نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
2 دانش آموخته دکتری حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
بین برقراری صلح از یک سو و اجرای عدالت از سوی دیگر، همواره در جوامع جنگ‌زده بحث و اختلاف‌نظر بوده است. طرفداران صلح معتقدند پیگیری عدالت و پاسخگویی صرفاً سبب تشدید درگیری می‌شود و در مقابل طرفداران عدالت و پاسخگویی معتقدند که برقراری صلح پایدار بدون عدالت امکان‌پذیر نیست. پرسش اصلی موضوع نوشتار حاضر این است که نسبت میان صلح و عدالت در واقع امر چیست؟ تلقی دوگانگی ریشه در واقعیت دارد یا ناشی از تصوری نادرست از این دو مفهوم است؟ مقالۀ حاضر به این رویکرد گراییده است که موضوع دوگانگی و تضاد میان صلح و عدالت اساساً نادرست است. صلح مسئله‌ای بیش از توقف فوری خشونت بوده و به همین ترتیب عدالت نیز امری فراتر از مجازات است، در نهایت اینکه میان صلح و عدالت تعامل وجود دارد و عدالت زمینه‌ساز تحکیم صلح پس از درگیری در جوامع جنگ‌زده است. بنابراین، صلح و عدالت توأمان باید در جوامع جنگ‌زده پس از درگیری مورد توجه قرار گیرد، چراکه رویکرد عدالت‌محور می‌تواند فرصتی را برای پرورش و برقراری صلح پایدار و جامع فراهم سازد. هرچند می‌توان گفت هر درگیری ویژگی خاص و منحصربه‌فردی دارد و ازاین‌رو شاید نتوان رویکرد واحد و مناسبی را برای همۀ درگیری‌ها در نظر گرفت. بهره‌گیری از داده‌های کتابخانه‌ای، اسناد و رویه‌های بین‌المللی در قالب پژوهشی توصیفی- تحلیلی راقمان این نوشتار را در اثبات سودمندی و مؤثر بودن رویکرد یادشده یاری رسانده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Dichotomy of Peace and Justice in the Aftermath of Internal Conflicts
نویسندگان [English]
- Mostafa Fazaeli 1
- NargesSadat Hosseini 2
1 Associate Prof., Faculty of Law, Qom University, Qom, Iran
2 Ph. D in public international law, Qom University, Qom, Iran
چکیده [English]
In war-torn societies, there has always been controversy about peace-making on one hand, and providing justice on the other hand. Proponents of peace argue that the pursuit of justice and accountability will only intensify the conflict, while proponents of justice argue that lasting peace is not possible without justice. The essential question is what is the relationship between peace and justice? Is the perception of incompatibility of peace and justice stemmed in reality or is it due to a misconception? The present article will argue that the perception of conflict between peace and justice is fundamentally incorrect. Peace is more than an immediate cessation of violence, and justice goes beyond punishment. Ultimately, there is an interaction between peace and justice, as justice is the basis for consolidating peace after conflict in war-torn societies. Therefore, both peace and justice must be achieved in such societies because a justice-oriented approach can provide an opportunity to foster and maintain lasting and comprehensive peace. However, it can also be said that each conflict has its own unique characteristics, and therefore, it is not possible to take a single approach to all non-international conflicts. The use of library data and international instruments and practice in the framework of a descriptive-analytical research, has helped us prove the utility and effectiveness of this approach.
کلیدواژه‌ها [English]
- peace
- justice
- local conflicts
- civil wars
- war-torn societies
- فارسی
الف) کتابها
- مرکزمالمیری، احمد (1394)، حاکمیت قانون: مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها، تهران: مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
ب) مقالات
- 2. اطهری، سید اسداله؛ موسوی، سید محمدرضا؛ بخشی تلیابی، رامین (1391)، «تهدیدات اخیر صلح و ابزارهای صلح‌سازی برای مقابله با تهدیدات»، فصلنامۀ مطالعات سیاسی، سال پنجم، ش 17، صص 142-117.
