دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 دانشیار گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

توسل دولت‏ها به روش‏های حقوقی در حل اختلافات زیست محیطی، موجد ضمانت حقوقی مناسب در التزام تابعین حقوق بین‏الملل جهت اجرای تعهدات زیست محیطی خود که هدف اساسی آن صیانت همه‏جانبه از محیط زیست جهانی است، می‏باشد. از این‏رو نقش مراجع حقوقی بین‏المللی، در تقویت ضمانت اجرای تعهدات زیست محیطی دولت که اغلب ازنوع تعهدات عام محسوب می‏گردند، غیرقابل انکار است. این مقاله در صدد است با روش تحلیلی – توصیفی به این پرسش پاسخ دهد که «توسل به روش‏های حقوقی در حل اختلافات زیست محیطی چه نقشی در تضمین اجرای تعهدات بین‏المللی دولت برای کاهش تخلفات محیط زیستی دارد؟» لذا با بررسی اسناد الزام‏آور موضوعی و تحلیل روش‏های حقوقی، نقش مراجع قضایی بین‏المللی در تقویت ضمانت اجرای تعهدات زیست محیطی و ضرورت تبیین تعامل مقررات حقوق بشریِ در حوزه محیط زیست و در نهایت، صیانت از محیط زیست در قبال رفتار دولت را بررسی کرده و در می‏یابیم که التزام دولت در حل اختلافات زیست محیطی با توسل به روش‏های حقوقی، علاوه بر توسعه حقوق بین‏الملل محیط زیست، به ایجاد ضمانت‏های اجرایی مناسب در االتزام به تعهدات بین‏المللی دولت نسبت به اجزاء محیط زیست و نسل بشر منجر می‏شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating Legal Methods for the Settlement of International Environmental Disputes

نویسندگان [English]

  • Mohamad Zaker Ardakani 1
  • Alireza Arashpuor 2

1 Ph.D. Student in Public International Law, Islamic Azad university, Isfahan Branch (Khorasgan), Isfahan, Iran

2 Associate Prof, Department of Law, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

States commitment to resolving environmental disputes by legal methods creates an appropriate legal guarantee for members of the international community to fulfill their environmental obligations which, in turn, are focused on the comprehensive protection of the global environment. Therefore, the role of international judicial bodies in ensuring the fulfillment of states’ environmental obligations is undeniable. This article seeks to answer the question: what role does resorting to legal methods for resolving environmental disputes, play in ensuring implementation of states’ environmental obligations? For this purpose, by examining legally-binding instruments the role of international judicial authorities in strengthening the implementation of environmental obligations will be scrutinized, and it will be proven that states’ commitment to resolving environmental disputes through legal means, in addition to the development of international environmental law, leads to the creation of appropriate enforcement guarantees as regards compliance with   international obligations to the environment and humanity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • international environmental obligations
  • international judicial procedure
  • international responsibility of states
  • legal
  • settlement of international disputes
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. ابراهیم‌گل، علیرضا (1388)، مسئولیت بین‌المللی دولت، متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بین‌الملل، تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
  2. آرش پور، علیرضا (1392)، مسئولیت بین‌المللی نقض تعهدات زیست‌محیطی، تهران: جنگل.
  3. پورنوری، منصور (1386)، حقوق بین‌الملل دریاها، کنوانسیون حقوق دریاها، تهران: مهد حقوق.
  4. صلح‌چی، محمدعلی؛ نژندی‌منش، هیبت‌اله (1389)، حل‌وفصل مسالمت‏آمیز اختلافات بین‌المللی، تهران: میزان.
  5. --------------------------------------------- (1393)، حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی، چ چهارم، تهران: میزان.
  6. ------------------------------------- (1390)، اسناد بین‌المللی راجع به حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی، تهران: جنگل.
  7. ضیایی بیگدلی، محمدرضا و دیگران (1393)، آراء و نظریات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری، ج 4، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
  8. -------------------- (1388)، آراء و نظریات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری، ج 2، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
  9. کمالان، سید مهدی (1388)، منشور سازمان ملل متحد، تهران: کمالان.
  10. کوروکولاسوریا، لال؛ رابینسون، نیکلاس (1390)، مبانی حقوق بین‌الملل محیط زیست، ترجمة سید مهدی حسینی، تهران: میزان.
  11. میرعباسی، سید باقر؛ سادات میدانی، سید حسن (1384)، دیوان بین‌المللی دادگستری در تئوری و عمل، تهران: جنگل.

