فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران

دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اعضای هیأت تحریریه

اهداف و چشم‌انداز

اخبار و اعلانات

پرسش‌های متداول

پیوندهای مفید

راهنمای نویسندگان

راهنمای نحوه ارسال مقاله

فهرست داوران

تشریک منافع: رویکردی نوین جهت بهره‌برداری از رودخانه‌های فرامرزی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، حقوق بین‌الملل دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران

2 دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.22059/jplsq.2023.348650.3182

چکیده

از گذشته تا امروز استفاده از منابع آب مشترک عامل اختلاف میان جوامع و دولت‌ها بوده، ازاین‌رو حقوق بین‌الملل همواره سعی داشته است که از ایجاد چنین اختلافاتی جلوگیری کند. با این حال، با کمیاب شدن منابع در دسترس آب، تعارضات بین‌المللی آبی در دهه‌های اخیر افزایش یافته است؛ امری که می‌تواند گواه بر ناتوانی رویکردهای اتخاذشده توسط دولت‌ها، که مبتنی بر تقسیم کمی آب هستند، در مواجهه و حل چنین تعارضاتی قلمداد شود. پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، حاکی از آن است که گذار از تقسیم حجمی آب میان کشورهای ساحلی رودخانه به ایجاد ترتیبات همکاری میان کشورهای مزبور به‌منظور بهره‌برداری از رودخانه به بهینه‌ترین صورت ممکن، و تشریک منصفانة منافع حاصل از این همکاری می‌تواند گزینة مطلوب‌تری جهت استفاده از این منابع آبی ارزشمند قلمداد شود. در واقع اعمال ترتیبات تشریک منافع در بهره‌برداری از رودخانه‌های فرامرزی، که مورد حمایت اصول بنیادین حقوق بین‌الملل آب نیز است، از طریق تبدیل نتیجة برد-باخت ناشی از تقسیم آب به نتیجۀ برد-برد ناشی از همکاری در استفادۀ بهینه از منبع آبی مشترک، نه‌تنها منافع دولت‌ها را افزایش می‌دهد و از بروز تعارضات آبی جلوگیری می‌کند، بلکه قادر است موجب توسعه و تحکیم همکاری‌های بین‌المللی نیز شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Benefit Sharing: A New Approach in Utilizing Transboundary Rivers

نویسندگان [English]

  • Farhad Derhami 1
  • Mohammadhossein Ramezani Qavamabadi 2

1 PhD Student in International Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University of Tehran, Iran‎

2 Associate Prof., Department of Public and International Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti ‎University of Tehran, Iran

چکیده [English]

From the past to the present, use of common water resources has caused conflicts between states, therefore international law has tried to prevent such conflicts. However, with scarcity of available water resources, international water conflicts have increased in recent decades; this can be considered as proof of inability of approaches adopted by states, which are based on quantitative division of water, in facing and solving such conflicts. The current research, using a descriptive-analytical method, indicates that transition from focusing on volumetric allocation of water between states sharing river to establishment of cooperation arrangements between them in order to use river in the most optimal way available and the fair sharing of benefits from this cooperation can be considered a more favourable option for using these valuable water resources. In fact, application of benefit sharing arrangements in the use of transboundary rivers, which is also supported by the fundamental principles of international water law, through transformation of win-loss result due to water sharing into a win-win result due to cooperation in the optimal use of common water resources, increases interests of states and not only prevents water conflicts, but is able to develop and strengthen international cooperation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • international water law
  • benefit sharing
  • equitable and reasonable use
  • transboundary rivers
مراجع
  1. فارسی

