فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اعضای هیأت تحریریه

اهداف و چشم‌انداز

اخبار و اعلانات

پرسش‌های متداول

پیوندهای مفید

راهنمای نویسندگان

راهنمای نحوه ارسال مقاله

فهرست داوران

تأثیر تابعیت مضاعف افراد و تابعیت ایرانی شرکت‌های ایرانی دارای وصف «سرمایه‌گذار خارجی» بر تحقق صلاحیت ایکسید

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکدۀ حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

اصطلاح «سرمایه‌گذار خارجی» در قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی ایران عام بوده و شامل اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی و خارجی از جمله شرکت‌های ایرانی تحت کنترل سهامداران خارجی است. از سوی دیگر، امکان طرح دعوا از سوی «سرمایه‌گذار خارجی» علیه ایران در مراجع بین‌المللی از جمله ایکسید، در صورت پیوستن ایران به کنوانسیون واشنگتن، پیش‌بینی شده است. با این وصف، این پرسش اساسی مطرح می‌شود که در صورت پیوستن ایران به ایکسید تابعیت مضاعف ایرانی-خارجی افراد و کنترل سهامداران خارجی بر شرکت‌های ایرانی چه تأثیری بر فرایند احراز صلاحیت ایکسید، در فرض اقامة دعوا، خواهد داشت. در این مقاله بر آنیم تا با اتکا به روش توصیفی-تحلیلی به‌طور خاص در قالب تحلیل آرای صادره از ایکسید پاسخی برای این مسئله پیدا کنیم. نظر به آرای صادره از ایکسید، صرف استناد به تابعیت مضاعف از سوی خوانده یا کنترل خارجی از سوی خواهان موجب تحقق صلاحیت نشده است، بلکه فرایند احراز صلاحیت در این موارد با ظرافت خاص حقوقی و دقت در ابعاد مختلفی همراه بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of Dual Nationality of Individuals and Nationality of Iranian Companies as a Foreign Investor on ICSID Jurisdiction

نویسندگان [English]

  • Khalil Rouzegari 1
  • Sabber Niavarani 2
  • Mohsen Mohebi 2

1 Ph.D. Student in International & Public Law, Department of International Law, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Assistant Prof, Department of International Law, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In Iran’s foreign investment law the term “foreign investor” included real and juridical persons such as Iranian companies controlled by foreign shareholders. On the other hand, possibility of a claim against Iran by “foreign investor” in international forums including ICSID, in case of Iran's accession to the Washington Convention, has been recognized. It raises the question of impact of dual nationality of individuals and nationality of Iranian companies as a foreign investor on ICSID jurisdiction. This paper seeks to find the answer to the question by analyzing awards issued by ICSID. The analysis shows that jurisdiction of ICSID cannot be established mere reliance on the dual nationality by respondent and foreign control by claimant. Instead, the process of establishment of the jurisdiction is subject to subtle legal considerations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • ICSID
  • Dual Nationality
  • Foreign Investor
  • Foreign Control
مراجع
1. فارسی
الف) کتاب‌ها
1. اسکینی، ربیعا (1382)، حقوق تجارت: شرکت‌های تجاری، چ ششم، تهران: سمت.
2. آتشی گلستان، مرجان (1388)، شرکت‌های خارجی در حقوق ایران، تهران: بهنامی.
3. حاتمی، علی؛ کریمیان، اسماعیل (1393)، حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی، تهران: تیسا.
4. پیران، حسین (1393)، مسائل حقوقی سرمایه‌گذاری بین‌المللی، تهران: گنج دانش.
 
ب) مقالات
5. افتخار جهرمی، گودرز؛ افتخار جهرمی، سارا (1392)، «صلاحیت مراجع قضایی بین‌المللی در رسیدگی به دعاوی اشخاص دارای تابعیت مضاعف علیه یکی از دولت‌های متبوع خود»، مجلة تحقیقات حقوقی، ش 567، صص 1-35.
6. آقا حسینی، محسن (1364)، «بررسی مواضع و نقطه نظرهای جمهوری اسلامی ایران و دولت امریکا در پروندة الف/18 دیوان داوری دعاوی ایران- ایالات متحده در مورد تابعیت مضاعف»، مجلة حقوقی بین‌المللی، ش 4، صص 51-90.
7. براتی دارانی، علی‌اکبر (1390)، «هویت حقوقی سرمایه‌گذار «تبعة دولت متعاهد» در رویه ایکسید»، فصلنامة پژوهش حقوق، سال سیزدهم، ش 34، صص 1-44.
8. رستمی، ولی؛ اصغرنیا، مرتضی؛ نیک‌بین، محسن (1392)، «بررسی حقوقی مشوق‌های قانون و آیین‌نامة اجرایی تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی (1381) در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و ترتیبات قراردادی»، فصلنامة تخصصی، گروه حقوق، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، سال دوم، ش 2، صص 23-44.
9. عسکری، پوریا (1390)، «حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری و شرط رفتار ملت‌های کامله‌الوداد»، فصلنامة پژوهش، ش 34، صص 347-376.
10. کاویانی، کوروش (1380)، « اصل 139 قانون اساسی و شرط داوری در قراردادهای مصوب مجلس شورای اسلامی»، پژوهش حقوق و سیاست، ش 5، صص 129-144.
11. محمدی دینانی، پروین (1388)، «شرط کامله‌الوداد و دواری حل اختلافات سرمایه‌گذاری بین‌المللی»، مجلة تحقیقات حقوقی «ویژه‌نامه»، ش 1، صص 9-61.
12. نیاکی، جعفر (1387)، «مشمولان مادۀ 989 قانون مدنی»، تحقیقات حقوقی آزاد، ش 3، صص 168-214.
 
