فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اعضای هیأت تحریریه

اهداف و چشم‌انداز

اخبار و اعلانات

پرسش‌های متداول

پیوندهای مفید

راهنمای نویسندگان

راهنمای نحوه ارسال مقاله

فهرست داوران

مبانی نظری عدالت اقتصادی در پرتو کارامدی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانش‌آموختۀ دکتری حقوق عمومی دانشکدۀ حقوق، دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، قم، ایران

چکیده

نظریات توفیق، عدالت‌جویی و رضایت در حوزۀ کارامدی، مهم‌ترین و شایان توجه‌ترین نظریات علمی در راستای تعیین نسبت فیمابین دو اصطلاح «عدالت اقتصادی» و «کارامدی» هستند. رابطۀ عدالت اقتصادی و کارامدی نظام در مطالعات مربوط به مبانی نظری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از میان سه رویکرد بی‌طرفی، تقابل و هماهنگی اغلب بر مبنای رویکرد هماهنگی قابل توصیف است. اما با وجود هماهنگی موجود بین عدالت اقتصادی و کارامدی در مطالعات نظری، به‌ لحاظ انحرافات اجرایی موجود در تحقق عدالت در مقام عمل، ارتقای کارامدی نظام نیز از این رهگذر با چالش‌های جدی مواجه است. به‌علاوه به‌ موجب قانون اساسی و مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی آن قانون، عدالت اقتصادی با عناصر مقوم کارامدی اقتصاد  مانند «کارایی» هماهنگ و همراستا لحاظ شده‌اند که می‌توانند در کنار یکدیگر پایداری یک نظام سیاسی را رقم بزنند. با وجود این به‌ لحاظ مطالعات اقتصادی در حوزۀ قوانین عادی مانند قوانین مالیاتی، تقابل و تضاد میان عدالت اقتصادی و عناصر زیرمجموعۀ کارامدی اقتصادی ملاحظه می‌شود؛ بنابراین ضرورت دارد با توجه به هماهنگی موجود فیمابین عدالت اقتصادی و کارامدی اقتصادی در اسناد فرادستی، در سطوح نازل‌تر قانونگذاری و اجرایی نیز بیشترین کوشش در راستای ایجاد تعادل بین مؤلفه‌های بعضا در تضاد بایکدیگر، صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theoretical Fundamentals of Economic Justice in the Light of Effectiveness in Constitutional Law of Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • AbbasAli Kadkhodaee 1
  • Mahboobeh Abbasian 2

1 Prof., Department of Public and International Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Ph.D. in Public Law, Faculty of Law, Tehran University College of Farabi, Qom, Iran

چکیده [English]

Theories of success, justice and satisfaction in the field of efficiency are the most important and significant scientific ideas in determining the relation between the two terms "Economic Justice" and "Efficiency". The relationship between economic justice and the efficiency of the system in the studies of the theoretical foundations of the Constitution Law of the Islamic Republic of Iran can be characterized by three approaches of neutrality, opposition and coordination, mainly based on the coordination approach. Despite existing coherence between economic justice and efficiency in theoretical studies, in terms of executive deviations in the realization of justice in practice, the improvement of the efficiency of the system also faces serious challenges. In addition, according to the Constitution Law and detailed negotiation of parliamentary, the final review of that law, economic justice is coordinated and aligned with economic efficiency such as "Efficiency" that can together bring the sustainability of a political system. In terms of economic studies in the field of ordinary laws such as tax laws, the contradiction between economic justice and the sub-elements of economic efficiency is considered. It is therefore, necessary, that in view of the existing coordination between economic justice and economic efficiency in the supranational documents, at lower legislative and executive levels, the greatest effort is made to strike a balance between some of the components which are in contradiction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Justice
  • Social Justice
  • Constitution Law
  • System Efficiency
  • Efficiency
مراجع
1. فارسی
الف)کتابها
1. اخوان‌کاظمی، بهرام (1383). درآمدی بر کارامدی در نظام سیاسی اسلام، چ اول، تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر.
2. بالازاده، محمدحسین (1387). اقتصاد آموزش و پرورش، چ دوم، تهران: طراوت.
3. پژویان، جمشید (1391). اقتصاد بخش عمومی (مالیات‌ها). چ هشتم، تهران: جنگل
4. پورمقیم، سید جواد (1391). اقتصاد بخش عمومی، چ دوازدهم، تهران: نشر نی.
5. جعفری‌صمیمی، احمد (1387). اقتصاد بخش عمومی(1)، چ نهم، تهران: سمت.
6. حاتمی، محمدرضا؛ رحمانی، جبار (1391). عدالت در اسلام، ج ا1، چ اول، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
7. دادگر، یدالله؛ رحمانی، تیمور (1391). مبانی و اصول علم اقتصاد، چ سیزدهم، قم: بوستان کتاب قم.
8. رنانی، محسن (‌1389). بازار یا نابازار، چ سوم، تهران: مؤسسۀ عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
9. زارع، محمدمهدی؛ گنجی، محسن (1388). اصل 44؛ انقلاب اقتصادی، چ اول، تهران: امیرکبیر.
10. سرآبادانی، غلامرضا (1386). دولت و تورم، چ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
11. صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1364). چ اول، تهران: ادارۀ کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
12. عیوضلو، حسین (1384). عدالت و کارایی در تطبیق با نظام اقتصادی اسلام، چ اول، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
13. کابلی‌زاده، احمد (1384). خصوصی‌سازی مردمی کارایی همراه با عدالت، چ اول، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
14. معدن‌دارآرانی، عباس؛ سرکارآرانی، محمدرضا (1388). آموزش و توسعه، چ اول، تهران: نشر نی.
15. معرفی طرح توزیع سهام عدالت (1385). چ اول، تهران: وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان خصوصی‌سازی.
16. منکیو، گریگوری (1388). نظریۀ اقتصاد خرد، ترجمۀ دکتر حمیدرضا ارباب، چ دوم، تهران: نشر نی.
17. موسی‌زاده، رضا (1385). مالیۀ عمومی، چ اول، تهران: میزان.
18. نظام‌شهیدی، مهراندخت؛ علیزاده‌اقدم، رسول (1378)، اصول مدیریت تعاونی‌ها، چ اول، تهران: لادن
19. نمازی، حسین (1390). نظام‌های اقتصادی، چ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
20. ورنون، مارک (1388). مفاهیم کلیدی کسب‌وکار، ترجمۀ سید علی کوشازاده و حسین اصلی‌پور، چ اول، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)
21. همایون‌پور، هرمز (1386). تأمین اجتماعی در ایران و جهان، چ اول، تهران: مؤسسۀ عالی پژوهش تأمین اجتماعی.
 
