نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق محیط زیست، گروه حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
پروتکل الحاقی ناگویا-کوالالامپور با هدف تنظیم قواعد و مقررات بین‌المللی در زمینۀ مسئولیت و جبران خسارت‌های وارده به ایمنی زیستی ناشی از انتقال فرامرزی موجودات اصلاح‌شدۀ ژنتیکی و استفادۀ پایدار از تنوع زیستی در سال2010 به تصویب رسیده است. این پروتکل، با مبنا قرار دادن مسئولیت محض، متصدیان چنین فعالیت‌هایی را تنها به‌واسطۀ احراز رابطۀ سببیت میان خسارات وارده و موجودات اصلاح‌شدۀ ژنتیکی، بدون نیاز به اثبات تقصیر، مسئول شناخته است. همچنین در این پروتکل برای پیشگیری یا جبران خسارات وارده بر تنوع زیستی، دو رویکرد کلی پیش‌بینی شده است؛ رویکرد اداری و رویکرد مسئولیت مدنی. پرسش اصلی این نوشتار حول این محور است که رویکرد اداری چیست و چه تفاوت‌هایی با رویکرد مسئولیت مدنی دارد؟ فرضیۀ تحقیق، که با روش توصیفی- تحلیلی اثبات شده است، حکایت از این دارد که دو رویکرد نامبرده ماهیتاً تفاوتی در لزوم جبران خسارت ندارند، اما با استفاده از رویکرد اداری، دیگر نیازی به محاکمات قضایی طولانی نیست و این رویکرد با تعیین چگونگی روش‌های جبران خسارت (اقدامات مقابله‌ای)، سیستم کارامدتری را برای حفاظت از تنوع زیستی طراحی می‌کند. در واقع نظام مسئولیت بین‌المللی در قبال موجودات اصلاح‌شدۀ ژنتیکی، با اتخاذ مبنای مسئولیت محض و رویکرد اداری، مجموعه‌ای استاندارد از مقررات حقوقی را ارائه می‌دهد که اعضای کنوانسیون تنوع زیستی را در زمینۀ تولید، توزیع و انتقال ایمن موجودات اصلاح‌شدۀ ژنتیکی یاری می‌دهد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Administrative Approach to International Liability Resulting from Genetically Modified Organisms
نویسندگان [English]
- Shima Arab Asadi 1
- Elaheh Amani Vamerzani 2
1 Assistant Prof., Department of Law, Faculty of Law and Political Science, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 MA. Student in Environmental Law, Department of Law, Faculty of Law and Political Science, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]
The Nagoya-Kuala Lumpur Supplementary Protocol to the Cartagena Protocol on Biosafety was adopted in 2010 to establish international rules and regulations on liability and redress for damages to biosafety resulting from the transboundary displacement of genetically modified organisms in order to protect sustainable use of biodiversity. Based on strict liability, the protocol holds the operators responsible for their activities, merely by establishing a causal link between the damages incurred and the genetically modified organisms without the need to prove any fault. The protocol also provides two general approaches to prevent and redress any harm to biodiversity: the administrative and the civil liability approaches. This article's main question is how to define the administrative approach and its differences with the civil liability approach? The research hypothesis, which has been proven by a descriptive-analytical method, indicates that these two approaches are not inherently different as regards the necessity to allocate and redress loss. However, with an administrative approach, there is no longer a need for lengthy trials, as it provides a more efficient system for biodiversity protection. The international liability system for genetically modified organisms provides a standard set of legal provisions that helps the Biological Diversity Convention's member states to safely produce, distribute, and transport genetically modified organisms by adopting a strict liability basis and an administrative approach for redress.
کلیدواژه‌ها [English]
- administrative approach
- biodiversity
- Nagoya_Kuala Lumpur Protocol
- redress
- strict liability.
- فارسی
الف) کتاب‌‌ها
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
- میرمحمدی، معصومه سادات؛ موسوی، سید فضل‌الله (1397). پرتو حقوق بین‌الملل بر محصولات اصلاح‌شدۀ ژنتیکی (تراریخته)، تهران: خرسندی.
