نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استاد تمام دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 دانشآموختۀ دکتری حقوق بینالملل عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
توسعۀ پایدار رهیافتی نسبت به توسعه است که در آن ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی بهصورت توأمان مورد توجه قرار میگیرد تا امکان تداوم برخورداری از مواهب توسعه برای نسل حاضر و همچنین نسلهای آینده تضمین شود. رهیافت مزبور پیوند مستقیمی با تحقق حقوق بشر اعضای جامعه در فرایند توسعه دارد، بهنحوی که نهتنها عدم رعایت ملاحظات محیط زیستی موردنظر در توسعۀ پایدار آثار منفی بر تضمین حقوق بشر افراد جامعه دارد، بلکه موفقیت در پیشبرد رویکرد حقوق بشرمحور در توسعه، بستر لازم برای تضمین ملاحظات محیط زیستی را مهیا خواهد کرد. در این زمینه، اگرچه امروزه اعمال حاکمیت آزادانة دولتها بر استخراج منابع طبیعی همچنین برنامههای توسعۀ ملی خویش، اصلی مورد پذیرش جامعۀ بینالمللی بهشمار میرود، برخی آثار فرامرزی نامطلوب محیط زیستی ناشی از این اعمال حاکمیت که به نوبة خود آثار مخربی بر تأمین حقوق بشر اعضای جوامع تحت تأثیر بر جای میگذارد؛ ایجاد محدودیت در اعمال حاکمیت مطلق دولتها در بهرهبرداری از منابع طبیعی همچنین در تدوین و اجرای برنامههای توسعه را در راستای مطابقت با ملاحظات محیط زیستی، بهعنوان بستری مهم در تضمین پیشبرد رویکرد حقوق بشری در فرایند توسعۀ جوامع دیگر، ضروری مینماید.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The Necessity of Limiting the Absolute Sovereignty of States over Natural Resources in light of Sustainable Development
نویسندگان [English]
- Seyyed Bagher Mirabbasi 1
- Keivan Eghbali 2
1 Prof., Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Phd in General International Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabaii University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Sustainable development is an approach to development whereby economic, social and environmental considerations are taken into account in order to ensure that present as well as future generations continue to enjoy the benefits of development. This approach is directly related to the realization of human rights in the development process. Non-conformance to environmental considerations in the process of development has adverse effects on human rights. However, a human rights-oriented approach to development will provide the necessary basis for ensuring environmental considerations in economic development. Although the exercise of full sovereignty by states over their natural resources and national development programs is accepted by the international community, this approach has some adverse trans-boundary environmental effects, which impact the human rights of affected communities. Restricting the absolute sovereignty of states in the exploitation of their natural resources, as well as in the formulation of their national development plans in line with environmental considerations, is necessary so as to guarantee the promotion of human rights in the development process.
کلیدواژهها [English]
- sustainable development
- human-rights oriented approach
- absolute sovereignty of states over natural resources
- absolute sovereignty of states over national development programs
- فارسی
الف) کتابها
- 1. کولاسویا، لال کوردو؛ رابینسون، نیکلاس (1390)، مبانی حقوق بینالملل محیط زیست، ترجمۀ سید محمدمهدی حسینی، تهران: میزان.
- مشهدی، علی (1392)، حق بر محیط زیست سالم (الگوی ایرانی-فرانسوی)، تهران: میزان.
- میرعباسی، سید باقر؛ میرعباسی، رزی (1395)، جایگاه اصل توسعۀ پایدار در تحقق حقهای بشری از منظر حقوق بینالملل، تهران: جنگل.
ب) مقالات
- رمضانی قوامآبادی، محمدحسین (1393)، «اقتصاد سبز: گامی بهسوی تحقق توسعۀ پایدار در حقوق بینالملل محیط زیست»، دانشنامۀ حقوق اقتصادی، دورۀ جدید، ش 6، ص 141-114.
- رمضانی قوامآبادی، محمدحسین؛ شفیقفرد، حسن (1395)، «توسعۀ پایدار و حق بر محیط زیست سالم:چشمانداز نسلهای آینده»، فصلنامۀ علمی پژوهشی سیاست جهانی، دورة 5، ش 1، ص 271-241.
- زاهدی، شمسالسادات؛ نجفی، غلامعلی (1385)، «بسط مفهومی توسعۀ پایدار»، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، دورۀ، 10، ش 4، ص 76-43.
- سلیمی ترکمانی، حجت (1391)، «حقوق بینالملل توسعۀ پایدار: از آرمان تا واقعیت»، دانشنامۀ حقوق اقتصادی، ش 2، ص 73-44.
- شمسایی، محمد (1385)، «حقوق بینالملل اقتصادی و اصل توسعۀ پایدار»، مجلۀ پژوهش حقوق عمومی، دورۀ 8، ش 19، ص 25-7.
- شیرازیان، شیرین؛ حیدری، فلورا (1398)، «حق بر محیط زیست سالم؛ لازمۀ تحقق حق حیات از دیدگاه حقوق بینالملل»، در مجموعه مقالات بیستوچهارمین همایش ملی انجمن متخصصان محیط زیست و چهاردهمین جشنوارۀ توسعۀ سبز، تهران، انجمن متخصصان محیط زیست ایران، ص 20-1 (قابل دسترسی در https://civilica.com/doc/1016362).
