دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکدۀ روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران

2 دانش ‏آموختۀ کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، ایران

چکیده

در پی طرح دکترین مسئولیت حمایت در اجلاس سران دولت‌ها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2005، شورای امنیت که پس از وقایع 11 سپتامبر 2001 درصدد گسترش اختیارات و صلاحیت خود در عرصۀ بین‌المللی بود، با تکیه بر دکترین مذکور توانست برخی از اقدامات خود را با هدف رویه‌سازی بر آن اساس توجیه کند. دکترین مسئولیت حمایت که با اجماع جهانی تصویب شد، به‌عنوان هنجار اخلاقی ابزاری کارامد در حمایت از ملت‌های تحت ستم و جنایات بین‌المللی محسوب می‌شود. با توجه به ارزیابی عملکرد شورای امنیت می‌توان گفت که شورای مذکور با توجه به ملاحظات سیاسی، امنیتی و اقتصادی و مناسبات بین قدرت‌های بزرگ، استفادۀ ابزاری از این دکترین کرده است و در مواردی با رویکرد فعال و بهره‌گیری از دکترین مذکور مانند مورد سرنگونی قذافی در لیبی و حوادث ساحل عاج و در بسیاری موارد با رویکردی منفعلانه مانند قضایای یمن، سوریه و بحرین با بحران‌های بین‌المللی برخورد کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Assessment of the Practice of the UN Security Council on the Use of R2P

نویسندگان [English]

  • Reza Mousazadeh 1
  • Sara Hoseinzadeh 2

1 Prof., Faculty of International Relations, Ministry of Foreign Affairs, Tehran, Iran

2 MA. in International Law, The Tehran south Branch of Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Following the adoption of the Responsibility of Protection (R2P) in the heads of States Summit in the United Nations General Assembly in 2005, the Security Council which was eager to expand its powers after September 11, 2001 in international sphere, tried to justify some of its actions by this doctrine .The R2P, can be used as effective tool for protecting nations from the oppression and international crimes to which SC may refer in some situations. Regarding the practie of SC, it seems that SC normally takes the interests of P5 into consideration, while in some cases e.g.Lybia, Ivory Coast and Darfur it actively applies R2P, in some other urgent cases e.g.Yemen, Syria and Bahrain simply ignores it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human security
  • human rights
  • Security Council
  • humanitarian intervention
  • responsibility to protect
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. آقایی، سید داوود (1375)، نقش و جایگاه شورای امنیت سازمان ملل متحد در نظم نوین جهانی، تهران: پیک فرهنگ.
2. عسگری، یدالله (1396)، مسئولیت حمایت تحول حاکمیت در پرتو جنبش‌های حقوق بشری، تهران: میزان.
3. ممتاز، جمشید؛ رنجبریان، امیرحسین (۱۳۸۴)، حقوق بین‌الملل بشردوستانه، تهران: میزان.
 
