دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

چکیده

سلب مصونیت از عوامل جنایات بین‌المللی براساس مقررات مادۀ 27 اساسنامه، جلوه‌ای از همکاری دولت‌های عضو با دیوان کیفری است. لیکن این همکاری مختص دولت‌های عضو و در خصوص وضعیت مجرمانۀ آنهاست. دولت سودان عضو دیوان کیفری نیست. ارجاع وضعیت مجرمانۀ وی و لزوم همکاری وی با دیوان کیفری نیز ناشی از عضویت وی نیست، بلکه ناشی از قطعنامۀ شورای امنیت است که ابهاماتی جدی در زمینۀ تلقی عضویت سودان در اساسنامه و سپس سلب مصونیت از وی بدین‌طریق دارد. این وضعیت به ‌تقابل اتحادیۀ آفریقا و دولت‌های عضو آن با دیوان کیفری بین‌المللی منجر شده است که نقد و تأثیر آن بر رویۀ قضایی بین‌المللی هدف و موضوع این نوشتار است. سؤال پژوهش این است که تأثیر تقابل اتحادیۀ آفریقا و دولت‌های عضو آن با دیوان کیفری بر رویۀ قضایی بین‌المللی چیست؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که رویۀ قضایی دیوان کیفری در طول بیش از یک دهه نه‌تنها نتوانسته است از دامنۀ این تقابل بکاهد، بلکه در قبال عدم همکاری دولت‌های عضو اتحادیۀ آفریقا در دستگیری عمرالبشیر تضعیف هم شده است. این رویکرد بر جایگاه دیوان کیفری به پشتوانۀ شورای امنیت در وضعیت سودان تأثیر منفی گذاشته که بیش از پیش مشهود است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critique of Opposition of the African Union and its Member States with the Criminal Court in and its Effects on International Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Javad Salehi

Assistant Professor, Payam-e-Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Removing of immunity from elements of international crimes in accordance with provisions of Article 27 of Statute is Cooperation’ prospect of members with the ICC. However, this cooperation is specific to members and to their status. Sudan is not a member of the ICC. Referral of his condition and the need for his cooperation with the ICC is not due to his membership, but because of the resolution, which has serious ambiguities regarding the recognition of Sudan's membership in the Statute and removing of immunity. This situation has led to the confrontation between the AU and its members with the ICC, that is purpose and subject of this article. Research question is; what is impact of confrontation between the AU and its members with the ICC on international judicial procedures? The findings of this study indicate that Judicial proceeding of the ICC has not only failed to narrow the scope of this confrontation for more than a decade, but also has been weakened by the lack of cooperation of AU's member states in the arrest of Al-Bashir. This approach adversely affects the status of the ICC on protection of Security Council in Sudan's situation, which is becoming increasingly evident.

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Judicial Procedure
  • African Union
  • International Criminal Court
  • Sudan
  • Security Council
1. فارسی
1. امینی‌نیا، عاطفه؛ برزگرزاده، عبدالحسین (1397)، «تداوم عدالت تبعیض‌آمیز و مناسبات حقوقی دیوان کیفری بین‌المللی و شورای امنیت»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 59، ص 274-249.
2. رضوی‌فرد، بهزاد؛ فرجی، محمد (1396)، «تشکیل دادگاه کیفری بین‌المللی‌شده (مختلط) کامبوج؛ مبانی و چالش‌ها»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 57، ص 333-313.
3. رمضانی ‌قوام‌آبادی، محمدحسین (1397)، «توسعۀ تدریجی عدالت کیفری منطقه‌ای با تأکید بر دیوان آفریقایی دادگستری و حقوق بشر»، پژوهش حقوق کیفری، سال ششم، ش 22، ص 283-261.
4. رمضانی ‌قوام‌آبادی، محمدحسین؛ بهمئی، منصور (1396)، «تحقق عدالت کیفری بین‌المللی در آفریقا؛ موانع و راه‌کارها»، مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 47، ش 1، ص 26-1.
5. زرنشان، شهرام؛ میرجعفری، حسین (1397)، «قابلیت تعقیب سران گروه تروریستی داعش در دیوان کیفری بین‌المللی»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، ش 59، ص 224-205.
6. صالحی، جواد (1392)، «قطعنامۀ 1593 شورای امنیت در الزام دولت­ها به همکاری یا دیوان کیفری بین‌المللی»، فصلنامۀ مطالعات بین­المللی پلیس، ش 16، ص 52-33.
7. ----------- (1394)، «مصونیت نداشتن رئیس‌جمهوری سودان در برابر دیوان کیفری بین المللی»، فصلنامۀ اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ش 302، ص 93-84.
8. ----------- (1396)، «چالش‌های دیوان کیفری بین‌المللی در پیگیری پروندۀ رئیس‌جمهور سودان: از مخالفت اتحادیۀ آفریقا تا عدم همکاری کشورهای عضو اتحادیه»، پژوهش حقوق عمومی، دورۀ 19، ش 57، ص 89-69.
9. کدخدایی، عباسعلی؛ سرگران ناصر؛ عبیدی‌نیا، مریم (1396)، «واکاوی اصل عدم بی‌تفاوتی در رویکرد اتحادیۀ آفریقایی»، مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 47، ش 1، ص 95-75.
10. موسوی، فضل‌الله؛ حکمت، راضیه؛ محمدی، عقیل (1397)، «نظام همکاری با دیوان بین‌المللی کیفری در چارچوب قطعنامه‌های ارجاعی شورای امنیت»، مطالعات حقوقی، دورۀ 10، ش 2، ص 269-241.
 
