دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانش‌آموختۀ دکتری حقوق بین‌الملل دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

نقض حقوق بشر شیعیان در بحرین که به لحاظ عددی، اکثریت جمعیت بحرین را تشکیل می‌دهند، سال‌هاست که به‌طور نظام‌مند و گسترده، در حال ارتکاب است. این اَعمال نه‌تنها از سوی رژیم آل خلیفه به‌عنوان دولت مستقر در بحرین ارتکاب می‌یابد، بلکه از سوی رژیم آل سعود به‌عنوان کشور همدست و همسایۀ بحرین صورت می‌پذیرد. بررسی نقض حقوق بشر شیعیان در بحرین که حتی حقوق بنیادین آنها از جمله حق حیات و امنیت فردی و حق تابعیت را نشانه رفته است، از منظر حقوق مسئولیت بین‌المللی بسیار حائز اهمیت می‌نماید، زیرا هرچند اَعمال ارتکابی، جانکاه و غم‌انگیز باشد، ولی باید به لحاظ موازین بین‌المللی سازوکاری را یافت تا بتوان مسئولیت بین‌المللی آنها را احراز کرد. پژوهش حاضر با بررسی حقوق مسئولیت بین‌المللی و انطباق ماوقع با ضوابط موجود، به احراز مسئولیت بین‌المللی دولت‌های ذی‌مدخل پرداخته است. در این باره، احراز مسئولیت بین‌المللی یکی، مانع از مسئول دانستن دیگری نیست. هر کدام، مسئول بین‌المللی ناشی از عمل متخلفانۀ بین‌المللی خود قلمداد می‌شود و در مواردی که همپوشانی داشته باشد، مسئولیت تضامنی می‌تواند مطرح شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

International Responsibility of Bahrain and Saudi Arabia for Human Rights Violations in Bahrain

نویسندگان [English]

  • Mohamad Setayeshpur 1
  • Mahdi Keykhosravi 2

1 Assistant Prof., Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran

2 Ph.D. Student in International Law, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

Violations of the human rights of the Shia community in Bahrain, which makes up the majority of Bahrain’s population, have been systematic and widespread for many years. These violations have been committed not only by the Al Khalifa regime as the government of Bahrain, but also by the Saudi regime as a neighbor of Bahrain. Investigating human rights violations of the Shia in Bahrain is very important from the perspective of the law of state responsibility as the basic rights of the Shia including the right to life and personal security and the right to citizenship, have been violated. Indeed, since heartbreaking and tragic acts have been committed in Bahrain, mechanisms under international law are necessary to hold the Bahraini and Saudi regimes accountable. The present paper will scrutinize the law of state responsibility in terms of establishing the international responsibility of the said states. It will be argued that the international responsibility of one state, does not preclude the international responsibility of another one. Each one could be held responsible for its internationally wrongful act and in case of overlapping, joint responsibility will occur.

کلیدواژه‌ها [English]

  • international law of human rights
  • internationally wrongful act
  • international responsibility
  • secondary obligation
  1. فارسی

الف) کتاب‌ها

  1. ابراهیم گل، علیرضا (1392)، مسئولیت بین‌المللی دولت: متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بین‌الملل، زیر نظر و با دیباچۀ دکتر سید جمال سیفی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
  2. پورمسجدیان، فاطمه (1391)، قانون اساسی بحرین: مشتمل بر ترجمۀ قانون اساسی بحرین؛ فهرست فصول؛ متن عربی قانون اساسی، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشارات قوانین و مقررات ریاست جمهوری.

 

ب) مقالات

  1. حبیب‌زاده، توکل (1384)، «ساخت دیوار حائل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین از دیدگاه حقوق بین‌الملل: درآمدی بر رأی مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری»، نشریۀ دین و ارتباطات (فصلنامۀ پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع) سابق)، ش 4، ص 107-69.
  2. حدادی، مهدی؛ ستایش‌پور، محمد (1396)، «کنکاش در لزوم وجود نهاد «مسئولیت اشتقاقی» در آورده‌های کمیسیون حقوق بین‌الملل»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، ش 3، ص 795-771.
  3. حدادی، مهدی؛ ستایش‌پور، محمد (1400)، «دامنۀ اعمال مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی: مطالعۀ تطبیقی نظام مسئولیت دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی»، دوفصلنامۀ حقوق تطبیقی، شمارۀ پیاپی 15، ص 24-1.
  4. دیلمی معزی، امین؛ شجاع، مرتضی (1387)، «آمریکا و راهبرد بازنگری در مرزهای سرزمینی در خاورمیانه»، ماهنامۀ اطلاعات سیاسی-اقتصادی، ش 7، ص 109-96.
  5. عزیزی، ستار؛ کریمی، سیامک (1395)، «مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی ناشی از کمک یا مساعدت با تأکید بر قضیۀ کاربرد مهمات خوشه‌ای در یمن»، فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، ش 51، ص 135-109.
  6. فرجی، ملیحه (1396)، «وضعیت حقوق بشری زنان بحرین: بررسی عملکرد حاکمان این کشور»، پژوهشنامۀ حقوق بشری، شمارۀ پیاپی 9، ص 36-15.
  7. قاسمی، غلامعلی (1398)، «بررسی سلب تابعیت اتباع بحرین در پرتو حقوق بین‌الملل بشر»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، ش 3، ص 959-941.
  8. محمدی، مهرداد (1392)، «ارزیابی نقض حقوق بشر در بحرین براساس هنجارهای حقوق بین‌الملل بشر»، فصلنامۀ پژوهش‌های حقوقی، ش 24، ص 161-125.
  9. مهکویی، حجت؛ شعبانی، مریم؛ عباسی، علیرضا (1398)، «تحلیلی بر چالش‌های شکل‌گرفته برای شیعیان در کشور بحرین»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شمارۀ پیاپی 35، ص 150-137.