 
ب) مقالات
22. اخوان‌کاظمی، بهرام (‌1384). «جمهوری اسلامی ایران و چالش کارامدی»، فصلنامۀ تخصصی مطالعات انقلاب، ش 1، ص 48-13.
23. حقیقی، ایمان، «تحلیلی بر طرح واگذاری سهام عدالت (1)»، راهبرد، سال دوم، ش 6، ص 186-149.
24. رضوانی، محسن (‌1384). «کارامدی حکومت اسلامی در اندیشۀ سیاسی امام‌خمینی (قدس)»، فصلنامۀ تخصصی مطالعات انقلاب اسلامی، ش1، ص 216-183.
25. نادران، الیاس؛ امیری، هادی (1387). «تأملی بر نحوۀ تحلیل نهادی در مالیات‌ستانی»، دوفصلنامۀ علمی–پژوهشی جستارهای اقتصادی، سال پنجم، ش 9، ص 198-159.
26. فرج‌الله قاسمی (1389). «کارامدی نظام جمهوری اسلامی ایران، شاخصه‌ها و مکانیسم‌ها از منظر امام‌خمینی»، فصلنامۀ مطالعات انقلاب اسلامی، ش 22، ص 182-157.
 
ج) منابع اینترنتی
27. http://www.farsnews.com
28. صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی                                   http:// ical .ir
 
2. انگلیسی
29. A.Michelbach, Philip (2011). "filthy lucre? the false dichotomy of  justice and efficiency", international  journal of humanities and social science, vol.1, No.10, 25-35
30. Bagheri,­ Mahmood (2014). "conflict of laws, economic regulation and corrective/distributive justice",journal of international law,vol.28, pp 113-151
31. Dion,Michel (2007). " IBN Khaldun’s concept of history and Quranic notions of economic justice and temporatlity timing in Islamic philosophy and phenomenology of life", springer , pp 323-340
32. E.williams,Walter (1996)."the argument for free markets: morality vs. efficiency", cato journal, vol.15, pp 179-189
33. F.Reber, Michael (2010). "distributive justice and free market economics: a eudaimonistic perspective", libertarian papers, vol.2, No.29, pp 1-11
34. Gorga,Carmine (2009). "concordian economics: tools to return relevance to economics", for soc econ, 38,53-69
35. Hodges­persell,Caroline (1997). " the interdependence of social justice and civil society", sociological forum, vol 12, No 2 , pp 149-169
36. Konow, James(2001)."fair and square: the four sides of distributive justice", journal of economic behavior & organization,vol.46,  pp 137-164
37. Kuran, Timur(1989)."on the notion of economic justice in contemporary Islamic thought", international journal of middle east studies, vol.21, No.2, pp 171-191
38. Lorizio,Marilene&Rosa Gurrieri,Antonia(2014)"efficiency of  justice and economic systems", procedia economics and finance, 17,104-112
39. Mawdsley,Ema (2007). " the millennium challenge account: neo- liberalism, poverty and security", review of international political economy, 14, 487-506
40. M.A.clark, Charles (2006)."economic justice and welfare reform: was welfare reform an example of prudential judgment in the public policy", university of St.Thomas law journal, vol.4, pp1-23.
41. Overehansson,Seven (2004)." welfare justice and pareto efficiency", ethical theory and moral practice, 7,361-380.
42. OECD (2013)."what makes civil justice effective?",OECD economics department policy notes,No.18, 1-12.
43. zweimuller,Jozef (2000)." inequality redistribution, and economic growth", empirica, 27,1-20.
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران
دوره 50، شماره 1
بهار 1399
فروردین 1399
صفحه 1-21
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 09 شهریور 1394
  • تاریخ پذیرش: 09 آبان 1394
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار