دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی اسلامی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران؛ تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری مردم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی؛ تهران، ایران

3 استادیار مردم ‏شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

ضرورت اندیشه‌ورزی در خصوص یک مدل حاکمیتی به‌ویژه برای آن دسته از اندیشمندانی که همواره درصدد ابتنا یا توسعۀ حکومتی اسلامی بوده‌اند، ضرورتی آشکار به‌نظر می‌رسد. سید ابوالأعلی مودودی یکی از مصلحان اجتماعی و متفکران دینی برجسته در حوزۀ جغرافیای شبه قاره در قرن بیستم است که همچون بسیاری از اندیشمندان اسلامی دیگر، ردپای این مباحث را می‌توان در اندیشۀ دینی و سیاسی وی نیز جست‌وجو کرد. افکار مودودی تأثیرات وسیعی بر افراد و گروه‌های متعدد در کشورهای مختلف بر جای گذاشته و ازاین‌رو پژوهش حاضر در پی آن بوده است تا به بررسی نوع حکومت مطلوب و مدل حاکمیتی مطرح‌شده از سوی او بپردازد. به همین سبب درصدد بررسی جامع نظام حکومتی مطرح‌شده، عناصر و اجزای آن و نوع روابط موجود در بین آنها برآمده‌ایم. برای دستیابی به فهم بهتر مسئله نیز، از کتاب‌ها و آثار متعدد اعم از آثار مودودی و شرح و تفسیر این آثار بهره گرفته شده است. ماحصل پژوهش، نوع خاصی از حکومت را بازمی‌نماید که مودودی آن را تئودموکراسی خوانده و دارای مختصات مخصوص به خویش است که موجبات تمایز آن از دیگر حکومت‌ها را فراهم می‌آورد. در واقع، مودودی با توجه به آموزه‌های اسلامی درصدد احیای نوعی از حکومت اسلامی است که هم نشان از حکومت اسلامی اولیۀ زمان پیامبر و خلفا دارد و هم به‌نوعی می‌خواهد با مقتضیات زمان معاصر تطبیق یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of Legal and Political Structure of Government in Abul Ala Mawdudi’s Thought

نویسندگان [English]

