دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

2 استادیار حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

طبق اصول 44 و 175 قانون اساسی و رویکرد قوانین موضوعۀ مجلس، پخش برنامه‌های رادیو و تلویزیون ایران در انحصار کامل سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. در این مقاله امکان خصوصی‌سازی رادیو و تلویزیون بررسی می‌شود. عمده‌ترین موانع محقق نشدن فرایند خصوصی‌سازی در این بخش تفسیر شورای نگهبان از اصول 44 و 175 قانون اساسی و همچنین قوانینی مانند قانون اساسنامۀ سازمان صداوسیما و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی است. در عین حال نویسندگان با بررسی اصول پیش‌گفته و تحلیل تفسیر شورای نگهبان، معتقدند امکان خصوصی شدن رادیو و تلویزیون در قانون اساسی و سایر قوانین عادی و یا حداقل رفع انحصار از صداوسیما در این خصوص وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal Capacity of Broadcasting Privatization in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Mehdi Khorramdel 1
  • Kourosh Ostovarsangari 2

1 Ph.D. Student in Public Law, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran

2 Assistant Prof., Department of Public Law, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

According to Articles 44 and 175 of the Iranian Constitution and the Parliament’s statutory approach, the Islamic Republic of Iran Broadcasting (IRIB) holds the monopoly of broadcasting radio and television programs. This paper examines the privatization capacity of IRIB. The most important obstacles for the realization of such a capacity include the Guardian Council’s interpretation of Articles 44 and 175 of the Iranian Constitution, articles like the Statute of the Organization and Resolutions of the Supreme Council of the Cultural Revolution. However, after having reviewed the mentioned articles and through the analysis of the Guardian Council’s interpretations, the authors came to the conclusion that privatization or at least removing such a monopoly could be possible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Government Monopoly
  • Interpretation of the Constitution
  • Privatization
  • IRIB
  • Civil Law
  1. فارسی

الف)کتاب‌ها

  1. استوارسنگری، کوروش (1398)، دولت حقوقی، چ اول، تهران: میزان.
  2. جنیل بلماز؛ اوربک وین (1396)، اصول اساسی حقوق رسانه‌ها، چ اول، ترجمۀ هدی غفاری، تهران: مجد.
  3. دوریو، امانوئل (1393)، حقوق رسانه‌ها، ترجمۀ مجید ادیب، چ اول، تهران: میزان.
  4. صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی (1364)، چ اول، ج3، نشر اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس.
  5. عباسی، بیژن (1395)، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین، چ دوم، تهران: دادگستر.
  6. کاتوزیان، ناصر؛ ایزانلو، محسن؛ جنیدی، لعیا؛ جعفری تبار، حسن؛ رحیمی، حبیب اله؛ غمامی، مجید (1382)، آزادی اندیشه و بیان، چ اول، تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران.
  7. کری، پیتر و ساندرز، جو (1386)، حقوق رسانه، ترجمۀ حمیدرضا ملک محمدی، چ اول، تهران: میزان.
  8. مهندس، ابوطالب؛ تقوی، مهدی (1368). مالیه عمومی، تهران، نشر فروردین، چاپ دوازدهم.
  9. مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دورۀ ششم سال سوم (1383)، چ اول، تهران: دادگستر.
  10. 10. مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دورۀ ششم (1391)، چ اول، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان.
  11. مجموعه نظرات شورای نگهبان، تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی (1381)، چ دوم، ویرایش اول، تهران: مرکز تحقیقات شورای نگهبان.
  12. هاشمی، سید محمد (1386)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی، چ هجدهم، ج2، تهران: میزان.

 

