نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
دانش‌آموختۀ دکتری حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
ویژگی استثنایی پروندۀ هسته‌ای ایران و تفاوت‌های آن با پنج مورد دیگر گزارش‌دهی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای امنیت، از حیث اجرای مفاد موافقت‌نامۀ پادمان جامع و اعمال مجموعه‌ای از صلاحیت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ورود شورای امنیت به این پرونده و در نهایت توافقی که در اصطلاح برجام خوانده می‌شود، همچنان مورد توجه نویسندگان و صاحب‌نظران است. علاوه‌بر این، تداوم پروندۀ هسته‌ای و چالش‌های جاری در بحث برجام بر اهمیت تحلیل و ارزیابی صحیح هریک از مراحل طی‌شده و بهره‌گیری از آن برای طراحی گام‌های بعدی می‌افزاید. مقالۀ حاضر درصدد است تا با تمرکز بر مقطع آغاز پروندۀ هسته‌ای ایران تا گزارش آن به شورای امنیت، مبانی گزارش‌دهی شورای حکام به شورای امنیت را با تکیه بر اسناد بررسی کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
IAEA Reporting Procedure to the UN Security Council with Particular Reference to the Iran Nuclear Case
نویسنده [English]
- Hamid Eslamizad
Ph.D. in International Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
The exceptional characteristics of Iran's nuclear case, in terms of compliance with the safeguards agreement, enforcement of IAEA's competencies, UN Security Council engagement with the case and the eventual agreement called JCPOA, continues to be the focus of scholars and commentators. Moreover, the continuation of the case and the current challenges for JCPOA, further mark the importance of examining the reporting procedure of the IAIA to the UN Security. Focusing on the period from beginning of the case up to reporting it to the Security Council, this article tends to review the basis of IAEA reporting to the Council with reliance on the documentary sources.
کلیدواژه‌ها [English]
- International Atomic Energy Agency – IAEA
- Non-Proliferation Treaty – NPT
- comprehensive safeguard agreement
- Iran nuclear case
1. فارسی
الف) مقالات
- زمانی، سید قاسم و سادات میدانی، سید حسین، (۱۳۸۵) «عملکرد شورای امنیت در پروندۀ هسته‌ای ایران: از ارجاع تا تحریم»، مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، شمارۀ ۱۰، صص ۱۰۵-۹۱.
۲. سادات میدانی، سید حسین، (۱۳۸۵)، «شورای امنیت و پروندۀ هسته‌ای ایران: تقابل حاکمیت حقوق بین‌الملل و صلح بین‌المللی»، فصلنامه سیاست خارجی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، شمارۀ ۱، سال بیستم، صص ۳۱-۱.
۳. سادات میدانی، سید حسین، (۱۳۹۵)، «اختلافات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ایران در پروندۀ هسته‌ای از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری، شمارۀ ۵۴، صص ۲۵۶-۲۱۹.
۴. ساعد، نادر، (۱۳۸۵)، «فراز و فرود حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران: از شورای حکام تا شورای امنیت»، مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، شمارۀ ۹، صص ۴۲-۱۱.
۵. کاشانی، سید محمود، (۱۳۸۵)، «بررسی حقوقی قطعنامۀ ۴ فوریه ۲۰۰۶ شورای حکام آژانس جهانی انرژی هسته‌ای و بیانیه شورای امنیت در پروندۀ هسته‌ای»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ ۴۳، صص ۱۳۲-۹۵.
۶. کوشا، سهیلا و اسکندری، محمدعلی، (۱۳۹۱)، «چالش‌های حقوقی ارجاع پروندۀ هسته‌ای ایران به شورای امنیت و قطعنامه‌های تحریمی»، فصنامۀ سیاست خارجی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، شمارۀ ۲، سال بیست و ششم، صص ۳۹۸-۳۷۹.
ب) گزارش‌های مدیرکل آژانس
- GOV/2003/40, 6 Jun. 2003
- GOV/2003/63, 26 Aug. 2003
- GOV/2003/75, 10 Nov. 2003
- GOV/2004/11, 24 Feb. 2004
- GOV/2004/34, 1 Jun. 2004
- GOV/2004/60, 1 Sep. 2004
- GOV/2004/83, 15 Nov. 2004
- GOV/2005/67, 2 Sep. 2005
- GOV/2005/87, 18 Nov. 2005
ج) قطعنامه‌های شورای حکام
- GOV/2636, 26 Feb. 1993
- GOV/2645, 1 Apr. 1993
- GOV/2003/69, 12 Sep. 2003
- GOV/2003/81, 26 Nov. 2003
- GOV/2004/21, 13 Mar. 2004
- GOV/2004/49, 18 Jun. 2004
- GOV/2004/79, 18 Sep. 2004
- GOV/2004/90, 29 Nov. 2004
- GOV/2005/64, 11 Aug. 2005
- GOV/2005/77, 24 Sep. 2005
- GOV/2006/14, 4 Feb. 2006
د) سایر اسناد آژانس
- INFCIRC/153, Jun. 1972
- INFCIRC/214, 13 Dec. 1974
- INFCIRC/661, 17 Nov. 2005
- INFCIRC/665, 27 Jan. 2006
- INFCIRC/666, 3 Feb. 2006
- انگلیسی
A( Books
- Den Dekker, Guido (2001), The Law of Arms Control: International Supervision and Enforcement, The Hague, Martinus Nijhoff Publishers.
- Findlay, Trevor (2015), Proliferation Alert: The IAEA and Non-Compliance Reporting, Cambridge, Harvard Kennedy School.
- Joyner, Daniel H. (2016) Iran's Nuclear Program and International Law: From Confrontation to Accord, New York, Oxford University Press.
- Ulfstein, Geir, Ed. (2007), Making Treaties Work: Human Rights, Environment and Arms Control, Cambridge, Cambridge University Press.
- B) Articles
- Rauf, Tariq, (2016), "The General Framework of IAEA Safeguards", Nuclear Non-Proliferation in International Law - Volume II, Asser Press.
)