  • Yahya Bouzarinejad 1
  • Atiyeh Azarshab 2
  • Behrouz Roustakhiz 3

1 Associate prof. Department of Islamic Social Sciences, Fculty of Social Sciences, University of Tehran; Tehran, Iran

2 PhD Candidate of Anthropology, Islamic Azad University, Central Tehran Branch; Tehran, Iran

3 Assistant Prof. of Anthropology, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The necessity of thinking on a governmental model especially for thinkers who have always wanted to develop an Islamic State is an obvious need. Sayyad Abul Ala Mawdudi is one of the social reformers and prominent religious thinkers in the geographical area of the subcontinent in the 20th century, and, like many other Islamic thinkers, such discussion can be traced in his religious and political thought. Mawdudi’s thoughts had a wide range of influences on individuals and groups in different countries and thus the present study sought to investigate the kind of desired government and governmental model proposed by him. That’s why; we seek a comprehensive review of the proposed governmental system, its elements and components, and the kind of relations between them. In order to achieve a better understanding of the issue, several books and works including Mawdudi’s works and interpretation of these works have been used. The result of this study shows a special kind of government which Mawdudi has called Theodemocracy and has its own traits that make it distinguished from other governments. In fact, according to Islamic teachings, Mawdudi wants to revive a kind of Islamic State that has a sign of the early Islamic State of prophet and caliphs, and as well as to adapt to the requirements of contemporary times.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Thought
  • Ideology
  • Abul Ala Mawdudi
  • Islamic Government
  • Caliphate
1. فارسی و عربی
الف) کتاب‌ها
1. قران کریم.
2. انجیل یوحنا.
3. بارکزهی، عابدحسین (1380)، جماعت اسلامی پاکستان، تهران: احسان.
4. حبیبی، ضامن‌علی (1386)، حکومت دینی در اندیشۀ امام خمینی (ره) و ابوالاعلی مودودی، قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
5. حسنی، عبدالحی (1382)، نزهه الخواطر، بیروت: دار ابن حزم.
6. زرین‌کوب، عبدالحسین (1378)، دو قرن سکوت، تهران: سخن.
7. سلامی، نذیر احمد (1388)، اندیشه‌های اسلامی در سخنان امام ابوالأعلی مودودی، تهران: احسان.
8. فرمانفرمائیان، مهدی (1388)، فرق تسنن، تهران: ادیان.
9. گیلانی، سید اسعد (1394)، سید ابوالاعلی مودودی. ترجمه نذیر احمد سلامی، تهران: احسان.
10. مرکز فرهنگ و معارف قران (1385)، دایره‌المعارف قران کریم؛ ج پنجم، قم: بوستان کتاب.
11. مودودی، ابوالأعلی (1344)، برنامه انقلاب اسلامی. ترجمه سید غلامرضا ساعدی. تهران: اتحاد.
12. ـــــــــــــــــــ (1346)، روش زندگی در اسلام. ترجمۀ احمد فرزانه؛ با مقدمۀ سید هادی خسروشاهی. تهران: کتابخانۀ ارشاد.
13. ـــــــــــــــــــ (1968 م.)، حقوق أهل الذمه فی الدوله الإسلامیه، تعریب محمدکاظم سباق، بیروت: مؤسسۀ الرساله.
14. ـــــــــــــــــــ (1352). تئوری سیاسی اسلام، ترجمۀ محمدمهدی حیدرپور، تهران: بعثت.
15. ـــــــــــــــــــ (1353). تفهیم القرآن؛ ج 3 و 4، لاهور: ترجمان القرآن.
17. ـــــــــــــــــــ (1405 ق)، خلافت و ملوکلیت. ترجمه خلیل احمد ساعدی. پاوه: بیان.
18. ـــــــــــــــــــ (1364)، جهاد نور، ترجمۀ محمد اسماعیلی، تهران: فرهنگ.
19. ـــــــــــــــــــ؛ البنا، حسن و سید قطب (1996). الجهاد فی سبیل الله، لاهور: العروبه للدعوه الاسلامیه.
20. ـــــــــــــــــــ (1388)، مفاهیم اساسی در خطبه‌های نماز جمعه، ترجمۀ آفتاب اصغر، تهران: احسان.
21. ـــــــــــــــــــ (1392)، دعوت و دعوت‌گر، ترجمۀ عبدالغنی سلیم قنبرزهی، تهران: احسان.
22. ـــــــــــــــــــ (1396)، اسلام در دنیای امروز، ترجمۀ احمد فرزانه، قم: شفق.
23. ـــــــــــــــــــ (بی‌تا)، اسلام و جاهلیت. ترجمۀ عبیدالله اسد، نشر الکترونیک: وب‌سایت کتابخانۀ عقیده.
 
ب) مقالات
24. اکوانی، حمداله؛ قربانی خنامان، آزاده (1393)، «مقایسۀ حکومت در اندیشۀ شهید مطهری و علامه مودودی»، اولین کنگرۀ ملی تفکر و پژوهش دینی، قم.
25. اکوانی، حمداله؛ شکوه منصورخانی، زینب (1395)، «مردم‌سالاری دینی در گفتمان اسلام سیاسی؛ بررسی اندیشۀ امام خمینی (ره) و ابوالأعلی مودودی»، پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، دورۀ ششم، ش 19: ص 19- 1.
26. امیرخانی، علی (1389)، «ابوالأعلی مودودی و جریان نوسلفی‌گری». نشریۀ معرفت کلامی، دورۀ اول، ش3، ص 172-141.
27. زاهد، فیاض؛ صدقی، ماجد (1395)، «نگاه مختصری به اندیشه‌های ابوالأعلی مودودی»، مجلة مطالعات تاریخ اسلام، دورة هشتم، ش 31، ص 133- 113.
28. عراقچی، سید عباس (1378)، «اندیشه‌های سیاسی ابوالأعلی مودودی و جنبش احیاءطلبی اسلامی»، مجلۀ مطالعات خاورمیانه، دورۀ ششم، ش 19، ص 106- 73.
29. علوی‌پور، محسن؛ حسنی‌فر، عبدالرسول (1393). «فراز و فرود حزب جماعت اسلامی پاکستان؛ با تأکید بر اندیشه‌های ابوالعلاء مودودی»، مجلة مطالعات شبه قاره، دورۀ ششم، ش 20، ص 122- 89.
30. قیصری، نوراله؛ غلامی علم، ناصر (1389). «تفاوت تبیین حکومت در اندیشۀ سیاسی امام و ابوالأعلی مودودی»، پژوهشنامۀ متین، دورۀ دوازدهم، ش 47، ص 76- 61.
31. کاظمی، سید حسن مهدی (1389)، «بررسی مبانی نظری تقریبی امام خمینی (ره) و مولانا مودودی». 32. پژوهشنامۀ حکمت و فلسفۀ اسلامی، دورۀ هشتم، ش 31، ص 184- 167.
32. مطیعی‌امین، حسین (1382)، «نشر اسلامی در هند، تفکر کلاسیک»، نشریۀ ماه دین، ش 75-74، ص 15-3.
 
