دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

حق بر تعیین سرنوشت و حق بر توسعه از مهم‌ترین مصادیق نسل سوم حقوق بشر به‌شمار می‌روند. در این میان به‌نظر می‌رسد که استقلال اقتصادی مقرر در چارچوب حق بر تعیین سرنوشت خارجی می‌تواند از نقشی مهم در تضمین حق بر توسعه برخوردار باشد. امروزه اختیار دولت‌ها در شناسایی نیازها و حقوق بشر اعضای جامعه و گنجاندن آنها در برنامه‌های توسعة ملی به‌عنوان هدف اصلی حق بر توسعه با چالش‌هایی جدی مواجه شده است. در این زمینه باید به دخالت سازمان‌های بین‌المللی مالی در تنظیم برنامه‌های توسعه و همچنین تضعیف حاکمیت دولت‌ها بر استخراج منابع طبیعی و بهره‌مندی اتباع آنها از منافع حاصل از آن به‌دلیل گسترش فعالیت شرکت‌های چندملیتی اشاره کرد. در این میان، تأمین استقلال اقتصادی دولت‌ها در چارچوب حق بر تعیین سرنوشت خارجی، عنصری است که می‌تواند حاکمیت ملی در تنظیم و اجرای برنامه‌های توسعه و همچنین در نحوة بهره‌برداری از منابع طبیعی و تخصیص منافع آن در راستای تضمین نیازها و حقوق بشر مردم جامعه را تضمین کند؛ حاکمیتی که به‌نظر می‌رسد می‌تواند بستر مناسبی برای تحقق حق بر توسعة اعضای جامعه، به معنای تحقق حداکثری حقوق بشر و آزادی ایشان در فرایند توسعه را فراهم سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Economic Aspect of the Right to International Self-determination and its Place in the Realization of the Right to Development

نویسنده [English]

  • Keivan Eghbali

Phd in General International Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabaii University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The right to self-determination and the right to development are among the most important of the third generation of human rights. Economic independence within the framework of self-determination can play a significant role in guaranteeing the right to development. Today, the authority of states in identifying the needs and rights of members of their society for including them in national development programs – which is the main goal of the right to development- faces serious challenges. In this context, the involvement of international financial institutions in arranging development programs, as well as the weakening of states’ sovereignty over their natural resources due to the activities of multinational corporations, are notable. Moreover, ensuring the economic independence of states within the framework of the right to self-determination can guarantee states sovereignty in regulating and implementing their development program, and in exploiting natural resources and allocating its benefits; a sovereignty that seems to be able to provide a suitable platform for the realization of the right to development, in the sense of the maximum realization of human rights in the development process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the right to self-determination
  • the right to development
  • economic independence
  • the freedom to arrangement of development plans
  • the sovereignty of natural resources
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. شایگان، فریده (1388)، حق توسعه، تهران: گرایش.
  2. ضیائی بیگدلی، محمدرضا (1385)، حقوق بین‌الملل عمومی، چ بیست‌وچهارم، تهران: گنج دانش.

 

ب) مقالات

  1. اخوان خرازیان، مهناز (1386)، «تحول حق تعیین سرنوشت در چارچوب ملل متحد»، مجلة حقوقی بین‌المللی، ش 36، ص 142-95.
  2. خرازی، فردین (1387)، «حق توسعة بسترساز تحقق حقوق بشر»، پژوهشنامة حقوق بشر، ش 4، ص 73-9.
  3. سنگوپتا، آرجون (1383)، «حق توسعه در نظریه و عمل»، ترجمة منوچهر توسلی جهرمی، مجلة حقوقی بین‌المللی، ش 30، ص 250-179.
  4. سن، آمارتیا (1386)، «مفهوم توسعه»، ترجمة شاکه سرکیسان و علی گودرزی، مجلة راهبرد یاس، ش 12، ص 184-157.
  5. صلح‌چی، محمدعلی؛ درگاهی، رامین (1393)، «بررسی ماهیت حقوق همبستگی: حقوق جمعی یا مردمی»، فصلنامة پژوهش حقوق عمومی، ش 41، ص 168-143.
  6. مولایی، یوسف (1389)، «حق بر توسعه از ادعای سیاسی تا مطالبة حقوقی»، فصلنامة سیاست، دورة 40، ش 4، ص 334-315.

 

ج) رساله‌ها

  1. سیفی، آناهیتا (1392)، حق بر توسعه در پرتو گفتمان امنیت انسانی با تأکید بر فعالیت‌های برنامة توسعة ملل متحد در ایران، رساله برای دریافت مدرک دکتری حقوق بین‌الملل، دانشگاه پیام نور.
  2. نواری، علی (1393)، جدایی یکجانبه در حقوق بین‌الملل، رساله برای دریافت دکتری حقوق بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی.

