دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

حق دولت‌ها در حمایت دیپلماتیک از اتباع خود که در دیگر کشورها آسیب دیده‌اند، به شرط احراز تابعیت و طی طریق مراجع داخلی و ارتکاب فعل متخلفانة بین‌المللی، مسلم است. لیکن، امکان حمایت دیپلماتیک از دارندگان تابعیت مضاعف در کشور متبوع دیگر شخص و استناد به نقض حقوق بشر شخص حمایت‌شده از مسائلی است که در رویه‌های بین‌المللی در مسیر تثبیت قرار دارد. بازداشت و محکومیت خانم نازنین زاغری تبعة ایرانی- انگلیسی در ایران و اعمال حمایت دیپلماتیک بریتانیا از وی و احتمال اقامۀ دعوا در دیوان بین‌المللی دادگستری، دوباره موضوع قاعدۀ تابعیت غالب شخص حمایت‌شده و استناد به حقوق بشر را، به‌عنوان مبنای حمایت دیپلماتیک، مطرح کرده است. در این پژوهش، که به روش توصیفی تحلیلی انجام‌ گرفته، ادلة توجیهی دولت بریتانیا در اعمال حمایت دیپلماتیک از خانم زاغری بر مبنای تابعیت غالب و حقوق بشر بررسی شده و به استناد مقررات داخلی تابعیت و منع سوءاستفاده از حق و استاپل مورد نقد قرار گرفته است. همچنین، مذاکرات سیاسی با بریتانیا به‌منظور حل موضوع یا خروج ایران از پروتکل پذیرش اجباری صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری منضم به کنوانسیون روابط کنسولی پیش از طرح دعوا در دیوان بین‌المللی دادگستری، پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal Aspects of UK Diplomatic Protection of Nazanin Zaghari

نویسندگان [English]

  • Azam Amini
  • Mohammad Abedi

Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Law and Political sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

State right to exert diplomatic protection of its nationals, who have been harmed in other countries, is an incontestable subject matter, provided that they prove their nationality, exhaustion of local remedies, and commit internationally wrongful acts. However, the possibility of diplomatic protection of those with dual nationality in other subject country and resort to human rights of the protected individual is among issues that have been well-established in international practice. Detention, trial, and condemnation of Mrs. Nazanin Zaghari, an Iranian-British Subject, in Iran and UK diplomatic protection of her, and the probability of UK litigation in ICJ once again raised the question of dominant nationality of protected individual and resort to human rights as a basis for diplomatic protection. In this survey, conducted by a descriptive-analytical method, Britain justifications for diplomatic protection of Mrs. Zaghari on the basis of dominant nationality and human rights have been investigated and it has been criticized based on national regulations of Iran in the context of nationality and the principle of prohibition of abuse of rights and estoppel. Additionally, political negotiations with Britain to solve the dispute or Iran withdrawal from the protocol on compulsory admission of ICJ jurisdiction annexed to Vienna Convention on Consular Relations before filing a lawsuit before ICJ can be considered as possible solutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dual Nationality
  • Human Rights
  • Diplomatic Protection
  • Consular Cooperation
  • Nazanin Zaghari
1. فارسی
الف) مقالات
1. آقاحسینی، محسن (1364)، «بررسی مواضع و نقطه نظرهای جمهوری اسلامی ایران و دولت آمریکا در پروندة الف/18 دیوان داوری دعاوی ایران- ایالات متحده در مورد تابعیت مضاعف» مجلة حقوقی بین‌المللی دورة 4، ش 2، ص 72–49.
2. سلطانی‌آذر، سعید (1394)، «بررسی آرای دیوان بین‌المللی دادگستری در حوزة حمایت دیپلماتیک از منظر حقوق بشر (با نگاهی به پرونده‌های بارسلونا ترکشن، برادران لاگراند، اونا و سایر اتباع مکزیکی)»، کانون وکلای دادگستری، 39–40(11)، ص 66–41.
3. عبداللهی، محسن؛ حسنخانی، علی (1394)، «پاسداری از حقوق فردی: تحلیل رأی دیوان بین‌المللی دادگستری در قضیة گینه علیه کنگو»، پژوهش حقوق عمومی، 45(16)، ص 52–31.
4. میرمحمدی، سید مصطفی (1393)، «حمایت دیپلماتیک؛ قرائتی حقوق بشری و اسلامی»، دوفصلنامة حقوق بشردانشگاه مفید، 9 (1و2)، ص 114-91.
5. نیاورانی، صابر؛ ذبیحی‌شهری، سیده ‌ساناز (1394)، «حمایت دیپلماتیک در قامت یک حق بشری: مطالعة رویة قضایی بین‌المللی و نقد طرح کمیسیون حقوق بین‌الملل (2006)»، مطالعات بین‌المللی پلیس، 23(6)، ص 54–19.
 
ب) وبسایت­ها
6. تسنیم (1395)، «جزئیات بازداشت نازنین زاغری تبعة ایرانی ــ انگلیسی توسط سازمان اطلاعات سپاه»، خبرگزاری تسنیم.
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/03/26 (April 4, 2019).
 
