نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق عمومی و بینالملل دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران
2 پژوهشگر گروه حقوق بشر و بینالملل پژوهشگاه قوه قضائیه، تهران، ایران
چکیده
آزادی بیان عبارت از آن است که انسان به‌سبب برخورداری از کرامت ذاتی، حق ارائۀ یافته‌های خردورزانه و برخاسته از این کرامت را در قالب گفتار، نوشتار، اثر هنری، تبلیغات تجاری و... دارد. بی‌توجهی بسیاری از دولت‌ها به آزادی بیان، موجب شده است که افراد بعد از ناامید شدن از نهادهای قضایی داخلی به‌منظور تضمین این حق، به نهادهای بینالمللی جهت احقاق حق خود روی آورند. در میان دادگاه‌های بینالمللی، دادگاه اروپایی حقوق بشر و کمیتۀ حقوق بشر سازمان ملل متحد با برخورداری از صلاحیت رسیدگی به شکایات افراد، آنها را در برابر دولت‌ها زیر چتر حمایتی خود قرار می‌دهند. پرسش اساسی مقالة حاضر آن است که آزادی بیان در رویۀ کمیتۀ حقوق بشر ملل متحد و رویۀ قضایی دادگاه اروپایی حقوق بشر چه بازتابی داشته است؟ مقالة پیش‌رو با روش توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای شامل بررسی اسناد موجود، به این نتیجه نائل می‌آید که در رویۀ دادگاه اروپایی حقوق بشر، گاه از آزادی بیان بسیار محدود و گاه بسیار مطلق (بی‌حدوحصر) حمایت به‌عمل آمده و در کمیتۀ حقوق بشر نیز بعضاً به بهانة کافی نبودن شواهد و مدارک، تصمیماتی ناعادلانه اتخاذ شده است که تضمین‌کنندة آزادی بیان به‌نحو مطلوب نیست.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Freedom of Expression in the Practice of the Human Rights Committee and the Jurisprudence of the European Court of Human Rights
نویسندگان [English]
- Sayed Taha Mousavi Mirkalayee 1
- Savalan Mohamadzadeh 2
1 Assistant Prof., Department of Public Law and International Law, Faculty of Judicial Law, University of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran
2 Researcher of The Human Rights and International Law Department of The Judiciary Research Institute, Tehran, Iran
چکیده [English]
Freedom of expression means that human beings, due to their inherent dignity, have the right to present rational findings arising from this dignity in the form of speech, writing, artwork, commercial advertising, and so on. Freedom of expression violations by states have led individuals to turn to international institutions to enforce their rights after being failed by domestic judicial institutions. Among international bodies, the European Court of Human Rights and the Human Rights Committee, which have jurisdiction over individual complaints, are able to protect individuals against states. The main question of the present paper is how has freedom of expression been reflected in the jurisprudence of the European Court of Human Rights and the Human Rights Committee? This paper using a descriptive-analytical method and library findings including a review of existing instruments concludes that the jurisprudence of the European Court of Human Rights includes both limited and expansive protection of freedom of expression. Also in the practice of the Human Rights Committee, sometimes due to insufficient evidence, unfair decisions have been made which do not guarantee freedom of expression in a desirable way.
کلیدواژه‌ها [English]
- freedom of expression
- international jurisprudence
- European Court Of Human Rights
- Un Human Rights Committee
- international human rights law
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- رنجی الماسی، زهره (1398)، اخلاق عمومی در حقوق کیفری، چاپ اول، تهران: مجد.
- رهایی، سعید (1389)، آزادی دینی از منظر حقوق بینالملل: با نگاهی به رهیافت اسلامی، قم: دانشگاه مفید.
- کورنر، اشتفان (1394)، فلسفه کانت، ترجمه عزتالله فولادوند، چاپ چهارم، تهران: خوارزمی.
- مطهری، مرتضی (1387)، اسلام و نیازهای زمان، چاپ هفدهم، تهران: صدرا.
- مطهری، مرتضی (1388)، فلسفه اخلاق، چاپ نهم، تهران: صدرا.
