نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
2 دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران
چکیده
جهانی شدن و ظهور حاکمیت جهانی، ساختارهای سنتی حقوق بین‌الملل را دچار تغییر کرده است. در نتیجه اضمحلال تدریجی مرز میان حقوق داخلی و بین‌الملل و گسترش حوزۀ تعاملات میان بازیگران متنوع جهانی، وجود سازوکارهایی جهت ادارۀ آنها ضروری است، مجموعۀ این سازوکارها حقوق اداری جهانی را شکل می‌دهد. یکی از اهداف مهم این نظم جدید، افزایش پاسخگویی سازمان‌های بین‌المللی دولتی در قبال ذی‌نفعان خارجی آنها به‌ویژه افراد و جامعۀ مدنی است. پاسخگویی، به‌عنوان مفهومی چندبعدی از عناصری به‌هم‌پیوسته یعنی مشارکت، شفافیت و دادخواهی تشکیل شده است، عناصری که کاربست آنها در نظام سازمان‌های بین‌المللی، افزایش مشروعیت این بازیگران جهانی را به ارمغان خواهد آورد. پرسش این است که منظور از پاسخگویی چیست و در سازمان‌های بین‌المللی در عمل چه جایگاهی دارد؟ برای پاسخ، مقاله ابتدا با روش توصیفی به تشریح مفهوم پاسخگویی پرداخته و سپس با روش تحلیلی و بهره‌گیری از رویۀ برخی از سازمان‌های بین‌المللی جایگاه عناصر پاسخگویی ارزیابی شده است. یافتۀ پژوهش این است که اگرچه تعدادی از سازمان‌های بین‌المللی تحت فشار افکار عمومی و رشد حاکمیت قانون در نظام بین‌الملل، برخی از مؤلفه‌های پاسخگویی را به‌صورت پراکنده به‌کار گرفته‌اند، برای اجرای یکپارچه و گستردۀ آن در همۀ سازمان‌های بین‌المللی تقویت حقوق اداری جهانی ضرورتی انکارناپذیر است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Concept of Accountability of International Organizations from the theory to the practice
نویسندگان [English]
- Zahra Mahmoudi kordi 1
- Reihane Maqsoudi 2
1 Assistant professor, Department of Law, Faculty of Law and political Science, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran
2 MA student in international law, Faculty of Law and political Science, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran
چکیده [English]
Globalization and emergence of global governance have changed the traditional structures of international law. As the result of a gradual undermining of the border between the domestic and international law and the expansion of interaction between global actors, having the mechanisms to manage them is necessary, mechanisms which create global administrative law. One of the important purposes of this new order is to increase the accountability of international organizations to external stakeholders, especially people and civil Society. Accountability as a new concept, has conjoint components ie participation, transparency, complaint. Application of these elements in international organizations system will increase the legitimacy of these actors.The question is, what is the practical status of accountability in international organizations? To answer this question, at first the article to describe the concept of accountability using the descriptive method, and then with analytical method and by virtue of the practice of some international organizations evaluate the status of accountability`s elements. The article finds that under pressure of public opinion and growth of the rule of law in international law, accountability have been applied sporadically in some international organizations but its integrated implementation international organizations, the strengthening of global administrative law is an undeniable necessity.
کلیدواژه‌ها [English]
- Accountability
- Participation
- Transparency
- Complaint and Response
- International organizations
- External Stakeholders
- فارسی
الف)کتاب‌ها
- بیگ‌زاده، سید ابراهیم (1396). حقوق سازمان‌های بین‌المللی، تهران: مجد.
- زمانی، سید قاسم (1399). حقوق سازمان‌های بین‌المللی، تهران: شهر دانش.
ب) مقالات
- الوانی، سید مهدی و احمدی، کیومرث (1392). مفهوم پاسخگویی اجتماعی سازمانی و ضرورت تبیین مؤلفه‌های آن در سازمان‌های دولتی ایران. فصلنامۀ مدیریت سازمان‌های دولتی، 1(3)، 8-16.
- رحمتی‌فر، سمانه (1394). «ظرفیت سنجی فرایند ایجاد قاعده حقوقی به‌عنوان مبنای قواعد متکثر حقوقی در دوران جهانی شدن (آیا مبنای قاعده حقوقی عینی شده است). فصلنامۀ پژوهش‌های حقوق عمومی، 16(46)، 191-211.
- رستمی، ولی و رنجبر، احمد (1393). «عدالت اداری: چارچوب مفهومی و سازوکارهای نهادی»، فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، 3( 7)، 115-134.
- زمانی، سید قاسم؛ زمانیان، سورنا (1395). «جایگاه دکترین مسئولیت حمایت در بحران سوریه»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، 46(3)، 627-648.
- موسی‌زاده، رضا و حسین‌زاده، سارا (1399). ارزیابی عملکرد شورای امنیت سازمان ملل متحد در بهره‌گیری از دکترین مسئولیت حمایت. فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، 50(2)، 465-490.
- میرعباسی، سید باقر و محمدی، عقیل (1396). چالش‌های اجرایی نظریۀ مسئولیت حمایت با نگاهی به وضعیت لیبی و سوریه. فصلنامۀ پژوهش‌های حقوق عمومی، 19(57)، 9-38.
