دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد، گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

شهروندی مفهوم نوپا و جدیدی است که با عدالت و برابری ارتباط بسیار زیادی دارد. همچنین در مباحث و تعاملات حقوقی جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. شهروندان به‌عنوان عضوی از جامعه، در مسائل مختلف جامعه با یکدیگر همکاری دارند و حقوق آنها با مسئولیت‌هایی همراه است که جهت کمک به جامعه و بهتر انجام شدن امور جامعه و ایجاد نظم عادلانه، بر عهدۀ آنهاست. مجلس شورای اسلامی وظیفۀ قانونگذاری و همچنین نظارت را بر عهده دارد. باید گفت درصورتی‌که نقش نظارتی مجلس به‌درستی ایفا شود، به حمایت از حقوق شهروندی منتج می شود و نظارت مجلس برای تأمین حقوق شهروندی از طریق حاکمیت قانون اعمال خواهد شد. تضییع حقوق شهروندی صرفاً از طریق قانونگذاری نامناسب صورت نمی‌گیرد، بلکه اجرای ناصحیح حاکمیت قانون به از بین رفتن حقوق شهروندی منجر می‌شود. با توجه به چالش‌های موجود در زمینۀ نظارت مجلس بر حقوق شهروندی، در این مقاله سعی داریم که نقش نظارتی مجلس در تأمین حقوق شهروندی را تجزیه‌وتحلیل کنیم. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Supervisory Role of the Parliament in Support of Citizenship Rights

نویسندگان [English]

  • Rasool Karami Moghadam 1
  • Kheirollah Parvin 2

1 Ph.D. Student in Public Law, Faculty of Law, Theology and Political Science, Islamic Azad University, Science Research Branch, Tehran, Iran.

2 Prof., Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Shahid Beheshti, Tehran, Iran

چکیده [English]

Two important tasks are considered for the Islamic Consultative Assembly, including legislative and oversight. The Islamic Consultative Assembly, using the tools at its disposal, can ultimately support citizenship in the conduct of its oversight. For this reason, it should be said that the role of the parliamentary oversight can, if properly implemented, result in the protection of citizenship rights. Additionally, it should be acknowledged that the parliament's most important role in providing citizenship rights in striving for the rule of law can also be summarized in such a way that the parliamentary oversight should be organized in such a way that the establishment of the rule of law in the community is ensured that the establishment of the rule of law can Supporting citizenship rights is also a great help because many of the human rights violations in the community are not due to lack of law, but if the law is properly implemented, it can provide citizenship rights in the best way. This paper seeks to analyze the role of parliamentary oversight in providing citizenship rights. That is why, after expressing the concept of parliamentary oversight, we will explain the subject of the article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parliament
  • citizenship rights
  • monitoring
  • legitimacy
  • rule of law
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. دهخدا، علی‌اکبر (1373)، لغت‌نامه دهخدا، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
2. راسخ، محمد (1396)، نظارت و تعادل در نظام حقوق اساسی، چ چهارم، تهران: دراک.
3. رجب‌زاده، زهرا (1392)، حقوق شهروندی در صحیفۀ سجادیه، انتشارات علم‌آفرین.
4. رضایی پور، آرزو (1385)، حقوق شهروندی، انتشارات آریان، چاپ نشاط.
5. روحانی، حسن (1395)، منشور حقوق شهروندی، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات معاونت حقوقی ریاست جمهوری، چاپ اول.
6. زارعی، محمدحسین (1394)، گفتارهایی در حقوق عمومی مدرن حاکمیت قانون و دموکراسی، تهران: خرسندی.
7. ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1390)، حقوق بین‌الملل عمومی، چ چهل‌ویکم، تهران: گنج دانش.
8. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1390)، حقوق اداری، چ شانزدهم، تهران: سمت.
9. عباسی، بیژن (1395)، حقوق اداری، چ چهارم، تهران: دادگستر.
10. عبدی، عباس (1381)، حاکمیت قانون در ایران، (سید محمد هاشمی)، تهران: طرح نو.
11. کک دین، نگوین؛ دییه، پاتریک؛ پله، آلن (1382)، حقوق بین‌الملل عمومی، ج 1، ترجمۀ حسن حبیبی، تهران: اطلاعات.
12. کلارک، جرج (2004)، خطوط اساسی نظام حقوقی ایالات متحده، ادارة برنامه‌های اطلاعات بین‌المللی وزارت امور خارجۀ ایالات متحده.
13. لاگین، مارتین (1392)، مبانی حقوق عمومی، ترجمة محمد راسخ، چ سوم، تهران: نشر نی.
14. محسن شیخی، علی‌اصغر (1384)، نظارت و بازرسی، چ اول، تهران: زمزم هدایت.
15. مرتضایی، سید احمد (1390)، نظارت استصوابی یا استطلاعی، چ اول، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
16. مرکز مالمیری، احمد (1387)، حاکمیت قانون مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها، چ دوم، تهران: دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
17. معین، محمد (1362)، فرهنگ فارسی معین، ج 4، تهران: امیرکبیر.
18. ملک افضلی اردکانی، محسن (1382)، نظارت و نهادهای نظارتی، چ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
19. می‌دری، احمد (1390)، حکمرانی مردم‌سالار، عنصر اصلی اصلاحات سیاسی و اقتصادی، مرکز کارآفرینی خصوصی بین‌المللی، ترجمة بهروز تصدیقی.
20. هاشمی، سید محمد (1392)، حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، چ دوم تهران: میزان.
 
