نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل عمومی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
2 دانشیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3 دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
چکیده
«اصل صلاحیت جهانی» که سال‌هاست در حقوق کیفری بین‌المللی به‌کار گرفته می‌شود، می‌تواند به‌عنوان سازوکاری مهم، مکمل تحقق عدالت بین‌المللی باشد، چراکه علاوه‌بر تکمیل صلاحیت دادگاه‌های کیفری بین‌المللی، وسیع‌ترین دامنة صلاحیتی را برای دادگاه‌های ملی در جهت مقابله با جنایات مهم بین‌المللی مانند نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی، تضمین می‌کند و متهمان آن را با این استناد که چنین جنایاتی به نظم عمومی بین‌المللی آسیب می‌رساند، تحت تعقیب قرار دهد. اساساً سه مرحلة ضروری برای اجرای این اصل نیاز است: وجود یک زمینة خاص برای صلاحیت جهانی، تعریف کاملاً واضح از جنایت و عناصر سازندة آن و روش‌های ملی اجرای قانون که به مراجع قضایی ملی اجازه می‌دهد صلاحیت خود را در مورد این جنایات اعمال کنند. بنابراین دادگاه‌های ملی زمانی می‌توانند صلاحیت جهانی را اعمال کنند که دولت مقرراتی را اتخاذ کند و اعمال آن را مجاز بداند. ازاین‌رو پرسش اساسی در پژوهش حاضر این است که چگونه در پرتو این اصل مهم و سازنده، دادگاه‌های ایران می‌توانند از صلاحیت جهانی برخوردار شوند و این کشور معتقد به کدام نوع از انواع صلاحیت‌های جهانی است؟ پاسخ به این پرسش را می‌توان در قوانین عام (مواد 3 تا 9 ق.م.ا) و مقررات خاص مانند «لایحۀ رسیدگی به جرائم بین‌المللی» جست‌جو کرد. بدین‌ترتیب این پژوهش ضمن مطالعة توصیفی-تحلیلی اصل صلاحیت جهانی، قانون مجازات اسلامی و همچنین سایر مقررات مربوط، صلاحیت جهانی دادگاه‌های ایران در پهنة حقوق کیفری بین‌المللی را بررسی می‌کند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Universal Jurisdiction of Iranian Courts in International Criminal Law
نویسندگان [English]
- Seyed Hossein Mirjafari 1
- Shahram Zarneshan 2
- Samaneh Rahmatifar 3
1 PhD student in Public International Law, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran
2 Associate Professor, Department of Law Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Law, Faculty of Humanities, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran
چکیده [English]
The pinciple of universal jurisdiction, applied in international criminal law for many years, can complement international justice as an important mechanism. In addition to complementing the jurisdiction of international criminal courts, universal jurisdiction guarantees the widest jurisdiction for national courts to deal with important international crimes including genocide, crimes against humanity and war crimes, on the premiss that these crimes harm international public order. Three essential steps are needed to implement this principle: the existence of a specific context for universal jurisdiction, a clear definition of crime and its elements, and national law-enforcement procedures that allow national judicial authorities to exercise jurisdiction over these crimes. Therefore, national courts can exercise universal jurisdiction only when the government has enacted legislation which authorizes its application. The main question in the present study is how can Iranian courts exercise universal jurisdiction, and what kind of universal jurisdiction does Iran believe in? The answer can be found in both general (Articles 3 and 9 of the Penal Code) and special laws (such as the Bill on International Crimes). The current study applies a descriptive-analytical approach to investigate the principle of universal jurisdiction, the Islamic Penal Code, and other relevant laws to clarify the universal jurisdiction of the Iranian courts regarding international criminal law.
کلیدواژه‌ها [English]
- universal jurisdiction
- Iranian courts
- international criminal law
- international crimes bill
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- اردبیلی، محمدعلی (1379). حقوق جزای عمومی. ج 1، چ اول، تهران: میزان.
- بولک، برنار (1384). کیفرشناسی. ترجمۀ علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چ چهارم، تهران: مجد.
- بهرامی، بهرام (۱۳۸۵). آیین دادرسی مدنی. علمی و کاربردی. چ نهم. تهران: نگاه بینه.