 

ب) مقالات

  1. امین منصور، جواد (1394)، «رابطة حقوق بشر و محیط زیست از منظر جامعة بین‌المللی»، فصلنامة سیاست خارجی، سال 29، ش 3، صص 21-24.
  2. براون ویس، ادیت (1380)، «حفاظت از محیط زیست و حقوق نسل‌های آینده، در پرتو رأی مشورتی 1996 دیوان بین‌المللی دادگستری»، ترجمة نادر ساعد، فصلنامة سیاست خارجی، سال پانزدهم، ش 3.
  3. پورهاشمی، سید عباس؛ دبیری، فرهاد؛ خلعتبری، یلدا؛ زارعی، سحر (1395)، «شکل‌گیری و توسعة مفهوم حقوق نسل‌های آینده در حقوق بین‌الملل محیط زیست»، فصلنامة علوم و تکنولوژی محیط زیست، دورة 17، ش 3.
  4. تئودورا آوگرینوپلو، دیونیزیا (2003)، «نقش نظام قضایی بین‌المللی در حل اختلافات زیست‌محیطی و راهکارهای تقویت دادرسی‌های بین‌المللی در این اختلافات»، ترجمة حسین یزدانی، مجلة تخصصی الهیات و حقوق، بهار 1385، ش 19.
  5. جلالی، محمود (1388)، «تأسیس دادگاه بین‌المللی محیط زیست و مشکلات آن»، فصلنامة حقوق، دورة 39، ش 1.
  6. رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین؛ هیوا، حاجی ملا (1396)، «مداخلة سازمان‌های غیردولتی به‌منزلة "دوست دادگاه" در دادگاه بین‌المللی حقوق دریاها»، فصلنامة مطالعات حقوق عمومی، دورة 47، ش 4.
  7. موسوی، سید فضل‌الله؛ حسینی، سید حسن (1394)، «تحول حقوق بین‌الملل محیط زیست در پرتو آرای مراجع حقوقی بین‌المللی»، فصلنامة پژوهش حقوقی، سال 17، ش 48.
  8. نجفی استاد، مرتضی؛ جلالیان، عسکر (1391)، «ضرورت تأسیس دادگاه بین‌المللی محیط زیست جهت حمایت کیفری و حقوقی از محیط زیست در مقابل خسارات وارده در جنگ 22 روزه غزه»، فصلنامة راهبرد، سال بیست‌ویکم، ش 63.

 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Brownlie, Ian (1998), Principles of Public International Law, Clarendon Press, Oxford, Fifth Edition.
  4. Graik, Nikol (2008), The International Law of Environmental Impact Assessment, Publisher: Cambridge University Press.
  5. Mensha, Bismark (2002), European Human Rights Case Summaries, London: Cavendish Publishing Limited
  6. Nacrory, Richard (2013), The Long and Winding Towards an Environmental Court in England and Wales, Published by Oxford University Press.

 

  1. B) Article
  2. Bosselmann, Klaus (2005), "Human Rights and the Environment: Redefining Fundamental Principles", University of Auckland.
  3. Brownlie, Ian (1995), "The Peaceful Settlement of International Disputes in Practice".
  4. Duncan, Brack (2001), "INTERNATIONAL ENVIRONMENTAL DISPUTES, International forums for non-compliance and dispute settlement in environment-related cases, Royal Institute of International Affairs", London SW1Y 4LE, UK5.

 

  1. C) Judgments
  2. ICJ (1974), "Case of Fisheries Jurisdiction, United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland v. Iceland"