نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 استادیار گروه حقوق دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند
چکیده
امکان استفادة برابر از بهره‌ها و ظرفیت‌های شهر برای همة ساکنان آن موضوعی است که به مطالبه‌ای مهم تبدیل شده و علت اصلی آن نیز مشکلات و معضلات انسانی و محیطی بی‌شماری است که برای شهرها به‌وجود آمده است. یکی از الزامات برای حل این معضلات به رسمیت شناختن شهروندی محلی و حق به شهر است. همچنان‌که برخی از شهرهای مهم جهان نیز اسنادی را در این خصوص تدوین کرده‌اند. اینکه آیا در خصوص شهرهای ایران امکان تدوین قانون یا منشور حق به شهر وجود دارد یا خیر، نیازمند بررسی و شناسایی ماهیت حقوقی حق به شهر است. در این مقاله سعی شده تا ضمن تعریف و تبیین ماهیت حق به شهر، مهم‌ترین اسناد، اعم از اسناد بین‌المللی و داخلی در این زمینه بررسی شود و سپس آسیب‌های شهرهای ایران که شناسایی حق به شهر را ضروری می‌نماید، بررسی و در نهایت مصادیق تأمین این حق مورد بیان شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Right to the City and the Possibility of its Recognition in the Iranian legal system
نویسندگان [English]
- Sayyed Ahmad Habibnezhad 1
- Ahmad khosravi 2
1 Associate Prof., Department of Public Law, University of Tehran College of Farabi, Tehran, Iran
2 Assistance professor of law, University of Birjand
چکیده [English]
The possibility of equal use of benefits and capacities of a city for all its inhabitants has become an important demand. The main reason for this new demand is the plenitude of human and environmental problems that have arisen in cities. One of the requirements for solving these problems is the recognition of local citizenship and the so-called right to the city. Indeed, many cities around the world have adopted instruments regarding the right to the city. It needs to be investigated whether it is possible to draft a law or a charter of rights to the city in Iran. In this paper, while defining and clarifying the nature of the right to the city, the most important international and domestic instruments on this topic have been examined. Thereafter, the problems of Iranian cities whose solution requires identification of the right to the city will be considered. Finally, examples for guaranteeing this right will be stated.
کلیدواژه‌ها [English]
- right to city
- city
- public rights
- the city’s right to education
- human rights generations
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- قرشی، سید علیاکبر (1371)، قاموس قرآن، چ ششم، ج 1، تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
- قاری سیدفاطمی، سید محمد (1389)، حقوق بشر در جهان معاصر، تهران: شهر دانش.
- هاروی، دیوید (1395)، از حق به شهر تا شهرهای شورشی، ترجمة خسرو کلانتری، پرویز صداقت، تهران: آگاه.
ب) مقالات
- اردبیلی، محمدعلی؛ امیرارجمند، اردشیر؛ سیدفاطمی، سیدمحمدقاری؛ جاوید، محمدجواد، (1386)، «اقتراح؛ چیستی و چرایی حقوق شهروندی؛ از نظریه تا قانون»، مجلة حقوقی دادگستری، ش 58، بهار، صص 24-46.
- آصفی، حمدالله (1368)، «نگرشی بر شهر و شهرنشینی»، مجلة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورة 5، ش 1، پاییز، صص 63-88.
- امان‌پور، سعید؛ سجادیان، مهیار (1394)، «کنکاشی در هویت و فرهنگ شهروندی در شهرهای آرمانی (با تأکید بر ایران)»، فصلنامة جغرافیا و برنامهریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دورة 7، ش26، زمستان، صص 67-107.
- جاوید، محمدجواد (1392)، «نظریة نسبیت در حقوق شهروندی و حقوق طبیعی بشر»، حقوق بشر، ج 8، ش 1 و 2، صص 59-84.
- جاوید، محمدجواد؛ صادقی، محمد؛ شیزاده، خولنجانی (۱۳۹۱)، «نسبت تکالیف طبیعی و تکالیف شهروندی»، فصلنامه دیدگاههای حقوقی، شماره ۵۹، پاییز، صص ۸۳-۱۱۶.
- حبیبی، سید محسن؛ امیری، مریم (1394)، «حق به شهر؛ شهر موجود و شهر مطلوب آنچه هست و آنچه باید باشد»، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، دورة 5، ش 2، پاییز و زمستان، صص 9-30.
- خدایاری مطلق، صفیه؛ پورشارع، محمود؛ تولایی، نوین (1396)، «بررسی تأثیر شاخص‌های مطلوبیت فضای شهری بر میزان تحقق حق به شهر (مورد مطالعه شهر بابلسر)»، مجلة جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، ش 9، بهار و تابستان، صص 189-225.
- خدایی، زهرا؛ تقوایی، علیاکبر (۱۳۹۰)، «شخصیت شناسی شهر اسلامی:با تاکید بر ابعاد کالبدی شهر اسلامی»، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، دوره ۲، شماره ۵، پاییز، صص ۱۰۳-۱۱۳.