- انگلیسی
- A) Books
- Blokker, N. Schermers, H,G (2001). Proliferation if International Organizations: Legal Issues. The Hague; Boston: Kluwer Law International.
- Brown, L,D., & Fox J.A. (1998). The Strugggle for Accountability: The World Bank, NGOs and Grassroots Movemnets. Cambridge: The MIT Press.
- Freeman, R (1984). Strategic Mnagement: A Stakeholder Approach. Boston: Pitman.
- Hansen, J,Ch. (2008). The Danish Refugee Council Complaints Mechanism Handbook.
- Hilpold, P. (2014). R2P A New Paradigm of International Law?. Brill.
- Johansen, S. (2020). The Human Rights Accountability Mechanisms of International Organizations. Cambridge University Press.
- Risse, T. (2006). Transnational Governance and Legitimacy, in Governance and Democracy: Comparing National, European and International Experiences. First Edition.
- Silander, D. & Wallace, D. (2015). International Organizations and the implementation of the Responsibility to protect, The Humanitarian Crisis in Syria. Routledge.
- Tyler, T.R. (2005). Procedural Justice, Vol. I & II. Routledge.
- B) Articles
- Ackerman, J.M. (2005). Human Rights and Social Accountability. Social Development Paper, 86, 1-30.
- Backstrand, K. (2006). Democratizing Global Environmental Govenance? Stakeholders Democracy after the World Summit on Sustainable Development. European Journal of International Relations, 12, 467-498.
- Barlas, D. Tassoni, T (2015). The Inspection Panel of the World Bank: An Effective Extrajudicial Complaint Mechanism? In book: The World Bank Legal Review Improving Delivery in Development: The Role of Voice. Social Contract, and Accountability, 6, 531-544.
- Bellamy, A.J., & Beeson, M (2010). The Responsibility to Protect in Southeast Asia: Can ASEAN Recouncil Humanitarianism and Sovereignty?. Asian Security Journal. 6, 262-279.
- Bernstein, S. (2011). Legitimacy in Intergovernmental and Nonstate Global Governance. Review of International Political Economy Journal, 18, 17-51.
- Boon, K., & Megret, F. (2019). New Approaches to the Accountability of International Organizations. International Organizations Law Review, 16, 1-10.
- Bovens, M. (2007). Analysing and Assessing Accountability: A Conceptual Framework. European Law Journal, 13, 447-468.
- Bovens, M. (2010). Two Concepts of Accountability: Accountability as a Virtue and as a Mechanism. West European Politics Journal, 33, 946-967.
- Hafner, G. (2003). Accountability of international organizations. Cambridge University Press. 97, 236-240.
- Kingah, S., & Seiwert, E (2016). The Contested Emerging in Norm and Practice of Responsibility to Protect: Where are Regional Organizations?. N.C.J. International Law. 42, 115-190.
- Kingsbury, B., Krisch, N., & Stewart, R. (2005). The Emergence of Global Adminstrative Law. Journal of Law and Contemporary problems, 68 (3/4), 15-61.
- Meehan, J., Meehan, K., & Richards, A. (2006). Corporate Social Responsibility: The 3C-SR Model”, International Journal of Social Economics, 33(5/6), 386_398.
- Nanda, V,P (2020) “Accountability of International Organizations: Some Observations. Denver Journal of International Law, Vol. 33 (3), pp. 379_390.
- Pereira, E,A. Horochovski, R. De Almeida Cruz,M. Rodrigues, N (2017). “Accountability in International Organizations: the Case of the World Bank. Journal of the Brazilian Political Science Association, 11, 1_28.
- Schulte-Schlemmer, S. (2001). The Impact of Civil Society on the World Bank, the International Monetary Fund and the World Trade Organization: the Case of The World Bank. ILSA Journal of International and Comparative Law. 7, 400-428.
- Suzuki, E., & Nanwani, S. (2005). esponsibility of International Organizations: The Accountability mechanisms of Multilateral Development Banks. Michigan Journal of International Law, 27, 178-223.
- C) Websites
- Ammerschuber, L, Schenk,E (2017). Complaints Mechanisms for None Governmental Organizations. ATLASWOMEN, May 23, at: https://www.atlaswomen.org/s/practitioners-Guid-NGO-Complaints-Mechanisms.
- Burall, S. Neligan, C (2005). The Accountability of International Organizations. at: https://www.gppi.net/media/Burall_Neligan_2005_Accountability.
- WORLD BANK (2021). The Inspection Panel, Panel Cases. at: http://www.inspectionpanel.org/panel-cases.
- D) Documents
- Lloyd, R. Oatham, J. Hammer, M. (2007). Global Accountability Report. at: https://www.oneworldtrust.org/uploads/1/0/89/108989709/2007_gar_breifing
- The International Law Association, Final Report, Berlin Conference 2004.Accountability of international Organizations.
- UNDP Report on Social Accountability in Changing Region-Actors and Mechanisms, 2014. Available at: https://www.arabstates.undp.org/content/rbas/en/home/library/ Dem_Gov/Social_ Accountability_Changing_Region_Governance_Week.html
)