ب) مقالات
21. راعی، مسعود (1390)، «حاکمیت قانون و احکام حکومتی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، مجلة حکومت اسلامی، ش 63.
22. راعی، مسعود؛ عطریان، فرامرز (1391)، «حاکمیت قانون و احکام حکومتی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، مجلة حکومت اسلامی، ش63.
23. سایبانی، علیرضا؛ جعفری، زهرا (1396)، «جایگاه نظارت مالی در قانون اساسی و بررسی آن در آرای شورای نگهبان»، ماهنامة پژوهش ملل، دورة دوم، ش 17.
24. سلماسی‌زاده، محمد؛ نژدنجفیان، محمدامین (1391)، «مجلس اول شورای ملی و تلاش برای تبیین حقوق اساسی»، مجلة تاریخ اسلام و ایران، ش 14.
25. شیانی، ملیحه؛ داوودوند، طاهره (1389)، «تحلیلی بر میزان آگاهی از حقوق شهروندی در میان دانشجویان»، مجلة برنامه‌ریزی و توسعة اجتماعی، وزارت علوم، ش 5.
26. عبدی، عباس (1380)، «فقدان حاکمیت قانون»، مجلة علوم اجتماعی، سال اول، ش6.
27. عطوف، حسین (1362)، «نخستین پیام حقوق شهروندی در ایران»، نشریة راه مردم، ش 25.
28. فروزنده، لطف‌الله (1385)، «نظارت و کنترل در مدیریت اسلامی»، مجلة مجلس و پژوهش، ش 53.
29. فروغی نیا، حسین (1390)، «بین‌المللی شدن حقوق بشر و دگردیسی در مفهوم حاکمیت دولت‌ها در عصر جهانی شدن»، فصلنامۀ مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال اول، ش1.
30. الکیت، یورگن (1383)، «انتخابات آزاد و منصفانه»، ترجمۀ احمد مرکز مالمیری، مجلۀ مجلس و پژوهش، ش 46، سال یازدهم.
31. گرجی، علی‌اکبر (1387)، «حاکمیت قانون و محدودیت‌های حق دادخواهی در دیوان عدالت اداری»، مجلة حقوق اساسی، ش 9.
32. موسی‌زاده، ابراهیم (1387)، «نظارت انتخاباتی»، فصلنامة حکومت اسلامی، ش 48.
 
2. انگلیسی
A)Books
33. Bindeshwar, Pathak & Shiva, Pratap Singh, (2010), Glimpses of Europe: A crucible of winning ideas, great civilizations and bloodiest wars, New Delhi, Gyan publishing house.
34. Michael Galchinsky, (2011), the war on terror and the right to legal personality, Atlanta center for human rights and democracy, Georgia state university.
35. Paul, D,Anieri, (2011), international politics: power and purpose in global affairs, Cengage learning, Boston.
 
B) Articles
36. M.Shapiro, (2004), “democratization and the judiciary”, journal review in development democracies, in S.Gloppen an R.Gargarell and E.Skaar, London, Frand Cass.
37. Robert, Kolb, (2007), “book revews the concept of international legal personality”, the European journal of international law, vol. 18, No. 4.