دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

2 دانش‌آموختۀ کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

چکیده

در پی وضع تحریم‌ها از طرف ایالات متحده، ایران در 16 ژوئیۀ 2018، مطابق بند 2 مادۀ 21 عهدنامۀ مودت، علیه ایالات ‌متحده در دیوان بین‌المللی دادگستری دعوایی اقامه کرد. رسیدگی دیوان در مرحلۀ صلاحیتی، به صدور رأی 3 فوریۀ 2021 و احراز صلاحیت دیوان منجر شد. در رسیدگی بدوی ایالات ‌متحده به‌عنوان خواندۀ دعوا، ایراداتی به صلاحیت دیوان وارد کرد که از جملۀ آنها «اقدام‌های دولت ثالث» بود. پرسش اصلی آن است که اقدام‌های دولت ثالث به‌عنوان یکی از ایرادات صلاحیتی خوانده، در رأی صلاحیتی 3 فوریۀ 2021 دیوان چه بازتابی داشته است؟ مقاله با روش توصیفی–تحلیلی به این نتیجه نائل می‌شود که با استنباط از رأی صادره، آنچه در احراز صلاحیت، به‌منظور بررسی نقض عهدنامۀ مودت به‌عنوان معاهده‌ای دوجانبه میان دو کشور حائز اهمیت است، فعل ایالات متحده مبنی بر تحریم است، نه شیوۀ اجرا و مُجری آن فعل که می‌تواند ایالات متحده یا هر دولت دیگری باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The preliminary objection concerning "Third Country Measures" in the Judgment of the International Court of Justice in the Jurisdiction, 2021

نویسندگان [English]

  • Sayed Taha Mousavi Mirkalayee 1
  • Savalan Mohamadzadeh 2

1 Former Assistant Prof., Department of Public Law and International Law, Faculty of Judicial Law, University of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran

2 MA. in (International Law), Faculty of Judicial Law, University of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran

چکیده [English]

Following the sanctions by the US, on July 16 2018 Iran filed in the ICJ an application instituting proceedings against the US pursuant to Article 21(2)of the Treaty of Amity. The proceeding led to the issuance of a Judgment February 3 2021 and declaring jurisdiction of the court to settle the dispute. During the proceedings, the US as a defendant, challenged the court's jurisdiction and raised some preliminary objections, including "Third Country Measures". The main question is how was reflected in the Judgment of the ICJ, February 3 2021, the "Third Country Measures" as one of the defendant’s preliminary objections? The paper concludes descriptively-analytically that inferred from the Court's Judgment, in order to examine the violation of the Treaty of Amity, it is important to determine the jurisdiction based on the US action about sanctions, not on the manner of implementation that could be the US or any other state.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Third Country Measures
  • USA
  • Iran
  • International Court of Justice(ICJ)
  • Judgment on the Jurisdiction
  1. فارسی

    الف) مقالات

    1. ملاکریمی، امید؛ جلالی محمود (1396)، «ماهیت برجام از منظر حقوق بین‌الملل»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 47، ش 1، بهار، ص 73-51.
    2. موثقی، حسن (1386)، «تحلیل رأی صلاحیتی دیوان دادگستری بین‌المللی در قضیۀ تیمور شرق ]پرتغال علیه استرالیا 30 ژوئن 1995[»، فصلنامۀ علامه، ش 15، پاییز، ص 185-162.
    3. میرفخرائی، حسن؛ پیری، صادق (1395)، «استنادپذیری عهدنامۀ مودت 1955 دربارۀ تحریم‌های غرب علیه ایران»، فصلنامۀ مطالعات روابط بین‌الملل، سال نهم، ش 34، تابستان، ص 126-96.

    ب) سایت‌ها

    1. بذار، وحید (1400)، جدال حقوقی وکلای ایران و آمریکا در قضیۀ نقض‌های ادعایی عهدنامۀ مودت: THIRD COUNTRY MEASURES، قابل دسترس در:

    https://bigdeliacademy.com/1400/02/24/iran-united-states-claims-drvahidbazzar

    1. شفیعی، زهره (1400)، مطالعۀ متدلوژی‌های متضاد صلاحیتی: آرای دیوان بین‌المللی دادگستری در قضایای ایران علیه ایالات متحدۀ آمریکا و قطر علیه امارات متحدۀ عربی در فوریۀ 2021، قابل دسترس در: https://bigdeliacademy.com/1400/01/25/icj-zohreshafie
    2. محمدزاده، ساوالان (1399)، جدال حقوقی ایران و آمریکا در لاهه، قابل دسترس در:

    www.iusnews.ir

     

    1. انگلیسی

     

    1. A) Documents & Cases
    2. I.C.J, Alleged Violations of Treaty of Amity, Economic Relations and Consular Rights (Iran v. USA), Judgment of 3 February 2021.
    3. I.C.J, East Timor (Portugal v. Australia), Judgment of 30 June 1995.
    4. ICJ Reports, Application of Alleged Violations of Treaty of Amity, Economic Relations and Consular Rights (Iran v. USA), Filed in the Registry of the Court on 16 July 2018.
    5. U.N. Treaty Series, "The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons", Adopted by General Assembly at 1 July 1968, Entered into Force at 5 march 1970.
    6. INFCIRC/214, THE TEXT OF THE AGREEMENT BETWEEN IRAN AND THE AGENCY FOR THE APPLICATION OF SAFEGUARDS IN CONNECTION WITH THE TREATY ON THE NON-PROLIFERATIO OF NUCLEAR WEAPONS, 13 December 1974.
    7. IAEA, Implementation of the NPT safeguards agreement in the Islamic Republic of Iran, Repot by Director General,(Gov/2003/32).
    8. IAEA, Implementation of the NPT Safeguards Agreement in the Islamic Republic of Iran, Resolution adopted on 4 February 2006 , (Gov/2006/14).
    9. NSPM / National Security Presidential Memorandum, Administration of Donald J. Trump, National Security Presidential Memorandum on Ceasing United States Participation in the Joint Comprehensive Plan of Action and Taking Additional Action To Counter Iran's Malign Influence and Deny Iran All Paths to a Nuclear Weapon, May 8, 2018.
    10. The security council , S/RES/1696 (2006), Resolution 1696 (unscr.com).

    10 . The security council ,S/RES/1737 (2006) ,Security Council Resolution 1737 - UNSCR.