ب) مقالات
- احسان‌پور، سید رضا؛ امی، احمد (1397)، «جوانب اخلاقی و حقوقی دست‌ورزی موجودات زراعی از منظر مسئولیت مدنی در کامن‌لا»، مجلۀ اخلاق زیستی، دورۀ 8، ش 29، ص 75-63.
- بادینی، حسن (1383)، «هدف مسئولیت مدنی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 66، ص 113-55.
- بادینی، حسن؛ شعبانی کندسری، حسن؛ رادپرور، سجاد (1391)، «مسئولیت محض؛ مبانی و مصادیق»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 3، ش 1، ص 36-19.
- بیگدلی، سعید؛ بدیع صنایع اصفهانی، امین (1393)، «مبنای مسئولیت مدنی ناشی از موجودات غذایی اصلاح‌شدۀ ژنتیکی (تراریخته)»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 5، ش 2، ص 316-287.
- پوراسماعیلی، علیرضا؛ واعظی کاخکی، محمدرضا؛ بامری، الهام (1396)، «بررسی تطبیقی حقوق مصرف‌کنندگان موجودات تراریخته در ایران و اتحادیۀ اروپا»، مجلۀ اخلاق زیستی، دورۀ هفتم، ش 24، ص 114-99.
- رحیمی، حبیب‌الله؛ خدارحمی، نسرین (1397)، «ابزارهای نظام قضایی برای مقابله با ایراد خسارات زیست‌محیطی با تأکید بر اصل اقدامات پیشگیرانه»، دوفصلنامۀ علمی-پژوهشی پژوهشنامۀ حقوق اسلام، سال نوزدهم، ش 2، ص 446-421.
- صالحی جوزانی، غلامرضا؛ سلیمانی، الهه (1397)، «بررسی وضعیت قوانین و مقررات حوزۀ موجودات تراریخته و ایمنی زیستی در کشور»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ش 15971، ص 57-1.
- عبداللهی، محسن (1390)، «رویکردهای نظام مسئولیت بین‌المللی در جبران خسارات ناشی از اعمال منع‌نشده در حقوق بین‌الملل»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش 56، ص 278-211.
- قره‌یاضی، بهزاد؛ متقی، آرزو؛ ویشلق، ندا؛ راشدی، حمید (1389)، «ایمنی زیستی در مقررات بین‌المللی»، فصلنامۀ حقوق پزشکی، سال چهارم، ش دوازدهم، ص 147-131.
- مشایخ، میلاد؛ شهبازی‌نیا، مرتضی؛ خوئینی، غفور (1396)، «مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولید با رویکردی بر تولید موجودات تراریخته»، فصلنامۀ مجلس و راهبرد، سال بیست‌وچهارم، ش 92، ص 56-29.
- مهاجر، مینا؛ صفایی، حسین؛ مهدوی دامغانی، عبدالمجید (1390)، «ملاحظات اخلاقی و حقوقی در کاربرد موجودات تراریخته با نگاهی به قانون ایمنی زیستی»، فصلنامۀ اخلاق در علوم و فناوری، سال ششم، ش 1، ص 42-35.
- انگلیسی
- A) Books
- Shibata, Ak (2014), International Liability Regime for Biodiversity Damage The Nagoya-Kuala Lampur Supplementary Protocol, London & New York: Taylor & Francis Group.
- B) Articles
- Balashanmugam, S.; Manchikanti, P., & Subramanian, S. (2015), “Liability Aspects Related to Genetically Modified Food under the Food Safety Legislation in India”, International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering,Vol.9, No.12, pp.4257-4262.
- Brans, E. H., & Dongelmans, D. H. (2014), “The Supplementary Protocol and the EU Environmental Liability Directive: Similarities and differences”, InInternational Liability Regime for Biodiversity Damage, pp.198-218.
- Catacora-Vargas, G., & Myhr, A. I. (2011). “Genetically Modified Organisms: A Summary of Potential Adverse Effects Relevant to Sustainable Development”, This report was commissioned from GenØk - Centre for Biosafety by Nordic Ecolabel, pp.1-86.