- طیبی، سبحان؛ ضرابی، مهناز (1397)، «دیپلماسی محیط زیست و تغییرات اقلیمی؛ راهبردی سازنده و رهیافتی کاهنده»، فصلنامۀ انسان و محیط زیست، ش 47، ص 170-159.
- فیروزپور، کوثر (1397)، «گسترة مسئولیت محقق در برابر خسارات زیستمحیطی ناشی از تحقیقات دانشگاهی»، مجلۀ پژوهشهای حقوقی، دورۀ 17، ش 35، ص 262-243.
- وثوقیفرد، بابک (1392)، «قضیۀ سمپاشی هوایی (اکوادور علیه کلمبیا) تریل اسملتر قرن بیستویکم؟»، مجلة حقوقی بینالمللی، ش 47، ص 158ـ 139.
- انگلیسی
- A) Books
- Bedjaoui, Mohammed (1979), Toward a New International Economic Order, Paris, Unesco.
- Crawford, James.R (2012), Brownlie,s Principles of Public International Law, 8th Edition, Oxford, Oxford University Press.
- Sands, Philippe, Peel, Jacqueline and Others (2012), Principles of International Environmental Law, Third Edition, New York, Cambridge University Press.
- B) Articles
- Adel Ghorani, Azam & Bamdad Riahi-Zanjai. (2016), “Effects of air pollution on human health and practical measures for prevention in Iran”, Journal of Research in Medical Sciences, Vol.21, No.65, pp.1-12.
- Brunne´e, Jutta. (2020), “International Environmental Law and Climate Change: Reflections on Structural Challenges in a“Kaleidoscopic” World”, Georgetown Environmental Law Review, Vol. 33, Issue.1, pp.113-134.
- Emas, Rachel (2015), “the Concept of Sustainable Development: Definition and Defining Principles”. Available at: https://sustainablede velopment.un.org/content/documents/5839GSDR%202015_SD_concept_definiton_rev.pdf
- Gupta, Joyeeta & Schmeier, Susanne (2020). “Future Proofing the Principle of no Significant Harm”, International Environmental Agreements, Vol.20, No.4, pp. 731-747
- Parmar, Swati Singh (2019). “Sovereignty and Trans-Boundary Environmental Issue: A search for Co-Existence”. Dharmsashastra National Law University. Available at: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3328086
- Spijkers, Otto (2020), “the No Significant Harm Principle and the Human Right to Water”. International Environmental Agreements: Politics, Law and Economics, vol.2, Issue.4, pp.699-712
- Ugochukwu, Basil (2015), “Climate Change and Human Rights: How? Where? When?”. Centre for International Governance Innovation. (CIGI), Papers, No. 82, Waterloo: Canada.
- C) Reports
- Akram, Zamir (2017), Report of the Working Group on the Right to Development on its Eighteenth Session, A/HRC/36/35, Human Rights Council, Geneva, Switzerland.
- Elver, Hilal (2017), Report of the Special Rapporteur on the Right to Food, A/HRC/34/48, Human Rights Council.
- Knox, John H. (2013), Report of the Independent Expert on the Issue of Human Rights Obligations Relating to the Enjoyment of a Safe, Clean, Healthy and Sustainable Environment, A/HRC/25/53, Human Rights Council.
- OHCHR (2015), Understanding Human Rights and Climate Change, Submission of the Office of the High Commissioner for Human Rights to the 21st Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change, Paris
- the World Commission on Environment and Development. (1987), Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, Oxford University Press, New York, USA.
- the Centre for International Sustainable Development Law (CISDL) (2002)., International Human Rights and International Sustainable Development Law, for the World Summit on Sustainable Development Johannesburg. Montreal, Canada.
- United Nations High Commissioner for Human Rights (2009), Annual Report of the United Nations High Commissioner for Human Rights and Reports of the Office of the High Commissioner and the Secretary-General, A/HRC/10/61, Human Rights Council.
- World Bank (2010), World Development Report 2010: Development and Climate Change, , Washington D.C, USA
- D) Thesis
- Schrijver, Nico. (1995), Sovereignty over Natural Resources: Balancing Rights and Duties in an Interdependent World, Thesis for Ph. D in Public International Law, University of Groningen, Groningen: Netherlands.
- E) Judgments
- Ad Hoc Tribunal, Libyan American Oil Co (LIAMCO) v. The Government of the Libyan Arab Republic, 12 April 1977, Yearbook of Commercial Arbitration, Vol.VI, Kluwer Law International, 1981
- Ad-Hoc-Award, Kuwait v. The American Independent Oil Company (AMINOIL), 21 ILM 976, 24 March 1982
- ICJ, Case Concerning the Pulp Mills on the River Uruguay, Argentina v. Uruguay, Judgment of 20 April 2010
- ICJ, Certain Activities Carried out by Nicaragua in The Border Area, CostaRica v. Nicaragua and Construction of a Road in CostaRica along The San Juan River, Nicaragua v. CostaRica, Judgment of 16 December 2015
- Trail Smelter Case (USA v Canada), 11 March 1941, Reports of International Arbital Awards, Vol.III, United Nation, 2006
- The Inter-American Court of Human Rights, the Environment and Human Rights, Advisory Opinion OC-23/17, 15 November 2017
- F) Documents
- A/RES/2200 A (XXI), 1966
- A/RES/S-6/3201, 1974
- A/RES/29/3281, 1974
- Paris Agreement on Climate Change, 12 December 2015.
- United Nations Conference on Environment & Development, Agenda 21, 1992