2.انگلیسی
A) Books
1. Brayan A. Garner. (2004), Black’s_Law_Dictionary. 8th ed. Thomson.
2. Crawford, James )2013(, State Responsibility, Cambridge, Cambridge University Press.
3. Kadelbach, Stefan, Thilo Rensmann, and Eva Rieter (2019), Judging International Human Rights: Courts of General Jurisdiction as Human Rights Courts. Springer.
4. Nowak, Manfred (2005), “UN Covenant on Civil and Political Rights: CCPR Commentary. 2nd.” Ed. Kehl am Rhein: NP Engel.
5. Shelton, Dinah (2015), Remedies in International Human Rights Law. Oxford University Press, USA.
B) Articles
6. Abdollahi, Mohsen, Hassankhani Ali (2014). " Protecting Individual Rights: Analyzing ICJ Judgment in the Case of Guinea Against Congo" Public Law Research vol 45 (16): 31-52 (In Persian).
7. Agha-Hosseini, Mohsen. (1985). "Examining the Positions and Perspectives of the Islamic Republic of Iran and the United States Government in Case A / 18 of the Iran-US Court of Arbitration for Dual Citizenship" International Law Review, vol 4(2), pp. 51-90 (In Persian).
8. Mirmohammadi Seyed Mostafa, (2014). “Diplomatic Protection, a Human Rights and Islamic Reading”, Journal of the Human Rights, vol 9(1), pp. 91-114 (In Persian).
9. Niavarani Saber, Zabihi Shahri Seyedeh Sanaz, (2015). “Diplomatic support in the figure of human right; the study of international judicial process and the criticism of international law commission”. Police International Studies Journal, Vol 6(23), pp. 27-62 (In Persian).
10. Shapovalov, Aleksandr, (2004). Should a Requirement of Clean Hands Be a Prerequisite to the Exercise of Diplomatic Protection-Human Rights Implications of the International Law Commission's Debate. American University International Law Review, 20, 829 (In Persian).
11. Soltani Azar Saeed (2015). "Review of ICJ Judgments in the Field of Diplomatic Protection from a Human Rights Perspective (Considering the Cases of Barcelona Traction, LaGrand Brothers, Avena and Other Mexicans Nationals)" Journal of the Bar Association 39-40 (11): 41–66 (In Persian).
12. Vermeer-Kunzli, A. (2007), “As If: The Legal Fiction in Diplomatic Protection.” European Journal of International Law, Vol. 18, No.1, pp. 37–68 (In Persian).
 
C) Cases
13. Vermeer-Künzli & Maria Helena, Anna (2007), “The Protection of Individuals by Means of Diplomatic Protection : Diplomatic Protection as a Human Rights Instrument.” Department of Public International Law, Faculty of Law, Leiden University.
 
D) Reports, Documents and judgmental procedures
14. Document A/CN.4/561 and Add. 1–2. (2006), Comments and Observations Received from Governments. Draft Articles on Diplomatic Protection with Commentaries. 2006.
15. A/CN.4/561 and Add. 1–2. (2006), Comments and Observations Received from Governments. http://legal.un.org/ilc/documentation/english/a_cn4_561.pdf (April 9, 2019).
16. CCQRCNL. (1930), Convention On Certain Questions Relating To The Conflict of Nationality Laws The Hague-12 April 1930. http://eudo-citizenship.eu/InternationalDB/docs/Convention on certain questions relating to the conflict of nationality laws FULL TEXT.pdf (April 9, 2019).
17. CNMW. (1957), Convention on the Nationality of Married Women. https://treaties.un.org/pages/ViewDetailsIII.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XVI-2&chapter=16&Temp=mtdsg3&clang=_en (April 4, 2019).
18. DADP.( 2006), Draft Articles on Diplomatic Protection with Commentaries. http://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/commentaries/9_8_2006.pdf (April 4, 2019).
19. Dugard, John (2017), Legal Opinion II Availability of Diplomatic Protection. https://redress.org/wp-content/uploads/2017/11/Zaghari-Ratcliffe-Opinion-Diplomatic-Protection-for-web.pdf (April 4, 2019).
20. Dugard, John & Macdonald, Alison (2017), Legal Opinion I Violations of International Human Rights Obligations by the Islamic Republic of Iran. https://redress.org/wp-content/uploads/2017/11/October-2017-ZAGHARI-RATCLIFFE-Opinion-on-HR-violations.pdf (April 4, 2019).
21. United Nations (2006), Draft Articles on Diplomatic Protection with Commentaries. https://www.refworld.org/docid/525e7929d.html (April 4, 2019).
22. UNTC. (2019), “United Nations Treaty Collection.” https://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=III-8&chapter=3&clang=_en (April 4, 2019).
23. VCCL. (1963), Vienna Convention on Consular Relations, 1963. http://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/9_2_1963.pdf (April 9, 2019).
24. VCLT. (1969), Vienna Convention on the Law of Treaties. http://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/1_1_1969.pdf (April 9, 2019).
 
E) Websites
25. English books (In Persian).
26. English Articles (In Persian).
27. GOV.UK. (2011), Support for British Nationals Abroad: A Guide. www.gov.uk/fco (April 9, 2019).
28. -------------- (2019a), “Dual Citizenship.” https://www.gov.uk/dual-citizenship (April 4, 2019).
29. -------------- (2019b), “Dual Citizenship.” https://www.gov.uk/dual-citizenship (April 9, 2019).
30. Guardian (2019), “Nazanin Zaghari-Ratcliffe ‘Fearful’ as She Prepares for Iran Jail Hunger Strike.” https://www.theguardian.com/news/2019/jan/13/nazanin-zaghari-ratcliffe-hunger-strike-iran (April 4, 2019).
31. https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/03/26 (April 4, 2019) (In Persian).
32. ICJ Reports (2001), Lagrand Case (Germany v. United States of America).
33. -------------- (2004), Case Concerning Avena And Other Mexican Nationals (Mexico v. United Stated of America).
34. PCIJ. (1924), Ser.A No.2 The Mavrommatis Palestine Concessions, Greece v. Britain, Judgment, 30 August 1924, Permanent Court of International Justice (PCIJ).
35. Reports and documents and Cases
36. Theses (In Persian).