ب) مقالات

  1. . احمدی، سید محمد صادق؛ ناصری، علیرضا؛ قاسم آبادی، مرتضی (1395 )، «بررسی تطبیقی محدودیت‌های آزادی بیان در تلویزیون ...»، فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، دورۀ هجدهم، ش 52، ص 177-153.
  2. آل‌عمران، رویا؛ آل‌عمران، سید علی (1390). «خصوصی‌سازی و سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی»، مجلۀ اقتصادی- ماهنامۀ بررسی مسائل سیاست‌های اقتصادی، ش 12، نوبت اسفند، ص 88-73.
  3. سلیمانی، رضا (1388). «براندازی نرم و تأسیس تلویزیون‌های فارسی‌زبان، مطالعات موردی «BBC، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  4. صادقی، فواد؛ جمشیدی، مریم؛ کلانتری، سیدعمار (1391). »تجربۀ جهانی، مدل گذار از نظام انحصاری به نظام متکثر رادیو-تلویزیونی«، نشریۀ رسانه و فرهنگ، ش 2، ص 153-129.
  5. طحان نظیف، هادی؛ منصوریان، مصطفی (1395)، «سیاست‌های کلی اصل 44، بازنگری غیررسمی قانون اساسی ...»، فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، سال پنجم، ش 15، ص 78-55.
  6. فخربناب، حسین (1381)، «نقدی بر تفسیر شورای نگهبان از اصول 44 و 175 قانون اساسی»، نشر دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تبریز، ش 1 و2، صص 117-89.
  7. فدریکو، مایور (1375)، «ضرورت آزادی بیان برای دموکراسی...»، ترجمۀ محمد پوینده، نشریۀ پیام یونسکو، سال 27، آذرماه، ش 313، صص 93-72.
  8. معتمدنژاد، کاظم (1383)، «ویژگی‌های نظام حقوقی رادیو و تلویزیون»، فصلنامۀ پژوهش‌های ارتباطی، پاییز و زمستان، ش 39 و40، ص 68-43.
  9. میا، دورتارت (1380)، «آزادی بیان و آزادی مطبوعات...»، ترجمۀ اسماعیل حدادیان مقدم، نشریۀ رسانه، بهار، ش 45، صص 119-116.
  10. نیکو اقبال، علی‌اکبر (1396)، «مصیبت شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی در ایران و حکمرانی خوب»، مجلۀ اطلاعات سیاسی-اقتصادی، بهار و تابستان، ش 307، صص 93-86.
  11. نقیبی، سید ابوالقاسم (1390)، «قاعدۀ لاضرر و جبران خسارت معنوی به خانواده»، پژوهشنامۀ فقه و حقوق اسلامی، ش 7 ، بهار و تابستان، صص 9-24.
  12. هریسی‌نژاد، کمال‌الدین؛ انصاری پور، مریم (1393)، «تحلیل موضع نظام حقوقی ایران در قبال رادیو و تلویزیون خصوصی و ...»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، تابستان، دورۀ 44، ش 2، صص 291-275.

 

ج) وب­سایت­ها

  1. کشاورز، محمدعلی، «خصوصی‌سازی رادیو و تلویزیون منع قانون اساسی ندارد»، مشاهده‌شده در تاریخ 17/04/1398 در سایتwww.sarmayeh.net
  2. محسنیان، سیدعلی؛ ادیبان، مهدی؛ عبدالحسین زاده، محمد؛ کریمی فرد، حسن، «اظهارنظر دربارۀ طرح ادارۀ صداوسیمای ج.ا.ا»، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مشاهده‌شده در تاریخ 15/04/1398 در سایت www.rc.majlis.ir
  3. انگلیسی
  4. A) Books
  5. A collection of views of the Guardian Council, interpretive and advisory on the principles of the Constitution (2nd ed.). (2002), Tehran: Publication of the Guardian Council Research Center )In Persian).
  6. Abbasi, B. (2016), Human rights and fundamental freedoms (2nd ed.). Tehran: Nashr-e Dadgostar )In Persian).
  7. Belmas, J., & Overbeck, W. (2017), Basic principles of media law (1st ed.). (h. ghaffari, Trans.) Tehran: nashr -e majd )In Persian).
  8. Collection of opinions of the Guardian Council on the approvals of the Islamic Consultative Assembly of the sixth term (1st ed.). (2012), Tehran: Publication of the Guardian Council Research Center )In Persian).
  9. Collection of opinions of the Guardian Council on the approvals of the Islamic Consultative Assembly of the sixth term of the third year (1st ed.). (2004), Tehran: Nashr-e Dadgostar )In Persian).
  10. Detailed minutes of the parliamentary deliberations on the final review of the constitution (1st ed.). (1985), Tehran: Publication of the General Directorate of Cultural Affairs and Public Relations of the Parliament )In Persian).
  11. Dorio, & Emmanuel (2014), Media Law (1st ed.). (M. Adib, Trans.) tehran: nashr-e Mizan )In Persian).
  12. Doonaert, Mia.(2000), Freedom of the press as a human right: The right of opinion. Deutschland. Germany, Frankfurter Societäts, no 1, Feb./Mar, pp. 44-47.
  13. Hashemi, S.M. (2007), Constitutional Law of the Islamic Republic of Iran (18th ed.). Tehran: Nashr-e Mizan )In Persian).
  14. Katozian, N & Izanloo, M & Joneydi, L & Jaafaritabar, H & Rahimi, H & Ghammami, M. (2003), Freedom of thought and expression (1st ed.). Tehran: Nashr-e Tehran School of Law and Political Science )In Persian).
  15. Kung,L &Shankleman, L. (2000), Inside the BBC and CNN: Managing media organisations. Psychology Press )In Persian).
  16. Kung, L &Shankleman, L.(2000).Inside the BBC and CNN: Managing media organisations. Psychology Press.
  17. Mohandes, a., & taghva, m. (1989), Public Finance (12th ed.). Tehran: Nashr-e Farvardin )In Persian).
  18. Ostovarsangari, k. (2020), Legal government (1st ed.). Tehran: nashr-e Mizan )In Persian).
  19. Peter, C., & Saunders, J. (2007), Media Law (1st ed.). Tehran: Nashr-e Mizan.