- بایرز، مایکل (1379)، «دعوای پینوشه معجونی از حقوق و سیاست» ترجمۀ محمدجواد میرفخرایی، مجلۀ حقوقی، نشریه دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، ش 25، (1379)، صص 125-85.
- حسینی، سیده لطیفه؛ حسینی، نرگس سادات (1397)، «صلح‌سازی و حقوق بشر»، اولین کنفرانس بین‌المللی صلح‌پژوهی، جزیرۀ کیش، صص 661-646.
- ذاکریان، مهدی؛ میرعمادی، سید رضی (1395)، «علل ناکامی در کاربرد سازوکارهای عدالت انتقالی و تأثیر آن بر بی‌سامانی سیاسی در لیبی پساقذافی»، فصلنامۀ رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال هفتم، ش 45، صص 92-70.
- ذاکریان، مهدی (1390)، «عدالت انتقالی؛ پایه‌های آرامش قربانیان نقض حقوق بشر»، فصلنامۀ مطالعات بین‌المللی، سال هشتم، ش 2، صص 87-70.
- رزاقی، عبدالله؛ شایگان، فریده (1399)، «مفهوم همبستگی بین‌المللی و تأثیر آن بر ساختار حقوق بین‌الملل نوین»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 50، ش 4، صص 1461-1441.
- رستمی، ولی؛ قبادی، حسین (1397)، «عدالت توزیعی، کارایی و پایان قرارداد کار»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 48، ش 1، صص 83-65.
- طبیب‌زاده، پونه؛ اسلامی، رضا (1397)، «تأثیر عدالت ترمیمی بر تحقق اهداف کلان عدالت انتقالی»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، سال ششم، ش 23، صص 247-213.
- عباسی، بیژن؛ یعقوبی، رضا (1399)، «مفهوم قانون در اندیشه‌های مستشارالدوله»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 50، ش 1، صص 56-39.
- کدخدایی، عباسعلی؛ عباسیان، محبوبه (1399)، «مبانی نظری عدالت اقتصادی در پرتو کارامدی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 50، ش 1، صص 21-1.
- کریمی، مهدی؛ حافظ‌نیا، محمدرضا (1397)، «تبیین نقش دولت محلی در صلح‌سازی»، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، سال چهاردهم، ش 3، صص 30-1.
- کوهکن، علیرضا (1395)، «انقلاب اسلامی و گسترش صلح»، اندیشۀ سیاسی در اسلام، ش 10، صص 27-7.
- انگلیسی
- A) Books
- Kushleyko, Anastasia (2015), Accountability v. Smart Amnesty in the Transitional Post-Conflict Quest for Peace, A South African Case Study, Current Issues in Transitional Justice, Springer Series in Transitional Justice.
- Minow, Martha (1998), Between Vengeance and Forgiveness: Facing History after Genocide and Mass Violence, USA: Beacon Press.
- Porter, Elizabeth (2015), Connecting Peace, Justice and Reconciliation, London: Lynne Rienner Publishers, Inc.
- Renée, Jeffery, (2014), Amnesties, Accountability, andHuman Rights, Philadelphia: University of Philadelphia Press.
- Sander, Barrie (2017), The Human Rights Agenda and The Struggle Against Impunity, Lawfare Book Review Series, Review of Karen Engle, Zinaida Miller and D.M. Davis (eds.), Anti-Impunity and the Human Rights Agenda, Cambridge.
- B) Papers
- Akhavan, Payam (2009), “Are International Criminal Tribunals a Disincentive to Peace? Reconciling Judicial Romanticism with Political Realism”, Human Rights Quarterly, Vol. 31, No. 3, pp. 624-654.
- Bassiouni, M. cherif (1996), “Searching for Peace and Achieving Justice: The Need for Accountability”, Law and Contemporary Problems, Vol. 59, No. 4, pp.9-28.