 

ج) سخنرانی در نشست علمی

  1. قربان‌نیا، ناصر (1390)، بررسی مسئولیت جامعۀ بین‌المللی در مورد حوادث بحرین از منظر حقوق بشر، دانشگاه مفید، 24 فروردین.

 

د) خبرگزاری

  1. سرویس بین‌المللی خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان (1392)، «توجیه مضحک عربستان برای لشکرکشی به بحرین»، 20 بهمن. قابل دسترس در: yun.ir/nkuir7

 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Aust, Helmut Philipp (2011), Complicity and the Law of State Responsibility, Cambridge University Press.
  4. Crawford, James (2013), State Responsibility: The General Part, Cambridge University Press.

 

  1. B) Articles
  2. D’Asperamont, Jean (2007), “The Foundations of the International Legal Order”, Finnish Yearbook of International Law, Vol. 18.
  3. Fry, James (2014), “Attribution of Responsibility”, in: Principles of Shared Responsibility in International Law: An Apprisal of the State of the Art, André Nollkaemper and Ilias Plakokefalos (eds.), Cambridge University Press.
  4. Joyner, Daniel (2017), “Arms Control”, in: André Nollkaemper and Ilias Plakekofalos, The Practice of Shared Responsibility in International Law, Cambridge University Press, pp. 781-797.
  5. Nollkaemper, André (2011), “Issues of Shared Responsibility before the International Court of Justice”, in: Evolving Principles of International Law: Studies in Honor of Karel C Wellens, by Eva Rieter and Henry de Waele (eds.), Martinus Nijhoff Publishers.
  6. Quigley, John (1986), “Complicity in International Law: A New Direction in the Law of State Responsibility”, British Yearbook of International Law.
  7. Talmon, Stefan (2008), “A Plurality of Responsible Actors: International Responsibility for Acts of the Coalition Provisional Authority in Iraq”, in: The Iraq War and International Law, Phil Shiner and Andrew Williams (eds.), Hart Publishing.
  8. Weir, Tony (1983), “Complex Liabilities”, in: André Tunc, International Encyclopedia of Comparative Law, vol. xi (Torts), International Association of Legal Science.

 

  1. C) Cases and Documents
  2. Constitution of Bahrain (2002).
  3. Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (1984). United Nations, Treaty Series, Vol. 1465.
  4. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (1979). United Nations, Treaty Series, Vol. 1249.
  5. Convention on the Rights of the Child (1989). United Nations, Treaty Series, vol. 1577.
  6. HRC (2007). Implementation of General Assembly Resolution 60/251 of 15 March 2006 entitled “Human Rights Council”, Report of the Special Rapporteur on Trafficking in Persons, Especially Women and Children, Sigma Huda, Addendum, Mission to Bahrain, Oman and Qatar, A/HRC/4/23/Add.2.
  7. HRC (2014). Post-Sessional Document of the Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances, A/HRC/104/1.
  8. HRC (2017). Annual Report & Oral Update to the 34th Sess. of the Human Rights Council.
  9. ICJ (2004). Legal Consequences of the Construction of a Wall in the occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion.
  10. ILC Report (2011). Work of its Sixty-third Session, A/66/10, UNGAOR 66th Sess., Supp. No. 10. Draft Articles on Responsibility of International Organizations (ARIO)
  11. ILC Yearbook (2001), vol. II, part. 2, Draft Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts (ARSIWA).
  12. International Covenant on Civil and Political Rights (1966). United Nations, Treaty Series, vol. 999 & vol. 1057.
  13. International Covenant on Economic, Social & Cultural Rights (1966). United Nations, Treaty Series, vol. 993.
  14. Montevideo Convention on the Rights and Duties of States (1933). 26 December, 164 United Nations, Treaty Series, vol. 164.
  15. OHCHR (2012). Universal Periodic Review, 21 Monday.
  16. UNGA Res. (1948). Universal Declaration of Human Rights, Res. 217 A (III).

 

  1. D) Analytical Blogpost
  2. Henderson, Simson (2011). “Bahrain’s Crisis: Saudi Forces Intervene”, Washington Institute for Near East Policy, March 15.

 

  1. E) Websites
  2. https://www.ilo.org/dyn/natlex/natlex4.detail?p_lang=en&p_isn=68652 (last visited: 2021.07.19).
  3. https://www.amnesty.org/en/location/middle-east-and-north-africa/bahrain /report-bahrain/ (last visited: 2021.08.30).
  4. https://www.hrw.org/world-report/2021/country-chapters/bahrain (last visited: 2021.08.30).