 

  1. B) Article
  2. Ahmadi, S. M., & Naseri, A.R & Ghasemabaadi, M. (2016), “A Comparative Study of Restrictions on Freedom of Expression on Television”, Journal of Public Law Research , 18th, pp.153-177 )In Persian).
  3. Al-e- emran, r., & Al-e- emran, S. (2012),”Privatization and general policies Article 44 of the Constitution”, Economic Monthly Review of Economic Policy Issues , pp.73-88 )In Persian).
  4. Dortart, M. (2001), “Freedom of expression and freedom of the press”, Media Magazine , No.45, pp. 116-119 )In Persian).
  5. Doonaert, Mia. “Freedom of the press as a human right: The right of opinion. Deutschland”, Germany, Frankfurter Societäts, No. 1, Feb./Mar., 2000, pp. 44-47 )In Persian).
  6. FakhreBonab, H. (2002), “A critique of the Guardian Council's interpretation of Articles 44 and 175 of the Constitution”, Publication of the Faculty of Humanities, University of Tabriz )In Persian).
  7. Federico, M. (1996, December), “The need for freedom of expression for democracy”, UNESCO Message Publication , No.313, pp. 72-93 )In Persian).
  8. Harisinejad, k. & Ansaripoor, M (2014). “Analysis of the positions of the Iranian legal system towards private radio and television”, Quarterly Journal of Private Law Studies, No.2, N. 2. pp 275-291 )In Persian).
  9. Keshavarz, M. (2019), “The privatization of radio and television is not prohibited by the constitution”, Retrieved December 2019, from www.sarmayeh.net )In Persian).
  10. Mohsenian, S.A & Adiban, M & Abdolhoseinzade, M & Karimifard, H. (2019), “Comment on the plan of the Radio and Television of the Islamic Republic of Iran”, (Islamic Consultative Assembly Research Center) Retrieved 2019, from www.rc.majlis.ir )In Persian).
  11. Motamednejad, K. (2004), »Features of the radio and television legal system«. Communication Research Quarterly , N.39 & 40, pp.43-68 )In Persian).
  12. Naghibi, S. (2011), “The rule of no harm and compensation for moral damage to the family”, Journal of Islamic Jurisprudence and Law , No.7 , pp. 9-24 (In Persian).
  13. NikoEghbal, A. (2017), “The plight of state-owned and quasi-state-owned companies in Iran and good governance”, Journal of Political-Economic Information , No.307 , pp. 86-93 (In Persian).
  14. Sadeghi, f., & Jamshidi, M & Kalantari, S.A. (2012),”Global experience, a model of transition from a monopoly system to a pluralistic radio-television system”, Journal of Media and Culture , pp.129-153 )In Persian).
  15. Soleymani, R. (2009), “Soft subversion and establishment of Persian language TVs ,Case Study BBC”, Tehran: Islamic Consultative Assembly Research Center )In Persian).
  16. Shargh Newspaper. (2020, January 12), Retrieved January 12, 2020, from http://www.Sharghnewpaper.com /850120/html.media.htm )In Persian).
  17. TahanNazif, H., & Mansorian, M. (2016), “General Policies of Article 44; Informal revision of the constitution”, Quarterly Journal of Public Law Knowledge , pp.55-78 )In Persian).
  18. Van Cuilenburg, J., & McQuail, D. (2005), “Media policy paradigm shifts: Towards a new communications policy paradigm”, European journal of communication, Vol.18, No.2, pp.181-207 )In Persian).

 

  1. C) Site
  2. Shargh Newspaper. (2020, January 12). Retrieved January 12, 2020, from http://www.Sharghnewpaper.com/850120/html.media.htm.