- -------------------------- (2003), “Justice and Peace: The Importance of Choosing Accountability Over Realpolitik”, Case Western Reserve Journal of International Law, Vol. 35, No. 2, pp. 191-204.
- --------------------------- (2016), “Searching for Peace and Achieving Justice: The Need for Accountability”, Law and Contemporary Problems, Vol. 59, No. 4, pp.9-28.
- Bratt, Duane (1999), “Peace over Justice: Developing a Framework for UN Peacekeeping Operations in Internal Conflicts”, Global Governance, Vol. 5, No. 1, pp. 63-81.
- Clark, Janine Natalya (2008), “the three Rs: retributive justice, restorative justice, and reconciliation”, Contemporary Justice Review, Vol. 11, Iss. 4, pp.331-350.
- Jallow, Hassan (2009), “Justice and the Rule of Law: A Global Perspective”, the International Lawyer, Vol. 43, No.1, pp.77-81.
- Kerr, Rachel (2007), “Peace Through Justice? the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia”, Southeast European and Black Sea Studies, Vol. 7, No. 3, pp. 373–85.
- Kritz, Neil. J. (1997), “Coming to Terms with Atrocities: A Review of Accountability Mechanisms for Mass Violations of Human Rights”, Law and Contemporary Problems, Vol. 59, No. 4, pp.127-152.
- Mallinder, Louise; McEvoy, Kieran (2011), “Rethinking amnesties: atrocity, accountability and impunity in post-conflict societies”, Contemporary Social Science, Vol. 6, No. 1, pp.107-128.
- Nicholas, Waddell; Clark, Phil (2008), “Courting Conflict? Peace, Justice and the ICC in Africa, Meeting Series Report”, The Royal African Society, pp. 1-84.
- Scharf, Michel.P. (1999), “The Amnesty Exception to the Jurisdiction of the International Criminal Court”, Cornell International Law Journal, Vol. 32, Iss. 3, pp.507-527.
- Schuett, Oliver (1997), “The International War Crimes Tribunal for Former Yugoslavia and the Dayton Peace Agreement: Peace Versus Justice?” International Peacekeeping, Vol. 4, No. 2, pp. 91–114.
- Sooka, Yasmin (2006), “dealing with the past and transitional justice: building peace through accountability”, International Review of the Red Cross, Vol. 88, No.862, pp.311-325.
- Sriram, C. Lekha (2007), “Justice as Peace? Liberal Peacebuilding and Strategies of Transitional Justice”, Global Society, Vol. 21, Iss. 4, pp.579-591.
- Sriram, C. Lekha; Martin-Ortega, Olga; Herman, Johanna, (2019), “Evaluating and Comparing Strategies of Peacebuilding and Transitional Justice”, Centre on Human Rights in Conflict, pp. 1-36.
- Teitel, Ruti. G. (2010), Transitional Justice Genealogy, Harvard Human Rights Journal, Vol. 16, pp.71-93.
- Vinjamuri, Leslie “Deterrence, Democracy, and the Pursuit of International Justice”, Ethics & International Affairs, Vol. 24, Iss.2, pp.191-211.
- C) Document
- Draft articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, with commentaries, (2008), Report of the International Law Commission on the work of its fifty-third session, United Nations.
- Final Record of the Diplomatic Conference of Geneva of 1949, Vol. II-B, pp. 1-540.
- United Nations Office of the Special Adviser on Africa and Government of the Democratic Republic of Congo, “Overview DDR process in Africa”, Issue Paper, Second International Conference on DDR and Stability in Africa, Kinshasa, Democratic Republic of Congo 12-14, (2007), pp. 1-26.
- United Nations, General Assembly resolution, “Basic Principles and Guidelines on the Right to a Remedy and Reparation for Victims of Gross Violations of International Human Rights Law and Serious Violations of International Humanitarian Law”, UNDoc GA/2005/60/147, (2005).
- United Nations, Report of the Secretary-General, “The Rule of Law and Transitional Justice in Conflict and Post-Conflict Societies”, UNDoc S/2004/616, (2004), 1-24.
)