نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
وجه اشتراک نگرش‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این است که انقلاب منشأ تحولات شگرف در روابط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک جامعه است. به همین ترتیب مقولۀ آزادی در انقلاب 1357 ایران در میان هر سه گونه نگرش سیاسی و فکری موجود در صحنۀ ایران بعد انقلاب یعنی نگرش اسلام‌گرای فقاهتی، چپ اسلامی و غیراسلامی و راست میانه‌رو به شکل گفتمان بارز سیاسی سال‌های تأسیس نخستین قانون اساسی بعد انقلاب درآمده و با تفاوت‌هایی متناسب با ظرفیت‌های معرفتی هر کدامشان ظهور و بروز یافته است. این گفتمان، با وجود تأثیرپذیری از گفتمان‌های لیبرال دموکراسی؛ به‌خصوص در نگرش اسلام‌گرای فقاهتی به‌عنوان اندیشۀ حاکم بر دهۀ نخست بعد انقلاب، از مبانی و مبادی فکری و معرفتی متفاوتی برخوردار است و نمی‌توان از این‌همانی آنها سخن گفت. گفتمان مذکور بر نگرش قوۀ مؤسس قانون اساسی سال 1358 نیز تأثیر گذارده است و نگرش خاصی را در مورد این مقوله می‌توان در میان مؤلفان قانون اساسی مذکور یافت که با ابزارهای هرمنوتیک مؤلف‌محور قابلیت تحلیل دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Hermeneutic Constitution Making’s Attitude in 1979 Toward Basic Freedom’s Concept
نویسندگان [English]
- Amirhossein Ebrahimi tuchayi 1
- Hossein Rahmatollahi 2
1 Ph.D. Student in Public Law, Faculty of Law,College Of Farabi, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Associate Prof.,Department of Public Law, Faculty of Law, College Of Farabi, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
Different Political, economical, Social and Cultural Attitudes Share one Point In Common and That Is, The origin of huge changes In Political, Social, economical and cultural ties in a country occur through revolution. Therefore, 1n 1979 revolution of Iran, there were three political attitudes including Islamic jurisprudence, Islamic and none Islamic left wing and centrist rightist , Each of which had their own unique interpretation toward the concept of freedom according to their intellectual capacities. this issue became the dominant discourse of the first constitution establishment in Iran after the revolution. Although that discourse ,specially Islamic jurisprudence attitudes which was the dominant thought of first decade after revolution, was affected by liberal democracy’s discourse, it was something different. And No one can claim those were the same. mentioned dominant discourse of those years had impact on constitution making’s attitude and those attitudes can be analyzed by Author’s Hermeneutics.
کلیدواژه‌ها [English]
- Basic Freedom
- discourse
- constitution making
- Author’s Hermeneutics
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- آرمین، محسن ( 1388)، جریان‌های تفسیری معاصر و مسئلۀ آزادی، تهران: نی.
- الهی‌راد، صفدر (1398)، آشنایی با هرمنوتیک، تهران: سمت.
- برلین، آیزایا (1368)، چهارمقاله دربارۀ آزادی، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی.
- بشیر، حسن (1384)، تحلیل گفتمان دریچه‌ای برای کشف ناگفته‌ها، تهران: دانشگاه امام صادق.
- بهرامی، قدرت‌الله (1390)، نهضت آزادی ایران، قم: زمزم هدایت.
- تاجیک، محمدرضا (1383)، گفتمان و پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسۀ تحقیقات و علوم انسانی.
- پالمر، ریچارد (1398)، علم هرمنوتیک، ترجمۀ محمد سعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.
- جونز، پیتر (1392)، فلسفۀ حقوق: حق‌ها ( مبانی، ماهیت، قلمرو، محتوا و نارسایی‌ها)، ترجمۀ دکتر مشتاق زرگوش، دکتر مجتبی همتی، تهران: میزان.
- حقیقت، صادق (1394)، روش‌شناسی علوم سیاسی، قم: دانشگاه مفید.