- مهرپور، حسین (1374)، حقوقبشر در نظام بینالمللی و موضع جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران: اطلاعات.
ب) مقالات
- باقری، سعید (1391)، «استرداد مجرمان در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر و کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد»، تهران: مجله پژوهشهای حقوقی، شماره 22، صص. 25-52.
- قاری سیدفاطمی، سیدمحمد (1379)، «دادگاه جدید اروپایی حقوق بشر»، تهران: مجله حقوقی، شماره 25، صص. 129-145.
- مرکز مالمیری، احمد (1383)، «محدودیتهای اعمال حقوق بشر در حقوق داخلی و کنوانسیونهای بینالمللی»، تهران: فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 26 ، صص 747 و 773.
- موسویمیرکلائی، سیدمصطفی؛ شاملو، باقر، گلدوزیان، ایرج (1399)، «حق برخورداری متهم از وکیل در رویه کمیته حقوق بشر ملل متحد»، تهران: پژوهشهای حقوق جزا و جرمشناسی، شماره 15، صص. 123-149.
- مولایی، مهرداد (1378)، «آزادیبیان و محدودیتهای آن در دادگاه اروپایی حقوق بشر»، تهران: فصلنامه رسانه، سال دهم، شماره دوم، تابستان، صص 30 – 35.
ج) پایان نامه ها
- استواری، ملیحه (1394)، «مفهوم و جایگاه حق آزادیبیان از منظر آرای دیوان اروپایی حقوقبشر»، شیراز: پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز.
- انگلیسی
- A) Books
- Clayton,R and Tomlinson,H, (2000), The Law of Human Rights, First Edition, Oxford, Oxford University Press.
- B) International Cases
- European Court of Human Rights , lingens v austria case, B. No: 2014/12151, K.T. 04.06.2015
- European Court of Human Rights , Şener v. Türkiye Davası, B. NO: 9815/82, K.T. 18.07. 2000
- European Court of Human Rights ,Case of Karataş v. Turkey, B. No: 23168/94, K.T. 08. 07. 1999
- European Court of Human Rights ,Case of Magyar Jeti Zrt v. Hungary /Case Number 11257/16
- European Court of Human Rights ,Case of Sorguç v. Turkey, B. No: 17089/03, K.T. 23.06.2009, 24.12.2018.
- European Court of Human Rights Otto-Preminger-Institute v. Austria, (13470/87) [1994] ECHR 26 (20 September 1994)
- European Court of Human Rights, Case of Janowski v. Poland [1999] ECHR 3; 25716/94; (2000)
- European Court of Human Rights, Case of Tuşalp v. Turkey, B. No: 41617/08, K.T. 21.12.2012
- European Court of Human Rights, Handyside v. United Kingdom, B. No: 5493/72, K.T. 07.12.1976, Decision
- European Court of Human Rights, Müller & others v. Switzerland B. No: 23168/94, K.T. 08.07.1999
- European Court of Human Rights, Sunday Times v. Uk , B. No: 6538/74, K.T. 26.04.1979
- Human Rights Committee, Case of Alrabbasi v. Libya, No. 1860/2009, K.T. 18.07.2014
- Human Rights Committee, Case of K v. Denmark, No. 2393/2014, K.T. 24.07.2015
- Human Rights Committee, Case of kozolv v. Belarus, No. 1949/2010, K.T. 02.04.2015
- Human Rights Committee, Case of M.T v. Uzbekistan, No. 2234/2013, K.T. 24.07.2015
- Human Rights Committee, General Comment No 10: Freedom of expression (art. 19), 29 June1983
- ترکی استانبولی
- A) Books
- Karan, Ulaş, (2013), “İfade Özgürlüğü Hakkı, İçinde İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, F ed., Ankara, Avrupa Konseyi
- Özipek, Bekir Berat,(2013), Teorik ve Pratik Boyutlarıyla İfade Hürriyeti,İlk baskı, Ankara, Liberal Düşünce Topluluğu
- Suat, Kamber, (2012), İfade Özgürlüğü, İlk baskı ,Ankara, Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi
)