2. انگلیسی
A) Books
11. Jalloh, Ch. Charles & Ilias Bantekas (2017), The International Criminal Court and Africa, Oxford University Press.
12. Schabas, A. William (2016), The International Criminal Court: a Commentary on the Rome Statute, 2nd, Oxford University Press.
13. Yuxiang, Zhong (2014), Criminal Immunity of State Officials for Core International Crimes Now and in the Future, Forum for International Criminal and Humanitarian Law Policy Brief Series, No. 20, Torkel Opsahl Academic EPublisher.
 
 
B) Articles
14. Ainley, Kirsten (2018), “Retreat or Retrenchment? An Analysis of the International Criminal Court’s Failure to Prosecute Presidents”, in; Alison Brysk and Michael Stohl (eds.), Contracting Human Rights: Crisis, Accountability and Opportunity, Edward Elgar Publishing, pp. 179-193.
15. Bantekas, Ilias (2017), “Sequencing Peace and Justice in Post-Conflict Africa, The ICC Perspective”, in Charles Chernor Jalloh and Ilias Bantekas (eds), The International Criminal Court and Africa, Oxford University Press, pp. 91-137.
16. Grono, Nick & Anna de Courcy Wheeler (2015), “The Deterrent Effect of the ICC on the Commission of International Crimes by Government Leaders”, in; Carsten Stahn (ed.), The Law and Practice of the International Criminal Court, Oxford University Press, pp. 1225-1244.
17. Ingravallo, Ivan (2018), “The Relationship Between the African States and the International Criminal Court: Immunity or Impunity?”, in; Giovanni Cellamare and Ivan Ingravallo (eds.); Peace Maintenance in Africa Open Legal Issues, pp. 169-190.
18. Labuda, I. Patryk (2014), “The International Criminal Court and Perceptions of Sovereignty, Colonialism and Pan-African Solidarity”, African Yearbook of International Law Online, Vol. 20, pp. 289-321.
19. Tladi, Dire (2015), “The Duty on South Africa to Arrest and Surrender President Al-Bashir under South African and International Law; A Perspective from International Law”, Journal of International Criminal Justice, Vol. 13, pp.1027-1047.
 
C) Cases
20. African Union (2008), “Communiqué of the 142nd Meeting”, AU Doc. PSC/MIN/Comm.
21. African Union (2010), Decision on the Progress Report of the Commission on the Implementation of Decision Assembly on the Second Ministerial Meeting on the Rome Statute of the International Criminal Court, No. Assembly/AU/Dec. 296(XV).
22. African Union (2013), Decision Assembly/AU/Dec.482 (XXI) on International Jurisdiction, Justice and the International Criminal Court (ICC), Doc. Assembly/AU/13.
23. Security Council of United Nation (2017), Reports of the Secretary-General on the Sudan and South Sudan’, Official Records of the Security Council, UN Doc. S/PV.7963.