نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی گروه حقوق، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 دانشیار گروه حقوق، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
مشارکت در سرمایه گذاری، قراردادی است که به موجب آن دو یا چند شریک تجاری جهت اجرای یک طرح اقتصادی مشخص مشارکت کرده و از طریق آورده های نقدی و یا غیرنقدی، در آن طرح سرمایه گذاری می نمایند. «مشارکت در سرمایه گذاری» یکی از شیوه های قراردادی بین المللی است که میتواند در صنعت نفت نیز استفاده شود. در ایران، اگرچه این شیوه مطابق قانون نفت 1336 مجاز شمرده شده بود، با تغییر قوانین نفت، ابتدا در قانون نفت 1353 استفاده از این روش در «عملیات بالادستی» صنعت نفت و سپس در قانون نفت 1366 به طور کلی استفاده از هر نوع شیوۀ مشارکتی در صنعت نفت، ممنوع اعلام شد. قانون نفت 1390علاوه بر اصلاح موادی از قانون نفت 1366، مقررات قانون نفت 1353 را ملغی کرده است، با اینکه ممنوعیت استفاده از روش های مشارکتی براساس قانون مزبور همچنان به قوت خود باقی است، به نظر میرسد با توجه به قوانین جدید، استفاده از این مدل قراردادی در صنعت نفت و گاز مجاز شمرده می شود. چنانکه با رونمایی از قراردادهای نفتی جدید در فضای پس از برجام که در آن یکی از اولویت های اصلی کشور جذب مشارکت خارجی در سرمایه گذاری اعلام شده است، قوانین جدیدالتصویب، برخی به صراحت و برخی به طور ضمنی استفاده از این مدل قراردادی را در قراردادهای نفتی مجاز دانسته اند. در این مقاله پس از ذکر ارکان این نوع قرارداد و ذکر پیشینة استفاده از این مدل قراردادی در صنعت نفت تلاش خواهد شد با تحلیل قوانین جدید موضع قانونگذار در امکان استفاده از این مدل قراردادی در صنعت نفت و گاز بررسی شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Status of International Joint-Venture Contracts in the Iranian Oil Industry
نویسندگان [English]
- Maryam Bolandi Barzoki 1
- Dr Mahmoud Jalali 2
1 Ph.D. Student of Private Law, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences & Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Associate Professor, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences & Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]
Joint venture is a contract whereby two or more business partners participate in the execution of a specific economic plan and invest in that plan through cash or non-cash. Joint venture is among the international contract models that can be and is used in the oil industry. In Iran, this contractual method was permitted under Oil Act of 1957 but the law was changed. First the use of this method was limited in the "upstream operation" of the oil industry by the Oil Act of 1974 and then the Oil Act of 1987 prohibited the use of any type of cooperative method in the oil industry. Although a law passed in 2011 amended the provisions of the 1987 Act. The main question this paper is the following: is it allowed to use this contractual model under the new rules in oil and gas industry? With the introduction of new oil contracts in the post-JCPOA and in view of the fact that one of the country's top priorities is attracting foreign investment, it seems new laws have explicitly or implicitly permitted the use of this model of contract in the oil contracts.
کلیدواژه‌ها [English]
- international trade law
- foreign investment
- joint-venture contract
- oil and gas industry
- فارسی
الف) کتابها
- ارفعنیا، بهشید (1376)، حقوق بینالملل خصوصی، ج 2، چ دوم، تهران: بهتاب.
- اشمیتوف، کلایوم (1378)، حقوق تجارت بینالملل، ترجمۀ بهروز اخلاقی و دیگران، تهران: سمت.
- اصغرزاده، عبدالله (1374)، آشنایی با تجارت متقابل، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
- الماسی، نجادعلی (1385)، تعارض قوانین، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- امام، فرهاد (1373)، حقوق سرمایهگذاری خارجی در ایران، تهران: یلدا.
- اهری، حسین (1349)، قراردادهای نفتی:قیمت و درآمد نفت، تهران: کاویان.
- بلندی، مریم (1388)، تبیین قراردادهای مشارکت در سرمایهگذاری نفتی در حقوق ایران، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، استاد راهنما دکتر عبدالحسین شیروی و دکتر محمدمهدی الشریف، دانشگاه اصفهان.
- آمیش، پل دبلیو، کیلینگ، ج. پیتر (1372)، مدیریت بین‌المللی، احمد آرام، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
- پاکدامن، رضا (1372)، راهنمای تنظیم موافقتنامههای سرمایهگذاری مشترک صنعتی (در کشورهای در حال توسعه، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
- حسن بیکی، ابوالفضل (1381)، نفت بای بک و منافع ملی، تهران: آوای نور.