- خالقی، علی (1393). جستارهایی از حقوق جزای بین‌الملل. چ چهارم، تهران: شهر دانش.
- زندیه، حسن (1392). تحول نظام قضایی ایران در دورۀ پهلوی اول. چ اول، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- کسسه، آنتونیو (1383). حقوق کیفری بین‌المللی. ترجمۀ حسین پیران، اردشیر امیرارجمند و زهرا موسوی، چ اول، تهران: جنگل.
- مؤمنی، مهدی (1388). مبانی حقوق جزای بین‌الملل ایران. چ چهارم، تهران: شهر دانش.
- میر محمدصادقی، حسین (1390). جرائم علیه اشخاص. چ هشتم، تهران: میزان.
- نژندی‌منش، هیبت‌الله (1393). جامعۀ بین‌المللی و حقوق بین‌الملل در قرن 21. مجموعه مقالات اهدایی به استاد محمدرضا ضیائی بیگدلی، چ اول، تهران: شهر دانش.
ب) مقالات
- اردبیلی، محمدعلی (1389). مادۀ 8 قانون مجازات اسلامی و اصل صلاحیت جهانی. مجلۀ تحقیقات حقوقی، 51، 53 - 86.
- حجت زاده، علیرضا و درجی، حسین (1391). اصل صلاحیت جهانی در حقوق کیفری جمهوری اسلامی ایران. فصلنامۀ بررسی‌های حقوق بین‌الملل، 1.
- خالقی، علی (1382). محاکمه صدام و مسئلۀ صلاحیت از منظر حقوق داخلی بین‌المللی. مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، 2(4)، 11-43.
- خبیری، کابک ؛ جدلی، صفی ناز (1389). «صلاحیت جهانی و کارایی آن در مبارزه و پیگیری جرائم بین‌المللی. فصلنامۀ راهبرد، 19، 98 – 121.
- صبوری‌پور، مهدی و خلیل‌زاده، ایرج (1396). قانون جزای عرفی و نقش آن در شکل‌گیری حقوق کیفری ایران. فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، 7(24)، 225 -255.
- فروغی، فضل‌اله (1388). منشأ و ماهیت حقوقی اصل صلاحیت جهانی. مجلۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، 1(3)، 21 – 47.
- مقامی، امیر و رستمی، جواد (1398). تسری محاربه به راهزنی دریایی از منظر فقه شیعه و حقوق کیفری ایران. فصلنامۀ مجلس و راهبرد، 27(101)، 243-269.
- موسوی، سید فضل‌الله؛ موسوی، سید مهدی و جدیدی، انسیه (1390). چالش‌های کنونی حقوق بین‌الملل در مورد اعمال صلاحیت نسبت به راهزنی دریایی. فصلنامۀ پژوهش حقوق، 13( 32).
- انگلیسی
- A) Books
- 1. Cherif Bassiouni, M (1999). Crimes Against humanity in International law, Dordrecht/ London/ Boston: Kluver law International 2d ed.
- 2. Bergsmo, M., Nobuo, H., & Mads Harlem,(2010). Importing Core International Crimes into National Criminal Law, Torkel Opsahl Academic EPublisher, Oslo, 74 pages, http://www.toaep.org/ps-pdf/1-bergsmo-hayashi-harlem-second.
- Blakesley, C. L., & E. Stigall, D. (2007). The Myopia of U.S.v. Martinelli: Extraterritorial Jurisdiction in The 21st Century,George Washington International Law Review, Vol 39.
- Canefe, N. (2018). International Criminal Law and Limits of Universal Jurisdiction in the Global South: A Critical Discussion on Crimes Against Humanity, Osgood Hall Laaw School-York University-Toronto, Ontario.
- Cassesse, A. (2003). International Criminal law, Published: 05 April 2013, 520 Pages, ISBN: 9780199694921.
- Cryer, R., Friman, H., Robinson, D., & Wilmshurst, E. (2014). An Introduction to International Criminal Law and Procedure(3rd ed.). Cambridge: Cambridge University Press. Doi:10.1017/CBO9781107588707.