 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Brems, Eva (2001), Human Rights: Universality and Diversity, Hague: Martinus Nijhoff.
  4. Cassese, Antonio (1995), Self-Determination of Peoples: A Legal Appraisal, Cambridge: Cambridge University press.
  5. Raic, David (2002), Statehood and the law of self-determination. Developments in international law, Hague: Kluwer law International.

 

  1. B) Articles
  2. Ajibade, L.T. and Awomuti, A.A (2009), “Petroleum Exploitation or Human Exploitation? An Overview of Niger Delta Oil Producing Communities in Nigeria”, African Research Review, Vol. 3, No.1, pp.111-112.
  3. Archibugi, Daniele (2003), “A Critical Analysis of the Self-determination of Peoples: A Cosmopolitan Perspective Constellations”, Black well publishing Ltd., Vol.10, No. 4, pp.488 - 505.
  4. Farmer, Alice (2006), Towards a Meaningful Rebirth of Economic Self-determination: Human Rights Realization in Resource-Rich Countries, Journal of International Law and Politics, Vol. 39, pp.417-473.
  5. Griffiths, Martin (2003), “Self-Determination, International Society and World Order”, Macquarie Law Journal ,Vol. 3, pp.29-49.
  6. Lumina, Cephas (2013), “Sovereign Debt and Human Rights” in Realizing the Right to Development, Essays in Commemoration of 25 Years of the United Nations Declaration on the Right to Development, New York and Geneva: Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR), pp.289-301.
  7. Moris, Halim (1997), “Self-Detewrmination: An Affirmative Right or Mere Rhetoric?”, ILSA Journal of International &Comprative Law, Vol.4, Issue.1, pp.201-220.
  8. Noorbakhsh, Farhad & Paloni, Alberto (1999), “The State of Industry in Sub-Saharan African CountriesUndertaking Structural Adjustment Programmes”, the Journal of Developing Areas, Vol. 33, No. 4, pp.549-580.
  9. Oluduro, Olubay (2012), “Oil Exploitation and Human Rights Violations in Nigeria’s Oil Producing Communities”, Afrika Focus , Vol. 25, No. 2, pp.160-166.
  10. Sengupta, Arjun (2013), “Conceptualizing the Right to Development for the Twenty-first Century”, in Realizing the Right to Development: Essays in Commemoration of 25 Years of the United Nations Declaration on the Right to Development, New York and Geneva: Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR), pp.67-87.
  11. Van Der Vyver, Johan (2000), “Self-Determination of the Peoples of Quebec under International Law”, Journal of Transnational Law and Policy, Vol. 10, pp.1-38.
  12. Villaroman, Noel G. (2009). “The Loss of Sovereignty: How International Debt Relief Mechanisms Undermine Economic Self-Determination”, Journal of Politics and Law, Vol. 2, No. 4, pp.3-16.

 

  1. C) Reports
  2. Dembri, Mohammad-Salah (2001), The Right to Development, Report of the Open-Ended Working Group on the Right to Development, Commission on Human Rights Fifty-Seventh Session, E/CN.4/2001/26
  3. Sengupta, Arjun (1999), first report of the Independent Expert on the Right to Development, Study on the Current State of Progress in the Implementation of the Right to Development Submitted by Mr. Arjun K. Sengupta, Independent Expert, Pursuant to Commission Resolution 1998/72 and General Assembly Resolution 53/155. E/CN.4/1999/WG.18/2, Commission on Human Rights, Geneva
  4. Sengupta, Arjun (2000), Second Report of the Independent Expert on the Right to Development to General Assembly, A/55/306, United Nation General Assembly, New York
  5. Sengupta, Arjun (2001), Third Report of the Independent Expert on the Right to Development, Mr. Arjun Sengupta, Submitted in Accordance with Commission Resolution 2000/5, Commission on Human Rights Fifty-seventh Session, E/CN.4/2001/WG.18/2, Geneva
  6. Sengupta, Arjun (2004), Implementing the Right to Development in the Current Global Context, Review of Progress and Obstacles in the Promotion, Implementation, Operationalization, and Enjoyment of the Right to Development, Consideration of the Sixth Report of the Independent Expert on the Right to Development, E/CN.4/2004/WG.18/2, Commission on Human Rights, Geneva

 

  1. D) Documents
  2. A/Res/1514 (XV), 14 December 1960
  3. A/Res/2625(XXV), Declaration on Principles of International Law concerning Friendly Relations and Co-operation among States in accordance with the Charter of the United Nations, Annex,24 October 1970
  4. A/RES/41/3, 10 November 1986
  5. A/RES/41/128, Declaration on the Right to Development, 4 December 1986
  6. Charter of the United Nations, 26 June 1945
  7. The International Covenant on Civil and Political Rights, 16 December 1966
  8. the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, 16 December 1966

 

  1. E) Judgments
  2. ICJ, Case Concerning East Timor, Portugal v. Australia, Judgment of 30 June 1995

 

  1. F) Websites
  2. http://www.worldbank.org/en/topic/debt/brief/hipc