- دمر چیلی، محمد (1384)، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، تهران: میثاق عدالت.
- روحانی، فؤاد (2536)، صنعت نفت ایران: بیست سال بعد از ملی شدن، تهران: شرکت سهامی.
- سلجوقی، محمود (1385)، بایستههای حقوق بینالملل خصوصی، تهران: میزان.
- شاپیرا، ژان (1371)، حقوق بینالملل بازرگانی، ترجمۀ ربیعا اسکینی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- شیروی، عبدالحسین (1393)، حقوق نفت و گاز، تهران: میزان.
- فرشاد گهر، ناصر (1381)، سیری در قراردادهای نفتی ایران، تهران:پژوهشکده امور اقتصادی.
- کاتوزیان، ناصر (1385)، قواعد عمومی قراردادها، ج 1، تهران: سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1386)، حقوق مدنی عقود معین: مشارکتهاـ صلح، تهران: گنج دانش.
- موحد، محمدعلی (1357)، نفت ما و مسائل حقوقی آن، تهران: خوارزم.
- موسوی، میر طیب (1384)، مسائل سیاسی اقتصادی جهانی نفت، تهران: مردمسالاری.
- نصیری، محمد (1375)، حقوق بینالملل خصوصی، ج 1 و2، تهران: آگاه.
ب) مقالات
- ایرانپور، فرهاد (1381)، «شناسایی و یا انکار اصل حاکمیت اراده در حقوق بینالملل خصوصی ایران»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 58، ص 91-75.
- ایرانپور، فرهاد (1386)، «مبانی عمومی قراردادهای نفتی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 37، ش 3، ص 28-1.
- ایرانپور، فرهاد (1387)، «انواع قراردادهای نفتی:ت حول قراردادهای نفتی از قراردادهای معاوضی بهسوی قراردادهای مشارکتی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 38، ش 2، ص 38-25.
- خزائی، حسین (1369)، «بررسی اجمالی مفهوم حقوقی (J.V) در حقوق آمریکا و حقوق بینالملل»، مجلۀ حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی، 13، ص 53-128.
- عرفانی، محمود (1372)، «مشارکت تجارتی بین‌المللی»، نشریۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1142، ص 99-63.
- القشیری، احمد و طارق ریاض،(1382)، «قانون حاکم بر نسل جدید قراردادهای نفتی:چرخش در روند داوری»، شرح و ترجمه محسن محبی، مجله حقوقی، شماره 29، صص 29-110.
- گودرزی، زهرا (1393)، «تحلیل قوانین جدید در حوزۀ نفت و گاز و بررسی ظرفیت قانونی موجود در پذیرش تحولات قراردادی»، مطالعات حقوق انرژی، 2، ص 153-166.
- محبی، محسن (1385)، «رویۀ داوری بین‌المللی دربارۀ غرامت (دعاوی نفتی)»، مجلۀ حقوقی، 35، ص 70-9.
- موحد، محمدعلی (1376)، «قراردادهای نفتی پس از درنگی بیستساله»، مجلۀ اقتصاد انرژی، 2و3، ص 87- 79.
- ناظمی، امیر (1396)، «مدلهای همکاری مشترک در صنعت نفت و گاز ایران؛ رویکرد شناختی»، فصلنامۀ پژوهشهای سیاستگذاری و برنامهریزی انرژی، 9، ص 146-113.
ج) اسناد
- ابلاغیۀ مورخ 1/3/84 مقام معظم رهبری در مورد سیاستهای اصل 44.
- آییننامۀ تشویق و حمایت از سرمایهگذاری خارجی مصوب 1381.
- آییننامۀ چگونگی قراردادهای بیع متقابل غیرنفتی (بند «و» مادۀ 85) وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت بازرگانی مصوب 1379.
- تصویبنامه راجع به سرمایهگذاری خارجی، ضوابط حاکم بر قراردادها، مشارکت مدنی و بیع متقابل.
- قانون برنامۀ چهارم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1379.
- قانون برنامۀ سوم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1383.
- قانون تشویق و حمایت از سرمایهگذاری خارجی مصوب 1381.
- انگلیسی
- A) Books
- Ripinsky, Sergery. Williams, Kevin (2015), Damages in International Investment Law, British Institute of International and Comparative Law.
)