- Ching, L.L, & Lin, L.L (2012), “Third Meeting of the Group of the Friends of the Co_Chairs on Liability and Redress in the Context of the Cartagena Protocol on Biosafty”, In Liability and redress for damage resulting from GMOs the negotiation under the Cartagena protocol on biosafety, 6935, pp.22-27.
- Dong-hyun, Sh. (2011), “Damages and Types of Damages Under Nagoya-Kuala Lumpur Supplementary Protocol Concerning Liability and Remedies of the Cartagena Protocol on Biosafety”, Science and Technology Law Research, Vol.17, No.2, pp.85-112.
- In-sung, Ch. (2014), “Recent Trends of Supplementary Protocol on Liability and Redress and Domestic Legislative Response”, Law and Policy, Vol.20, , No.2, pp.431-454.
- Ki Ju, P. (2011), “A Study on the Establishing Process and Tasks of Nagoya-Kuala Lampur Supplementary Protocol on Liability and Redress to the Cartagena Protocol on Biosafety –Focused on the Case of LMO`s Release into Environment-”, Science and Technology Law Research, Vol.17, No.2, pp.3-45.
- Lefeber, R. (2012), “The Legal Significance of the Nagoya-Kuala Lampur Supplementary Protocol: The Result of a Paradigm Evolution”, Electronic Journal, pp.1-17.
- Nijar, G.S. (2013), “The Nagoya-Kuala Lampur Supplementary Protocol on Liability and Redress to the Cartagena Protocol on Biosafety: An Analaysis and Implementation Challenges”, Int Environ Agreements, Vol.13, No.3, pp.271-290.
- Santoso, W. Y. (2016), “Bridging the Implementation of the Nagoya-Kuala Lampur Supplementary Protocol on Liability and Redress in Indonedia”, Indonesia Law Review,Vol. 6, No.1, pp.58-78.
- Santoso, W.Y. (2018), “Designing the Implementation of Liability and Redress for Biosafety in Indonesia”, Eur. Food & Feed L. Rev., Vol.13, pp.125-135.
- Se-Jeong, Y. (2011), “Legislative Measures for the Implementation of Nagoya-Kuala Lampur Supplementary Protocol on Liability and Redress to the Cartagena Protocol on Biosafety”, Science and Technology Law Research, Vol.17, No.2, pp.47-84.
- Telesetsky, A. (2011), “The Nagoya-Kuala Lampur Supplementary Protocol on Liability and Redress”, International Legal Materials, Vol. 50, No.1, pp.105-113.
- Xue, D., & Tisdell, C. A. (2000), “Effects of the Cartagena Biosafety Protocol on Trade in GMOs, WTO Implications, and Consequences for China”, Department of Economics, The University of Queensland, (No. 1741-2016-140552), pp.1-40.
- C) Documents
- Bekendtgørelse af lov om miljø og genteknologi, 1. februar 2017. http://extwprlegs1.fao.org/docs/pdf/den100587.pdf
- Cartagena protocol on Biosafety, Nagoya, Japan, 29 January 2000.
- Convention on Civil Liability for Damage Resulting from Activities Dangerous to the Environment, Lugano, 21 June 1993.
- International Convention on Civil Liability for Oil Pollution Damage, Brussels, 29 November 1969.
- The Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal, 1989.
- The Convention on Biological Diversity, Rio De Janeiro, 5 June 1992.
- The Nagoya_Kuala Lumpur Supplementary Protocol on Liability and Redress to the Cartagena Protocol on Biosafety, Nagoya, Japan, October 2010.
- United Nations Conference on Environment & Development, Rio De Janerio, 3 to 14 June 1992.
- Vienna Convention on Civil Liability for Nuclear Damage, 29 May 1963.
- ЗАКОН за генетично модифицирани организми, в сила от 18.07.2017 г. http://extwprlegs1.fao.org/docs/pdf/bul52940.pdf
)