نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم، قشم، ایران
2 دکتری حقوق بین‌الملل، استاد گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 استادیار حقوق بین‌الملل خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قشم، قشم، ایران
4 استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران
چکیده
یکی از اساسی‌ترین موازین حقوق بشر، حق مردم برای تعیین سرنوشت خودشان است. اهمیت این حق به‌حدی است که دکترین آن را پایه و اساس همگی حقوق بشری می‌دانند. در حقیقت برای نیل به سایر حقوق بشری تحقق اصل حق تعیین سرنوشت اهمیت بسزایی دارد. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی است. در پاسخ به این پرسش که تحولات حق تعیین سرنوشت در نظریه‌های مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری در قضیۀ کوزوو و مجمع‌الجزایر چاگوس چیست؟ می‌توان گفت که حق تعیین سرنوشت دارای دو جنبه شامل جنبۀ بیرونی، یعنی حق مردم در تعیین وضعیت بینالمللی خود و جنبه درونی، حق مردم در انتخابات سیستم حکومتی، مشارکت در تصمیم‌گیری جامعه و حفظ حقوق اقلیت‌هاست. در قضیۀ کوزوو، رأی دیوان به‌صورت ضمنی دارای عناصر سیاسی است و به چالش‌های حقوقی بر رابطۀ بین حق تعیین سرنوشت و اصل تمامیت ارضی دامن زده است. با این حال هرچند دیوان بینالمللی دادگستری با عدم تعیین شرایط دولت بودن، به ابهام مرز بین حق تعیین سرنوشت و تمامیت ارضی کماکان ادامه داد، با وجود این کوزوو حق پیروزی را برای خود محفوظ داشت. در خصوص مجمع‌الجزایر چاگوس، دیوان بینالمللی دادگستری از تمامی دول عضو سازمان ملل متحد تقاضا کرده است که به‌منظور تکمیل فرایند استعمارزدایی در سرزمین موریس با سازمان ملل متحد همکاری کنند، چراکه حق بر تعیین سرنوشت در زمرۀ تعهدات عام‌الشمول است و نمی‌توان آن را به تکلیفی دوجانبه فروکاست.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Development of the Right to Self-Determination in the Advisory Opinions of the International Court of Justice: From Kosovo to the Chagos Archipelago
نویسندگان [English]
- Sayed Mohammadreza Mirsanee 1
- Sayed Bagher Mirabbasi 2
- Maryam Moradi 3
- Sayed Taha Mousavi 4
1 Ph.D. student in International Law, Islamic Azad University Qeshm Branch, Qeshm, Iran
2 Prof. of International Law, Tehran University, Tehran, Iran,
3 Assistant Prof. of Private International Law, Islamic Azad University Qeshm Branch, Qeshm, Iran
4 Assistant Prof, Department of Public and International Law, University of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran
چکیده [English]
One of the most basic principles of human rights is the right of people to determine their own destiny. The importance of this right is such that its doctrine is considered the basis of all human rights. In fact, in order to achieve other human rights, the realization of the principle of the right to self-determination is very important. The research method is descriptive-analytical. In response to the question, what are the developments in the right to self-determination in the advisory theories of the International Court of Justice in the case of Kosovo and the Chagos Archipelago? It can be stated that the right to self-determination has two aspects, including the external aspect, namely the right of the people to determine their international status and the internal aspect, the right of the people to choose the system of government, participation in community decision-making and protection of minority rights. . In Kozo's case, the court's ruling implicitly has political elements and has raised legal challenges to the relationship between the right to self-determination and the principle of territorial integrity. However, although the International Court of Justice continued to blur the line between the right to self-determination and territorial integrity by not determining the conditions for being a state, Kosovo still retained the right to win. In relation to the Chagos Archipelago, the International Court of Justice has called on all UN member states to cooperate with the United Nations to complete the process of decolonization in Mauritius, as the right to self-determination is a universal obligation. It cannot be reduced to a reciprocal task.
