council tax as authorities of special administrative trial, too and about procedural review on tax trials by administrative court of justice procedure is closed. Shortcomings in Iran legal system is basic defect about fairness of tax trials and it is essential to legislature think of about recognition and incorporated whole components of right to defense and openness in tax trials.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Right to defense
  • Openness
  • Tax Dispute Resolution Commission
  • Tax Tribunals
  • Supreme Council Tax
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. داوید، رنه؛ ژوفره اسپینوزی، کامی (1391). درآمدی بر حقوق تطبیقی و دو نظام بزرگ حقوقی معاصر، چ دوم، برگردان و تلخیص: سید حسین صفایی، تهران: میزان.
2. راهپیما، مهدی (1391). دادرسی مالیاتی در پرتو اصول دادرسی عادلانه، چ اول، تهران: جنگل.
3. شونبرگ، سورن (1387). انتظارهای مشروع در حقوق اداری، ترجمۀ احمد رنجبر، چ اول، تهران: میزان.
4. شمس، عبدالله (1393). آیین دادرسی مدنی، دورۀ بنیادین، ج 1و2، چ سی‌وششم، تهران: دراک.
5. طاهری، میرمحسن (1394). آیین دادرسی مالیاتی، پارۀ دوم، دادرسی اداری مالیاتی، چ اول، تهران: شهر دانش.
6. مجیبی‌فر، محمدصادق (1390). حقوق و تکالیف متقابل مؤدیان و دستگاه مالیاتی ایران، چ اول، تهران: جنگل.
7. نجابت‌خواه، مرتضی (1390). قانون دیوان عدالت اداری در نظم کنونی حقوقی، چ اول، تهران: جنگل.
8. هاشمی، سید محمد (1389). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 2، چ بیست‌ودوم، تهران: میزان.
9. هداوند، مهدی؛ مشهدی، علی. اصول حقوق اداری در پرتو آراء دیوان عدالت اداری، چ اول، تهران: خرسندی.
10. هداوند، مهدی (1389). حقوق اداری تطبیقی، دورۀ دوجلدی، چ اول، ترجمۀ نسرین مهرا، چ دوم، تهران: میزان.
 
ب) مقالات
11. الستی، ساناز (1382). «آیین دادرسی کیفری در ایران باستان: آیین دادرسی کیفری در دورۀ ساسانیان»، فصلنامۀ اصلاح و تربیت، سال دوم، ش 23.
12. امیدی، جلیل؛ نیکویی، سمیه (1387). «تعریف و مبانی علنی بودن دادرسی کیفری»، فصلنامۀ پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دانشگاه تربیت مدرس، ش 3 (58 پیاپی)، ص 38-23.
13. رستمی، ولی (1388). «حقوق مؤدیان مالیاتی»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 39، ش 1، ص 128-107.
14. شمس ناتری، محمدابراهیم؛ یار سعید، عبدالله (1389). «دفاع مشروع و مبانی مشروعیت آن»، مجلۀ مطالعات حقوقی، ش 3.
15. فلاح‌زاده، علی‌محمد (1392). «تحولات حق استماع در حقوق اداری انگلستان و ایران»، فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، سال پانزدهم، ش41، ص 206-169. 
16. گرجی، علی‌اکبر (1387). حقوق عمومی و حقوق خصوصی: دوگانگی یا یگانگی، مجله تحقیقات حقوقی، دانشگاه شهید بهشتی، ش 47، ص 182-141.
17. یاوری، اسداله (1383). «حق برخورداری از دادرسی منصفانه و آیین دادرسی نوین»، فصلنامۀ حقوق اساسی، ش 2، ص 290-253. 
ج) پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها
18. خسروی، احمد (1388). جایگاه اصل دادرسی عادلانه در حل اختلافات مالیاتی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه علامه طباطبایی.
20. کاظمی، داود (1395). حقوق شهروندی در قوانین و مقررات مالیاتی ایران- با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلیس، رسالۀ دکتری حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
21. نیکبخت، رسول (1392). رسیدگی مالیاتی در حقوق ایران و انگلیس با تکیه بر دادرسی منصفانه، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق (ع).
 
2. انگلیسی
A) Books
22. Bentley, Duncan (2007). Taxpayers' Rights: Theory, Origin and Implementation, Kluwer Law International Press, first edition.
23. P. Van Dijk & G. Van Hoof (1998). Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, Cluwer Press.
24. Thuronyi, Victor (2003). Comparative Tax Law, International Monetary Fund (IMF), Kluwer Law International Press, first edition.
 
B) Articles
25. Drewry, Gavin (2009). “The Judicialisation of  Administrative from Hewart to Leggatt, Transylvanian Review of Administrative Sciences, NO 28E Si/2009, pp 45- 64.
 
C) Acts & Documents
26. A Taxpayers’ Charter for the United Kingdom (2008), Published by The Chartered Institute of Taxation (Charity Registration No. 1037771), 12 Upper Belgrave Street, London SW1X 8BB.
27. HM Courts &Tribunal Service,2015,T399,17.
28. The Tribunal Procedure (First-tier Tribunal) (Tax Chamber) Rules 2009.
29. The Tribunal Procedure (Upper Tribunal) (Tax Chamber) Rules 2008.