- ربانی، علی (1387)، «کنکاشی در عناصر شهر اسلامی»، مجموعه مقالات نخستین همایش آرمان‌شهر اسلامی، دانشگاه اصفهان، 4اسفند.
- رفیعیان، مجتبی؛ الوندی‌پور، تینا (1394)، «مفهوم‌پردازی حق به شهر؛ در جستجوی مدل مفهومی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 16، ش 2، تابستان، صص 25-47.
- رهبری، لادن؛ شارع‌پور، محمود (1393)، «جنسیت و حق به شهر؛ آزمون نظریه لوفور»، مجلة جامعه‌شناسی ایران، ش 114، صص 116-141.
- بیات، بهرام، (۱۳۹۳)، «رویکرد اسلامی به شهر: ویژگیهای شهر اسلامی»، فصلنامه نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان، سال ۴، شماره اول، بهار و تابستان، صص ۱۳۷-۱۶۷.
- روحی، زهره (1392)، «رویکرد اسلامی به شهر؛ ویژگیهای شهرهای اسلامی»، فصلنامة نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان، سال چهارم، ش 1، بهار و تابستان.
- شیعه، اسماعیل (۱۳۶۸)، «تمرکز زادیی از بافت مرکزی تهران»، رشد آموزش جغرافیا، شماره ۱۸، بهار و تابستان، صص ۲۳-۲۷.
- شهریاری، اکبر (1396)، «ابهامات و موانع قانونی حقوق شهروندی، قانون‌یار، دورة 4، زمستان، صص 109-130.
- صرافی، مظفر (1379)، «مفهوم و مبانی مدیریت شهری»، فصلنامة مدیریت شهری، سال اول، تابستان، صص 68-81.
- عکاس، سمیر (1378)، «نظم جهانی و نقشه‌برداری از آن در معماری سنتی»، ترجمة علیاکبر خان‌محمدی، نشریة صفه، ش 28، دانشگاه شهید بهشتی، بهار و تابستان، صص 41-56.
- فرجام، رسول و همکاران (1390)، «مفهوم اجتماعی شهر از منظر متون و تعالیم اسلامی»، برنامهریزی منطقه‌ای، سال اول، ش 2، تابستان، صص 27-40.
- فلاحت، سمیه (1390)، «برساخت مفهوم شهر اسلامی»، مطالعات شهرایرانی-اسلامی، سال اول، ش 3، صص 35-45.
- مزینی، منوچهر (1379)، «مدیریت شهری در ایران»، فصلنامة مدیریت شهری، سال اول، تابستان، صص 1-19.
- مشهدیزاده دهاقانی، ناصر (۱۳۷۴)،«تحلیلی از ویژگیهای برنامهریزی شهری در ایران»، تهران، مرکزانتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
- انگلیسی
- A) Books
- Brown, Alison & Kristiannsen, Annali (2009), Urban Policies and the Right to the City; Rightd Responsibilities and Citizenship, UN-HABITAT and UNESCO.
- Herbert, Lionel Adolphus Hart (1973), Bentharry on Legal Rights, Simpsom A.W, Oxford Essay in Jurisprudence.
- Hervey, David (2016), From Right to City to Rebel City, Translated by: Khosro, Kalantari, Parviz Sedaghati, Tehran, Agah.
- Lefebvur, Henri (1996), The Urban Revolution, Translated by Robert BanonnaNewYork, University of Minnesota Press.
- Lefebvur, Henri (2000), Writing on Cities, 4th Editing, Oxford, Blackwell.
- Mitchell, Don (2003), The Right to the City, Social Justice and the Fight for Public Space, NewYork, The Guil Ford Press.
- Rawls, John,(2005), a Theory of Justice, Harvard, Harvard University Press.
- SachezBugallo, Jeantet, (2006), Urban Revitalization of the Old City of Santiago de Compostela, UNESCO, UN-HABITAT.
- Surgabyes, Ana &, Charlotte, Mathiret (2010), Cities for All; Proposals and ExperienciesTowards the Right to the City, Santiago, Chile; HABITAT International cealition.
- The Aberdeen Agenda (2007), Common Wealth Principles on Good Practice for Local Democracy and Good Governance, London, Commonwealth Local Government Forum.
- UNESCO, UN-HABITAT (2006), International Public Debates; Urban Policies and the Right to the City, Paris, UNESCO.
- Walderon, Jeremy (1995), Introduction, Theories of Rights, Oxford, Oxford University Press.
- ------------- (1993), “Two Side of the Same Coins”: on Liberal Rights: Collected Papers, Cambridge, Cambridge University Press.
- B) Articles
- Fernandes, Edisio (2007), “Constructing the Right to the City in Brazil”, Social and Legal Studies, Vol.16, No.2, pp. 201-219.
- Harvey, David (2003), “The Right to the City”, International Journal of Urban and Rigional Research, Vol. 27, No. 4, pp. 939-942.
- Harvey, David (2008), “Debates and Developments; the Rights to the City”, International Journal of Urban and Regional, 27(4).
- Kafui, Attoh (2011), “What Kind of Right is the Right to the City”, Attoh Progress in Human Geography, Vol.35, No.5, pp. 669-685.
)