2. انگلیسی
A) Book
33. Ahmad, Khursid (1961), Studies in the family law of Islam. Karachi.
34. Bahadur, Kalim (1977), The Jamaati Islami. New Delhi: Chetana Publication.
35. Binder, Leonard (1963), Religion and Politics in Pakistan. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
36. Khalid, Rahman; Sahibzada, Mohibul haq & Moshfiq Ahmed (1999), Jama'at_e_islami and National and International Politics, Islamabad: Booktrades.
37. Khalidi, Omar (2004). Between Muslim Nationalists and Nationalist Muslims: Mawdudi's Thoughts on Indian Muslims. Dehli: Institute of Objective Studies.
38. Mawdudi, Abul Ala (1967), Ethical viewpoint of Islam. Lahore: Islamic publications.
39. ــــــــــــــــــ (1968), Tahrik-I Islami ki akhlaqi bunyaden. Lahore: Islamic publications.
40. ــــــــــــــــــ (1970), Shahadat-I haqq. Lahore: Islamic publications.
41. ــــــــــــــــــ (1982), let us be Muslims. Edited by: Khurram Murad. U.K: Islamic Foundation.
42. ــــــــــــــــــ (1988), Asr-I hazer main ummat-I muslimah ke masail awr unka hall. Lahore: Islamic publications.
43. ــــــــــــــــــ (1995), Human rights in Islam. Lahore: Islamic publications.
44. ــــــــــــــــــ (2011), Islamic economic system. Edited by: Khurshid Ahmad. U.K: Islamic Foundation.
45. Nasr, Seyyed Vali Reza (1994), The Vanguard of the Islamic Revolution: The Jama'at-i Islami of Pakistan. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
46. Nasr, Seyyed Vali Reza (1996), Mawdudi and the Making of Islamic Revivalism. Oxford: Oxford University Press.
47. Walzer, Michael (1965), The revolution of saints: a study in the origins of radical politics. Cambridge: Harvard University Press
48. Zakirullah Firdausi, Mohd (2014),  Political Ideology of Abul ALA Maududi. Lulu Press.
 
B( Articles
49. Adams, J Charles (1983), "Mawdudi and the Islamic State", In john L. Esposito (ed.), voices of resurgent Islam, New York: Oxford University Press.
50. Ahmad, Khursid (1983), "The nature of Islamic resurgence". In john L. Esposito (ed.), voices of resurgent Islam. New York: Oxford University Press.
51. Ahmad, Khursid & Zafar Ishaq Ansari (1979), "Mawlana Sayyid Abul Ala Mawdudi: An introduction to his vision of Islam and Islamic Rivival". In Khurshid Ahmad & Zafar Ishaq Ansari (ed.), Islamic Perspectives: Studies in Honour of Mawlana Sayyid Abul A'la Mawdudi. U.K: Islamic Foundation.
52. Brohi, Allahbukhsh (1979), "Mawlana Abul Ala Mawdudi: The man, The scholar, the reformer", In Khurshid Ahmad & Zafar Ishaq Ansari (ed.), Islamic Perspectives: Studies in Honour of Mawlana Sayyid Abul A'la Mawdudi: Pp 289-312. U.K: Islamic Foundation.