کلیدواژه‌ها [English]
- right to self-determination
- human rights
- international court of justice
- judicial procedure
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- حقیقت، سید صادق؛ میرموسوی، سید علی (1381)، مبانی حقوق بشر از دیدگاه اسلام و دیگر مکاتب، چ اول، تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر.
- ربیعی دولت‌آبادی، مهران (1397)، حق تعیین سرنوشت و گسترۀ مفهومی آن: بررسی تحلیلی ماهیت و مبانی «حق تعیین سرنوشت سیاسی» با استناد بر فلسفۀ دوران مدرن و عصر روشنگری، چ اول، تهران: جنگل.
- عزیزی، ستار (1385)، حمایت از اقلیت‌ها در حقوق بین‌الملل، چ اول، همدان: نور علم.
- کاپیتان، تامس (1382)، حق تعیین سرنوشت و حقوق بشر، ترجمۀ هدایت یوسفی، مجموعه مقالات همایش بینالمللی مبانی نظری حقوق بشر، قم: مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید.
- موحد، محمدعلی (1381)، در هوای حق و عدالت از حقوق طبیعی تا حقوق بشر، تهران: کارنامه.
ب) مقالات
- اصغری آقمشهدی، فخرالدین؛ شیرانی، فرناز (1392)، «حق تعیین سرنوشت در اسناد بینالمللی و قران کریم»، فصلنامۀ مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال دوم، ش 3، ص 121-99.
- امیدی، علی (1385)، «قبض و بسط مفهومی حق تعیین سرنوشت در حقوق بین‌الملل»، مجلۀ حقوقی، ش 35، ص 250-225.
- ------------ (1387)، «گسترش مفهومی حق تعیین سرنوشت از استقلال ملل تحت سلطه تا حق دموکراسی برای همه»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم و سیاسی، دورۀ 28، ش 2، ص 250-225.
- امیدی، علی (1393)، «تحلیل حقوقی ابعاد و پیامدهای رأی مشورتی دیوان دادگستری در خصوص اعلامیۀ استقلال کوزوو»، پژوهش حقوق عمومی، دورۀ 15، ش 41، ص 45-9.
- توسلی نائینی، منوچهر؛ شیرانی، فرناز (1395)، حق تعیین سرنوشت در اسلام و حقوق بین‌الملل معاصر»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دورۀ 3، ش1، ص 90-67.
- سیفی، سید جمال (1390)، «تحولات مفهوم حاکمیت دولت‌ها در پرتو اصل تعیین سرنوشت ملت‌ها»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش 15، صص 237-266.
- ضیائی بیگدلی، محمدرضا؛ باقرزاده، حسن (1398)، «مرجعیت نظری دیوان بینالمللی دادگستری»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، دورۀ 50، ش 1، ص 83-61.
- عزیزی، ستار (1388)، «رویکرد متعارض دولت‌ها به حق تعیین سرنوشت خارجی بررسی نظریات کتبی دولت‌ها در قضیۀ رأی مشورتی کوزوو»، پژوهش‌های حقوقی، دورۀ 8، ش 16، ص 159-133.
- ضیایی، سید یاسر (1369)، «جدایی‌طلبی در حقوق بین‌الملل، تقابل حق تعیین سرنوشت مردم و اصل و احترام به تمامیت ارضی کشورها»، فصلنامۀ پژوهش حقوق و سیاست، ش 32، صص 231-264.
- فلسفی، هدایت‌الله (1380)، «حق صلح و منزلت انسانی تأملاتی در مفاهیم قاعدۀ حقوقی، ارزش اخلاقی و بشریت»، مجلۀ حقوقی بینالمللی، ش 26، صص 5-130.
- قاسمی، غلامعلی؛ مویدیان، آمینه (1399)، «نسبت حق تعیین سرنوشت و دموکراسی از منظر حقوق بین‌الملل». فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، دورۀ 23، ش89، ص 242-217.