- Ellis, M. (2012). The DeclineofUniversalJurisdiction–IsitReversible?, SOAS, 22,(10th Annual Ruth Steinkraus-Cohen International Law lecture).
- Guillaume, G. (1992). La competence universelle, formes anciennes et nouvelles, Melanges offerts a Georges Levasseur, Paris, Gazette du Palais et Litec.
- Inazumi, M.(2005). Universal Jurisdiction in Modern International Law: Expansion of National Jurisdiction for Prosecuting Serious Crimes under International Law, Vol. 19, Intersentia nv.
- Jebberger, F. (2018). Towards a ‘complementary preparedness’ approach to universal jurisdiction – recent trends and best practices in the European Union, ISBN 978-92-846-3819-2 | doi:10.2861/81904 | QA-06-18-026-EN-N.
- Kaldor, M. (2013). In Defence of New War, 2 Stability: Int’l J. of Security & Dev. Art 4.
- Lasok, D.(1962). The Eichmann Trial. International and Comparative Law Quarterly, 11(2), 355-374.
- Meron, T. (1999). Crimes under the Jurisdiction of the International Criminal Court, in Reflections on the International Criminal Court 47, 48 (Herman A.M. von Hebel, Johan G. Lammers & Jolien Schukking eds).
- O’Sullivan, A. (2017). Universal Jurisdiction in International Criminal Law-The Debate and the Battle for Hegemony, First published, ISBN: 9781138123946 (hbk).
- Robinson, M. (2001). Foreword', The Princeton Principles on Universal Jurisdiction. Princeton UniversityPress, Princeton.
- Rubin, A. (2000). Actio Popularis, Jusm Cogens and Offences Erga Omenes,(2001) 35 New England Law Review, 265;marc Henzelin, le Principe de I'Universalite en Droit pen'al International (Brussels).
- B) Articles
- 17. Alfadhel, K. A.,(2017). M. Cherif Bassiouni. Chronicles of the Egyptian Revolution and its Aftermath: 2011-2016, Asian Affairs, 48:2, 359-361.
- Broomhall, B. (2001). Toward U.S. Acceptance of the International Criminal Court, 64 Law and Contemporary Problems 141-151, Available at: https://scholarship.law.duke.edu/lcp/vol64/iss1/6.
- Garrod, M. (2012). The Protective Principle of Jurisdiction over War Crimes and the Hollow Concept of Universality. International Criminal Law Review 12, 763–826.
- Geneuss, J (2009). Fostering a Better Understanding of Universal Jurisdiction. 7 JICJ, 945.
- Liesbeth Zegveld and Jeff Handmaker,(2012). Universal Jurisdiction:State of Affairs and Ways Ahead - A policy paper, Leiden University School of Law and the ICCO Foundation, ISSN 0921-0210.
- Reydams, L. (2005). Belgium Reneges on Universality: The 5 August 2003 Act on Grave Breaches of International Humanitarian Law, I J. INT'L CRIM. JUST. 679, 679 (2003); DamienVandermeerseh, Prosecuting International Crimes in Belgium, 3 J. INT'L CRIM. JUST. 400, 401.
- Roger, O' K. (2004). Universal Jurisdiction: Clarifying the Basic Concept', is a particulary powerful argument to this effect. Journal of International Criminal Justice 2, 735–760; See also Thomas Weigend, Grund und Grenzen Universalter Gerichtsbrarkeit, in Jorg Arnold et al.
- Safferling, C.(2011). Internationales Strarecht(Spriger) & 3 MN 46; as to the political difficulties with operating on the basis of universal jurisdiction in the European context.
- Solera, Oscar,(2002), "Complementary jurisdiction andinternational criminal justice", Vol. 84, No845, p 145-171.
- C) Document & Report
- INGELSE, CHRIS,(2001), THE UN COMMITTEE AGAINST TORTURE: AN ASSESSMENT 329.
- Statement by H.E. Mr. Abbas Bagherpour Ardekani Representative of the Islamic Republic of Iran, (11 October 2017), The Sixth Committee of the 72®^ Session of the United Nations General Assembly On: "The scope and application of the principle of universal jurisdiction", (Agenda Item 85), New York.
)