ب) مقالات
4. التیامی‏نیا، رضا؛ باقری دولت آبادی، علی، (1395)، «بحران یمن: بررسی زمینه‏ها و اهداف مداخلات خارجی عربستان و آمریکا»، فصلنامۀ پژوهش‏های راهبردی سیاست، دورۀ 5، شماره 18.
5. آرش‌پور، علیرضا؛ جعفری، منیژه (1394)، «نقش مسئولیت حمایت در تضمین امنیت انسانی»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی، سال هجدهم، ش 2.
6. امام‏زاده فرد، پرویز، (1390)، سیاست خاورمیانه‏ای آمریکا در سال‏های پس از جنگ سرد: از واقع‏گرایی تا آرمان‏گرایی، مجلۀ مطالعات منطقه‏ای، شماره 40.
7. امام‌زاده‌فرد، پرویز؛ پزشکی، علی (1396)، «جایگاه و نقش حقوق بشر در حکمرانی مطلوب»، مجلۀ حقوق بشر، دورۀ ششم، ش 1.
8. بهری‌خیاوی، بهمن، آبان (1397)، «حملۀ ائتلافی رهبری عربستان به یمن در ترازوی دیوان بین‌المللی کیفری»، مجلۀ بین‌المللی پژوهش ملل، دورۀ 39، ش 6.
9. جباری، منصور؛ حاضر وظیفه قره باغ، جلیل، (1390)، «ارزیابی دکترین مسئولیت حمایت در بحران دارفور سودان»، مجلۀ راهبرد، بهار 1390، شماره 58.
10. زمانی، سید قاسم؛ نوروزی، وحید (1391)، «بحران غزه در ترازوی دکترین مسئولیت حمایت»، فصلنامۀ روابط خارجی، سال چهارم، ش 3.
11. زمانی، سید قاسم؛ سیف‌زاده، فرزانه (1396)، «بررسی مأموریت شورای امنیت در اعمال دکترین مسئولیت حمایت»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 21، ش 2.
12. ساعدوکیل، امیر (1390)، «وضعیت دارفور و غزه در میدان آزمون نظریۀ مسئولیت حمایت»، مجلۀ پژوهش حقوقی، سال سیزدهم، ش 32.
13. سرتیپی، حسین، (1394)،  بررسی جایگاه نظریه مسئولیت حمایت در نظام حقوقی اسلام با ناکید بر امنیت ملی کشور، مجله حقوق بشر، دوره دهم، شماره1.
14. سیف‌زاده، فرزانه؛ زمانی، سیدقاسم؛ سواری، حسن؛ راعی دهقی، مسعود، (1396)،    « بررسی ماموریت شورای امنیت در اعمال دکترین مسئولیت حمایت»، پژوهشهای حقوق تطبیقی،چاپ 21، شماره 1.
15. سواری، حسن؛ حسینی بلوچی، مهدی (1390)، «نظریۀ مسئولیت حمایت از حرف تا عمل»، پژوهش حقوق عمومی، ش 32.
14. عباسی‌اشلقی، مجید (1380)، «مداخلات بشردوستانه و اصل عدم مداخله»، اطلاعات سیاسی - اقتصادی، ش ۱۷0-169.
16. عباسی سرمدی، مهدی (1391)، «دکترین مسئولیت حمایت و نظام منشور ملل متحد»، مجلۀ حقوقی عدالت آرا، سال هشتم، ش ۱۷-۱۸.
17. مدنی، سیدمهدی؛ هواسی، حسین، (1393)، رفتارشناسی سیاست خارجی عربستان در قبال مصر و بحرین بعد از انقلاب­های عرب، فصلنامۀ علمی پژوهشی انقلاب اسلامی، سال یازدهم، شماره 39.
18. ممتاز، جمشید، زمستان( ۱۳94)، مداخله بشردوستانه ناتو در کوزوو و اصل عدم توسل به زور، ترجمه مرتضی مختاری امین، فصلنامه سیاست خارجی، سال چهاردهم، شماره ۴.
19. میرعباسی، سیدباقر و محمدی، عقیل، (1396)، چالش های اجرایی نظریه مسئولیت حمایت با نگاهی به وضعیت لیبی و سوریه، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال نوزدهم، شماره 57.
2. انگلیسی
A) Books
20. Adler E. & Pouliot V (2011), International Practices, Cambridge: Cambridge University Press.
21. Alder E. & Nissen R (2013), Bourdieu in International Relations: Rethinking Key Concepts in IR. NewYork, NY: Routledge.
22. Allison R (2013), Russia and Syria, Explaning Alignment with a Regime in Crisis, International Affairs 89(4).
23. Badescu, C.,G. & Bergholm, L.,(2009), The Responsibility to Protect and    Conflict in Darfur, The Big Let-Down, Security Dialogue, 40(30).
24. Bauer H and Brighi E (eds) (2009), Pragmatism in International Relation, New York, NY , and London: Routledge.
25. Bellamy. Alex J. (2011), Libya and the Responsibility to Protect: The Exception and the Norm, 25 Ethics & International Affairs
26. Bellmy AJ (2014), From Tripoli to Damascus Lesson learning and the implementation of the Resposibility to Protect, International Politics 51(1): 23-24.
27. Cohen, Richard (2001), “Cooperative Security: From Individual Security to International Stability”, In: Cohen, Richard and Mihalka, Michael, Cooperative Security: New Horizons for International Order, (Deutschland: the Marshall Center papers, No 3.
28. Evans, G,(2008), "The Responsibility to Protect, Ending Mass Atrocity Once and for All”, Brooking Institution Press,Washington DC.
29. Hehir, Aidan, (2018), Hollow Norms and the Responsibility to protect. Springer.
30. Hehir, Aidan, (2015), “"Bahrain: an R2P blind spot?", The International Journal of Human Rights, Vol. 19/ pp 1129-1143.
31. ICISS, (2001), International Commission on Intervention and State Sovereignty, The Responsibility to Protect, Ottawa, International Development Research Centre.
32. McMahon, Joseph (2013), The Responsibility to Protect – Questions and Answers?, School of Law, University College Dublin.
33. Pattison, James (2011), The Ethics of Humanitarian Intervention in Libya, Ethics & international Affairs, , Accessed 21 March 2014.
 
B) Articles
34. Abraham, KJ & Abramson,Y (2015), “A Pragmatist Vocation for International Relation”, The (global) Public and its Problems, European Journal of International Relation 23,(1), pp. 26-48.
35. Alder-Nissen R and Pouliot (2014), “Power in Practice: Negotiating the International intervention in Libya”,European Journal of International Relation 20(4), pp. 889-911.
36. Bellamy, Alex J,(2008) "The Responsibility to Protect and the Problem of Military Intervention", International Affair, Vol.84, No.4
37. Bellamy A.J., Williams,P.D., (2011),"The new politics of protection? Côte d'Ivoire, Libya and the responsibility to protect , International Affair"s, Vol.87(4),825-850
38. Brown, C, (2012), “The Practie Turn, Phronesis and classical realism: Towards Phronetic intemational political theory?”, Millennium_ journal of International Studies 40(3),  pp. 439-456.
39. Frost M(2009) "Ethical competence in international Relations Ethical and international Affair"s: 23(2) 91-100
40. Ralph, Jason & Gifkins, Jess (2017), “The Purpose of United Nations Security Council Practice, claims in the normative context created by the Responsibility to Protect, EJIR, 23(3), pp. 630-653
41. Mohamed, Saira, (2012), “Taking Stock of the Responsibility to Protect, Stanford Journal of International Law, Vol. 48, No. 2, pp.  319-339.