- خمینی، روح‌الله (1388)، شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- خمینی، روح‌الله (1389)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- شریعتی، علی (1387)، فرهنگ لغات دکتر علی شریعتی، تهران: شرکت انتشارات قلم.
- صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ( 1364)، تهران: ادارۀ کل فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، دورۀ سه‌جلدی.
14 . طالقانی، محمود (1358)، پرتوی از قرآن، ج5، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- فرکلاف، نورمن (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، گروه مترجمین، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها .
16.فرقانی، مهدی (1382)، راه دراز گذار، تهران: فرهنگ و اندیشه.
- فیرحی، داود (1392)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران: نی.
- قاضی، ابوالفضل (1383)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: میزان.
- قلفی، محمد وحید ( 1386)، مجلس خبرگان و حکومت دینی در ایران، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) و مؤسسۀ چاپ و نشر عروج.
- کاتوزیان، ناصر (1385)، ایزانلو، محسن، جعفری تبار، حسن، غمامی، مجید، کیوانفر، شهرام، حکومت قانون و جامعۀ مدنی، تهران: دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
21 . کرنستون، موریس (1370)، تحلیلی نوین از آزادی، ترجمۀ جلال‌الدین اعلم، تهران: امیرکبیر.
- کی اشمیت، لارنس (1395)، درآمدی بر فهم هرمنوتیک، ترجمۀ بهنام خداپناه، تهران: ققنوس.
- کیوانفر، شهرام (1395)، مبانی فلسفی تفسیر قانون، تهران: مجد.
24.گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1388)، در تکاپوی حقوق اساسی، تهران: جنگل، جاودانه.
- مطهری، مرتضی (1369)، فلسفۀ تاریخ، ج1، تهران: صدرا.
- مطهری، مرتضی (1387)، مجموعه آثار، ج ب24، تهران: صدرا.
- منوچهری، عباس؛ تاجیک، محمدرضا؛ حسینی‌زاده، محمدعلی؛ حقیقت، صادق؛ کوثری، مسعود؛ حسینی بهشتی، علیرضا؛ نجاتی حسینی، محمود (1394)، رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران: سمت.
- میرفخرایی، تژا (1383)، فرایند تحلیل گفتمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
- واعظی، احمد (1397)، درآمدی بر هرمنوتیک، قم: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
- ویژه، محمدرضا (1390)، مبانی نظری و ساختار دولت حقوقی، تهران: جنگل، جاودانه.
- هاشمی، محمد (1397)، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، تهران: میزان.
- هیوود، اندرو (1395)، کلیدواژه‌های سیاست و حقوق عمومی، ترجمۀ اردشیر امیر ارجمند، تهران: امیرکبیر.
ب) مقالات
- امینی، آرمین؛ رضایی‌پناه، علی (1398)، «گفتمان چپ در ایران قبل از انقلاب اسلامی و منافع ملی ایرانیان»، فصلنامۀ مطالعات منافع ملی، ش 15، ص 77-49.
- خستو، رحیم (1389)، «ساخت‌یابی روشنفکری دینی؛ مطالعۀ موردی مهندس بازرگان»، فصلنامۀ تخصصی علوم سیاسی، ش 10، ص 72-43.
- خلیلی، محسن (1386)، «مفهوم آزادی در نگرش مجلس خبرگان اساسی»، پژوهشنامۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 4، ص 50-13.
4 . دارا، جلیل؛ کرمی، مصطفی (1392)، «آزاداندیشی در گفتمان انقلاب اسلامی»، پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، ش 6، ص 120-91.
- عظیمی‌نژادان، علی (1380)، «شریعتی، مدرنیته و غرب‌شناسی»، بازتاب اندیشه، ش 15، ص 55-51.
- فیلیپ، مارک (1381)، «میشل فوکو»، ترجمۀ یعقوب موسوی، فصلنامۀ سیاسی- اجتماعی گفتمان، ش 5، ص 178- 157.
- هوارث، دیوید (1377)، «نظریۀ گفتمان»، ترجمۀ علی‌اصغر سلطانی، فصلنامۀ علوم سیاسی، ش 2، ص 183-156.
)