ج) قوانین و مقررات
14. آیین‌نامة اجرایی قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی مصوبة شمارة 325560ت27032ه‍ مورخ 24/6/81 هیأت وزیران.
15. قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تأمین نیازهای کشور و تقویت آنها در امر صادرات و اصلاح مادۀ 104 قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب 1/5/91 .
16. قانون تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی، مصوب 19/12/80.
17. قوانین موافقت‌نامه‌های تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاری ارمنستان، اتریش، جمهوری آذربایجان، بحرین، بلاروس، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، کرواسی، فنلاند، فرانسه، گرجستان، آلمان، یونان، ایتالیا، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، رومانی، اسپانیا، سوریه، سوئیس، تاجیکستان، تونس، ترکیه، اوکراین، یمن، مالزی، بنگلادش، چین، لبنان، مراکش، کره شمالی، عمان، هلند، قطر، آفریقای جنوبی، سودان، کره جنوبی، سریلانکا، تایلند و ازبکستان.
18. روزنامة رسمی، 1380، مذاکرات جلسة علنی مجلس شورای اسلامی، جلسة 154، شمارة 16517.
 
2. انگلیسی
A) Books
19. Dugan, Christopher et al., (2008), Investor-State Arbitration, Oxford, Oxford University Press.
20. OECD, (2008), International Investment Law: Understanding Concepts and Tracking Innovations, OECD Publication.
21. Schefer, Krista (2016), International Investment Law: Text, Cases and Materials, 2nd ed, UK, Elgar.
22. Schreuer, Christoph et al., (2008), The Oxford Handbook of International Investment Law, Oxford, Oxford University Press.
23. Schreuer, Christoph (2001), The ICSID Convention - A Commentary, Cambridge, Cambridge University Press.
24. Sornarajah, Muthucumaraswamy (2010), The International Law on Foreign Investment, Cambridge, Cambridge University Press.
 
B) Articles
25. Burgstaller, Markus (2006), “Nationality of Corporate Investors and International Claims against the Investors Own State”, The Journal of World Investment & Trade, Volume 7, Issue 6, pp. 857–881.
 
C) Cases
26. Aguas del Tunari, S.A. v Republic of Bolivia, Case No. ARB/02/3, ICSID, 2005, (Decision on Respondent's Objections to Jurisdiction)
27. AIG Capital Partners, Inc. v Republic of Kazakhstan, Case No. ARB/01/6, ICSID, 2003, (Award).
28. Burimi SRL v Republic of Albania, Case No. ARB/l 1/18, ICSID, 2013, (Award).
29. Champion Trading Company Ameritrade International Inc., James T. Wahba, John B. Wahba, Timothy T. Wahba v Arab Republic of Egypt, Case No. ARB/02/9, ICSID, 2003, (Decision on Jurisdiction).
30. Eudoro A. Olguín v Republic of Paraguay, Case No. ARB/98/5, ICSID, 2001, (Award).
31. Hussein Nuaman Soufraki v United Arab Emirates, Case No. ARB/02/7, ICSID, 2004, (Award).
32. Ioan Micula, Viorel Micula and others v Romania (I), Case No. ARB/05/20 ICSID, 2013, (Award).
33. Iran-Us, Case No. 32-A/18-FT, IUSCT, 1984, (30 April 1984).
34. Mobil Corp. v Bolivarian Republic of Venezuela, Case No. ARB/07/27, ICSID, 2010, (Decision on Jurisdiction)
35. National Gas S.A.E. v Arab Republic of Egypt, Case No. ARB/I 1/7, ICSID, 2014, (Award).
36. Perenco Ecuador Ltd. v Republic of Ecuador, Case No. ARB/08/6, ICSID, 2014, (Decision on Remaining Issues of Jurisdiction and on Liability)
37. Saluka Investments Bv (The Netherlands) v The Czech Republic, UNCITRAL, 2006, (Partial Award).
38. Schering Corp. v Islamic Republic of Iran, Award No. 122-38-3, IUSCT, 1984, (16 April 1984).
39. Tokios Tokeles v Ukraine, Case No. ARB/ 02/ 18, ICSID, 2004, (Decision on Jurisdiction).
40. TSA Spectrum de Argentina S.A. v Argentine Republic, Case No. ARB/05/5, ICSID, 2008, (Award).
41. The Nottebohm case (Liechtenstein v Guatemala), 2nd phase, Judgment of 6 April 1955, 1955 ICJ Reports.
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران
دوره 50، شماره 4
زمستان 1399
دی 1399
صفحه 1567-1586
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 04 شهریور 1397
  • تاریخ بازنگری: 24 آذر 1397
  • تاریخ پذیرش: 10 دی 1397
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار