دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 پژوهشگر دورۀ دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، اصفهان، ایران

چکیده

فضای ماورای جو از آخرین نقطۀ محدودۀ هوایی فوقانی قلمرو هر کشور شروع می‌شود و شامل ماه و دیگر اجرام سماوی است. حقوق فضای ماورای جو، عبارت است از مقررات حاکم بر اکتشاف و بهره‌برداری از فضای ماورای جو. یکی از فعالیت‌های مدنظر بشر از آغاز دسترسی به فضا تاکنون، بحث فعالیت‌های تجاری و به‌تبع آن حمایت از حقوق مالکیت معنوی مرتبط با این فعالیت‌ها در این منطقه بوده است. کپی‌رایت‌ها و حقوق بر اختراعات در فعالیت‌های فضایی، تأثیر مهمی در توسعۀ بیشتر تجاری‌سازی و بهره‌برداری تجاری فضایی دارند. مشخص است که فرایند توسعه و ایده‌های ابتکاری در بخش فضا به فراورده‌های بشری با هر قابلیت رو به رشد در بهره‌وری از فرصت‌های ویژه که توسط محیط فضایی ارائه می‌شود، تداوم می‌بخشد. ازاین‌رو، این بحث پیش می‌آید که حقوق بین‌الملل فضایی در ارتباط با مالکیت معنوی چه رویکردی داشته و آیا آن را پیش‌بینی کرده و بدان پرداخته است یا خیر؟ باید گفت حقوق بین‌الملل فضا همان‌طورکه به‌طور مستقیم به فعالیت‌های تجاری نپرداخته، در موضوع مالکیت معنوی فعالیت‌های تجاری نیز به‌طور مستقیم وارد نشده و تنها به‌صورت ضمنی بدان پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Intellectual Property Rights of the Commercial Activities in Outer Space

نویسندگان [English]

  • Leila Raisi 1
  • Mahmood Jalali 2
  • Morteza Sadeghi 3

1 Associate Prof., Department of International Law, Isfahan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

2 Associate Prof., Law, Department ,University of Isfahan , Isfahan, Iran.

3 Ph.D. Researcher in International and Public Law, Department of Law, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Outer space is a kind of space which begins with the last point of the upper airspace of territory of any country and consists of the moon and other celestial bodies. The law of outer space has also consisted of laws on exploring and exploiting this space. One of the activities considered by human beings since the beginning of access to space until now has been the discussion of commercial activities and consequently the protection of intellectual property rights related to these activities in this area. Patent and copyright in space activities have an important role in the further development of space commercialization. It is clear that the process of development and innovative ideas in space will continue to human products with every growing potential to take advantage of the special opportunities offered by the space environment. Therefore, the question arises as to what approach international space law has in relation to intellectual property and whether it has anticipated and dealt with it or not? It should be said that the international law of space, just as it did not deal directly with commercial activities, did not directly address the issue of intellectual property of commercial activities but only dealt with it implicitly.

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Law
  • Outer Space
  • Commercial Activities
  • Intellectual Property Rights
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1385)، حقوق معاهدات بین‌المللی، چ سوم، تهران: گنج دانش.
2. ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1388)، حقوق بین‌الملل عمومی، چ بیست‌وچهارم، تهران: گنج دانش.
3. کوشا، سهیلا (1394)، حقوق بین‌الملل فضایی، تهران: مجد.
4. گلرو، علی‌اکبر؛ محمودی، سید هادی؛ رضی‏پور، فریبا؛ زرنشان، شهرام (‌1389)، خصوصی سازی فعالیت‌های فضایی، تهران: پژوهشکدۀ هوافضا.
5. نژندی‌منش، هیبت‌الله؛ یعقوبی، اسماعیل (1390)، مجموعه اسناد حقوق بین الملل فضایی، تهران: خرسندی.
 
ب) مقالات
6. صادقی دهصحرایی، مرتضی؛ رئیسی، لیلا (1397)، «فعالیت‌های تجاری در فضای ماورای جو توسط بخش خصوصی از منظر حقوق فضا»، مجلۀ تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، ش 35، ص 153-137.
 
ج) پایان‌نامه‌ها
7. خسروی، مجید (1386)، مقایسۀ اصول حاکم بر هوا و فضا، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ حقوق بین الملل، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
8. روحانی، کارن (1385)، استفادۀ صلح‌آمیز از فضای ماورای جو، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه آزاد، واحد تهران مرکز.
9. صغیرا، محسن (1377)، آزادی فضای ماورای جو و حاکمیت دولت‌ها در حقوق بین‌الملل، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز.
2. انگلیسی
A) Books
10. Alain, Pompidou (2006), The Ethics of Space Policy, American Law Institute, Discussion Draft. «Intellectual Property: Principles Governing Jurisdiction, Choice of Law, And Judgments in Transnational Disputes». International Association for the Protection of Intellectual Property, Summary Report from the Executive Committee meeting In Lucerne, Switzerland press.
11. Bouvet, Isabelle (1999), Certain Aspect of Intellectual Property Rights in Outer Space, McGill University Publication.
12. Cheng,B (1980), The Moon Treaty:Agreement Governing the Activities of States on the Moon and Other Celestial Bodies within the Solar System other than the Earth, Oxford University Press.
13. J. L. Briery (1963), The law of Nations, Oxford, Oxford University Press.
14. Ohatchee, Maher (2004). Protection in Outer Space Activities, Switzerland press.
15. Luxemburg, Barbara (1984), Protection Intellectual Property in Space, University of Nebraska press.
16. Oxford Advanced Learner's Dictionaries (1998), Oxford press.
17. Rou, Theodore (2011). Patent Infringement in Outer Space In Light Of U.S.C, McGill University Publication
18. Tatsuzawa, Kunihiko (1998), The Regulation of Commercial Space Activities by Non-governmental Entities in Space Law, London, Oxford University Press.
19. Tonon, Ann (2010), Intellectual Property Issues for Outer Space Activities, Osgood Hall Law School press.
20. Torremans, Paul; Derclaye, Estelle (2005). Protection of Intellectual Property in Outer Space. Office or Thailand Judiciary.
21. Verschoor, Diederiks (1999), An Introduction to Space Law, second edition, Switzerland press.
 
B) Articles
22. Aten, Fishier (2008), “Symposium Transport Practitioners Panel”, Journal of Space Law, Vol.28, pp.424-442.
23. Grove, SH (2001), “Sovereignty and the Law of Outer Space in International Space Law”, Air and Space Law Journal, Vol, 32, pp.263-282.
24. Cheng, B (1983),”The legal Status of Outer Space and Relevant Issues: Delimitation of Outer Space and Definition of Peaceful Use , Journal of International Space Law, Vol,11, pp.231-243.
25. Miyamoto Tomoko (2011), Space Related Aspects of Intellectual Property, Harvard Journal of Law, Vol 29, pp.128-140.
 
C) Documents
26. Agreement Governing the Activities of States on the Moon and Other Celestial Bodies, 1979.
27. Agreement on the Rescue of Astronauts, the Return of Astronauts and the Return of Objects Launched into Outer Space, 1968.
28. Convention on International Liability for Damage Caused by Space Objects, 1972.
29. Convention on Registration of Objects Launched into Outer Space, 1975.
30. Treaty on Principle Governing the Activities of States in The Exploration and Use of Outer Space,including the Moon and Other Celestial Bodies,1967.