- لطیفیان، محمدحسین (1399)، «نظر مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری در قضیه چاگوس در آینۀ حق بر تعیین سرنوشت»، تالار گفت‌وگوی تخصصی حقوقی و سیاسی بینالمللی انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد.
- میرمحمدی، سید مصطفی (1385)، «حقوق بین‌الملل و حقوق اقلیت‌ها با تکیه بر حقوق اقلیت‌های مسلمان»، فصلنامۀ اندیشه تقریب، ش ۹، صص 55-76.
- میرعباسی، سید باقر؛ موسوی میرکلایی، سید طه (1391)، «نظام حقوقی بینالمللی حاکم بر استقلال یکجانبۀ دول در آیندۀ نظریۀ مشورتی 2010 دیوان بینالمللی دادگستری و دیگر اسناد موجود: مشروعیت یا عدم مشروعیت؟»، مجلۀ حقوق دادگستری، ش 77، صص 135-161.
- نوزانی، بهرام؛ فرج‌زاده، سکینه (1390)، «شورای امنیت سازمان ملل متحد و مسئلۀ تعارض اصل حق تعیین سرنوشت ملت‌ها با اصل حق حاکمیت ملی: مورد کوزوو»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، سال ششم، ش4 (پیاپی 24)، ص 236-213.
- وکیل امیرساعد (1396)، «وضعیت دارفور و غزه، میدان آزمون نظریۀ مسئولیت حمایت»، فصلنامۀ پژوهش حقوق و سیاست، دورۀ 13، ش 32، ص 444-403.
- هاشمیان، نرگس سادات (1397)، «حق تعیین سرنوشت اقتصادی با تأکید بر رویۀ قضایی ایران»، قانون‌یار، دورۀ 2، ش 8، ص 292-277.
- انگلیسی
- A) Books
- Hugh breakey (2011), the responsibility to protect and protect and the protection of civilians in armed conflicts: review and analysis, Griffith University
- Jaber, Tamara (2010), a case for Kosovo? Self-determination and secession in the 21th century, the international journal of human rights. London school of economics. First published on 28 July.
- Radan, Peter (2002), The Break – up of Yugoslavia and Internationa Law, Routledge studies in International law, first published.
- Weller, Mare (2008), Eseaping the Self- determination Trap. Martinus Nijhoff publishers.
- B) Documents
- Declaration on Principle of International Law Concerning Friendly Relations Cooperation Among States in Accordance with the Charter of the United Nations, Resolution 2625 (XXV) 1970
- Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples. General Assembly Resolution 1514 (XV)of 14 December 1960
- I.C.J Reports, 30 June 1995 و Case Concerning East Timor (Portugal) V.Australia)
- ICJ Reports 1986.Case Concerning Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua) Nicaragua v., p.31,para 45
- ICJ Reports (2010) Advisory Opinion proceeding concering Accordance with International Law of the Unilateral Declaration of Independence in Respect of Kosovo,
- International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR) and International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, 1991, Art 1
- Kugelmann, Dieter, (2007), “The protection of minorities and indigenous peoples respecting cultural diversity”, Max Planck Yearbook of united nations law, vol. 11
- Mathew, Saul, (2011), “The Normative Status of Self Determination in international Law a Formula for University in the Scope and Content of the Right?” Human Right Law Review no 114
- Michael, Freeman, (1999), “The Right to Self- Determination in International polities: Six Theories in Search of a policy”, Review of International Studies, 25, pp 358-59
- UN Security Council, Resolution 221 (1966) of 9 April 1966, 9 April 1965, S/RES/221 (1966), available at: http://www.refworld.org/docid/3b00f205c.html [accessed 20 September 2013]
- Thin, Sarah. (2021), “The Curious Case of the ‘Legal Effect’ of ICJ Advisory Opinions in the Mauritius/Maldives Maritime Boundary Dispute.” EJIL:Talk! Blog of the European Journal of International Law. February 5. Accessed march 11, 2021.
)