نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
تبیین محدودیت‌های حقوق و آزادی‌ها همان‌طورکه موجب حفظ نظم عمومی می‌شود، از طرفی حقوق مشروع افراد را به‌خصوص در برابر حاکمیت، تضمین می‌کند. محدودیت‌های آزادی تجمع و راهپیمایی در نظام حقوقی ایران همچون سایر نظام‌های حقوقی و نظام حقوقی بین‌الملل به رسمیت شناخته شده است. در ایران اصل 27 قانون اساسی و قانون نحوة فعالیت احزاب به این مهم پرداخته‌اند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع معتبر کتابخانه‌ای، در پی پاسخگویی به این پرسش است که در این زمینه وضعیت محدودیت‌های مصرح در قانون اساسی و نیز قانون جدید، چگونه است. ازاین‌رو روشن شد «حمل سلاح» موجب زوال وصف مسالمت‌آمیز و مدنی بودن اجتماعات می‌شود و «اخلال به مبانی اسلام» به معنای هر گونه اقدامی است که سبب تضعیف اعتقاد افراد به ضروریات دینی مشتمل بر اصول و احکام و اخلاقیات شود. همچنین گذشته از تبیین رابطة محدودیت صدور مجوز مندرج در قانون احزاب با قانون اساسی این موضوع تشریح شد که مطابق قانون جدید احزاب، قلمرو صدور مجوز برای راهپیمایی‌ها مضیق‌تر شده یا لااقل دارای ابهام است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Restrictions on Freedom of Assembly with Emphasis on the New Act on the Activities of Political Parties
نویسندگان [English]
- Bijan Abbasi 1
- Mohammadjavad Shafaghi 2
1 Associate Prof, Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 MA. Student in Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
Explaining the restrictions of rights and freedoms helps to maintain public order. It also guarantees the legitimate rights of individuals against the state. As in other legal systems and in international law, restrictions on freedom of gatherings and demonstrations have been officially recognized in the Iranian legal system. Article 27 of the [Iranian] Constitution and the Act on the Activities of Political Parties have addressed this issue. Using an analytical-descriptive method and based on library sources, this paper seeks to answer the question of what is the nature of these restrictions in the Constitution and the said Act. It is clear that “carrying weapons” removes the peaceful nature of an assembly, and “disruption of Islamic principles” means any action that weakens people's belief in religious requirements, including religious principles, rules, and ethics. In addition to explaining the relationship between the requirement of licensing in the Act on the Activities of Political Parties and the Constitution, the paper expounds that, according to the new Act, the scope of licensing for demonstrations has become more limited and has some ambiguities.
کلیدواژه‌ها [English]
- freedom of association
- freedom of demonstrations
- article 27 of the Constitution
- laws on parties
- restrictions.
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- اسلامی، رضا؛ کمال‌وند، محمدمهدی (1394)، آزادی اجتماعات در نظام بین‌المللی حقوق بشر و سیستم حقوقی ایران، تهران: مجد.
- حسینی دشتی، سید مصطفی (1379)، معارف و معاریف دایره‌المعارف جامع اسلامی، تهران: مؤسسة فرهنگی آرایه.
- دهخدا، علی‌اکبر (1372). لغت‌نامه دهخدا: مصحح محمد معین و جعفر شهیدی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- صدری افشار، غلامحسین؛ حکمی، نسترن؛ حمکی، نسرین (۱۳۸۸). فرهنگ فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1397)، آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، تهران: دانشگاه تهران.
- عباسی لاهیجی، بیژن (۱۳۹۵)، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین، تهران: دادگستر.
- کاتوزیان، ناصر (1393)، اموال و مالکیت، تهران: میزان.
- مکارم شیرازی، ناصر (1427ق)، استفتاءات جدید، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی بن ابی‌طالب (ع).
- هاشمی، سید محمد (1384)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، تهران: میزان.
- وکیل، امیر ساعد؛ عسگری، پوریا (1391). قانون اساسی در نظم حقوقی کنونی، چ چهارم، تهران: مجد.
ب) مقالات
- پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (1394)، «مبانی و حدود آزادی بیان و مطبوعات از دیدگاه فقه و حقوق»، فصلنامة حوزه و دانشگاه، ش 34، ص 145-123.
- خلخالی، فرید (1383)، «نظم عمومی و آزادی تشکل و تجمع»، فصلنامة حقوق اساسی، ش3، ص 64-51.
- رنجبریان، امیرحسین؛ زرگری‌نژاد نسیم (1395)، «چیستی و چگونگی اعمال حق تجمع مسالمت‌آمیز: تحلیلی بر دستاورد گزارشگر ویژة ملل متحد»، فصلنامة مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، ش 2، ص 230-203.
- مقامی، امیر؛ مکی، شادی سادات (1397)، «جلوه‌های حق بر آزادی ابراز مذهب در رویۀ نهادهای بین‌المللی حقوق بشر»، فصلنامة مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دورة 48، ش 1، ص 157-139.
- هاشمی، سید محمد (1377)، «جامعة مدنی و نظام سیاسی»، مجلة تحقیقات حقوقی، ش 24-23، صص 53-145.
ج) ویسایتها
- مجمع مشورتی حقوقی شورای نگهبان (1394)، گزارش مجمع مشورتی حقوقی در خصوص طرح نحوة فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی، پژوهشکدة شورای نگهبان، شمارة گزارش: 9403015، تاریخ تنظیم: 25/03/1394 قابل مشاهده درhttps://is.gd/UM39JF ، www.irna.ir/news/83561901/.
ه) آرای دیوان عدالت اداری
- دادنامة شمارة 181 مورخ 29/5/1393 هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال مادة 4 آیین‌نامة چگونگی تأمین امنیت اجتماعات و راهپیمایی‌های قانونی و مواد 30 و 32 آیین‌نامة اجرایی قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته‌شده.
- دادنامة شمارة 1314،1313،1212 مورخ 26/6/1398 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال مصوبة هیأت وزیران راجع به تعیین مکان‌های مجاز برای تجمعات.
- انگلیسی
- A) Books
- Donnelly, Jack (2013), Universal human rights in theory and practice. New York. Cornell University Press.
- Lawson, Edward; Bertucci, Mary Lou (1996), Encyclopedia of human rights. Taylor & Francis.
- Mcbride, Jeremy (2005), Freedom of association, in the essentials of human rights. London, Hodder Arnold.
- Rawls, John (2009), A theory of justice. Cambridge. Harvard university press.
- Rohde, Stephen (2009), Freedom of Assembly. New York. Infobase Publishing.
- B) Articles
- Abu El-Haj, Tabatha (2009), The neglected right of assembly. UCLA Law Review, Vol.56, No.3, pp.543-590.
- Berger, John (1968), Nature of Mass Demonstrations. New Society, Vol.11, No.295, pp.754-755.
- Hamilton, Michael (2007), Freedom of assembly, consequential harms and the rule of law, Liberty-limiting principles in the context of transition. Oxford Journal of Legal Studies, Vol.27, No.1, pp.75-100.
- Howie, Emily (2018), Protecting the human right to freedom of expression in international law, International Journal of Speech-Language Pathology, 20:1,1215.
- Inazu, John D. (2010). The forgotten freedom of assembly. Tulane Law Review, 84(3), pp.565-612.
- C) Documents
- European Convention on Human Rights available at: shorturl.at/rCFHS
- International Covenant on Civil and Political Rights available at: https://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/ccpr.aspx
- The Universal Declaration of Human Rights, available at: https://www.un.org/en/universal-declaration-human-rights/
)