- مقالات

  1. آوریده، فریبا؛ عطاری، جمال و عبداللهی، محسن. (1395). مطالعه تطبیقی اصول و قواعد بین‌المللی حاکم بر تقسیم آب در رودخانه‌های فرامرزی. فصلنامه علوم محیطی، 14(2)، صص 79-96.
  2. جعفری ولدانی، اصغر. (1388). استفاده از منابع آب رودهای مرزی ایران و عراق و حقوق بین الملل، حقوق و سیاست، 11(26)، صص 63-92.
  3. خندانی، سید پدرام و خاکباز، محمد. (1392). تفسیر نظریه عدالت معاوضی در قلمرو قراردادها، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 5 (8)، صص 84-69.
  4. داود محمد، سنگر؛ عبدالقادر صالح ولدبیگی، آزاد. (1400). اصل همکاری در زمینۀ بهره‌برداری از آبراهه‌های بین‌المللی، با تأکید بر آبراهه‌های بین‌المللی ایران و عراق، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، 51(4)، صص 1459-1486.
  5. زمانی، سید قاسم؛ برلیان، پویا. (1401). ساخت و بهره‌برداری از سد ایلیسو توسط دولت ترکیه از منظر حقوق بین‌الملل، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، صص 1-27.
  6. شفیعی بافتی، نگین و سلیمانی، شیما. (1400). ارتباط میان اصل بهره‌برداری منصفانه و معقول و اصل منع آسیب در حقوق بین‌الملل آبراه‌ها با تأکید بر کنوانسیون 1997. فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، 51(4)، صص 1579-1601
  7. شولی، علیرضا و وطن فدا، جبار و آوریده، فریبا. (1394). بررسی نظریه های حقوقی و مقررات تقسیم آب در قوانین و معاهدات بین المللی آب های مرزی. علوم و فنون مرزی، 13، صص 152-121.
  8. شیرازیان، شیرین و خطیبی، عطیه (1394). حقوق بهره برداری غیرکشتیرانی از آبراه های بین المللی با نگاهی به توسعه پایدار، فصلنامه پایداری. توسعه و محیط زیست، 4، صص 85-73.
  9. محمدعلی‌پور, فریده و طالبیان, حامد (1397). منابع آبی مشترک در حوضۀ کورا - ارس؛ پیشران صلح در قفقاز جنوبی. مطالعات اوراسیای مرکزی، 11(1)، صص 231-246.
  10. ممتاز, جمشید. (1373). نظام حقوقی منابع آب آبراه‌های بین‌المللی خاورمیانه. مجله حقوقی بین‌المللی، 13، صص 45-94.
  11. میان آبادی, حجت, و امینی, اعظم (1398) درهم تنیدگی آب، سیاست و محیط‌زیست در حوضه آبریز دجله و فرات. فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک، 15(54)، صص. 54-86.
  12. میرزائی ندوشن, فهیمه, و بزرگ حداد, امید (1400) بررسی اثر بسته سودها بر تعامل بین کشورهای حوضه رودخانه فرامرزی: کاربرد نظریه بازی تکاملی، تحقیقات آب و خاک ایران، 52(9)، صص. 2441-2445
  13. نادری، مرتضی؛ سادات میدانی، سید حسین. (1399). حقوق آبخوان‌های فرامرزی در پرتو طرح کمیسیون حقوق بین‌الملل. فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران، 50(3)، صص 1073-1094.
  14. نوری، مهسا و عمادی، علیرضا و فضل اولی، رامین (1398). تدوین مدل تلفیقی تخصیص بهینه آب با رویکرد بازی های همکارانه. ]، 33 (5)، صص. 708-695

 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Daoudy, M. (2010). Getting Beyond the Environment–Conflict Trap: Benefit Sharing in International River Basins. in Earle, Anton & Jägerskog, Anders & Öjendal, Joakim (eds.) Transboundary Water Management: Principles and Practice, London, Routledge.
  4. Klager, R. (2011). Fair and Equitable Treatment in International Investment Law. Cambridge, Cambridge University Press.
  5. Laurie, G., Dove, E., Ganguli-Mitra, A., Mcmillan, C., Postan, E., Sethi, N., Sorbie, A. (2021). The Cambridge Handbook of Health Research Regulation. Cambridge, Cambridge University Press.
  6. McCaffrey, C. Stephen. (2019). The Law of International Watercourses. Oxford University Press, Oxford.
  7. McIntyre, O. (2010). International Water Law: Concepts, Evolution and Development. in Earle, Anton & Jägerskog, Anders & Öjendal, Joakim (eds.) Transboundary Water Management: Principles and Practice, London, Routledge.
  8. Melesse, A., Abtew, Wossenu & Moges S. (2021). Nile and Grand Ethiopian Renaissance Dam: Past, Present and Future. Springer International Publishing.
  9. Salman, M.A. Salman & Uprety, K. (2003). Conflict and Cooperation on South Asia's International Rivers.Washington, World Bank.
  10. Stilz, A. (2019). Resource Sovereignty and International Responsibilities. in Stilz Anna (ed.) Territorial Sovereignty: A Philosophical Exploration, Oxford, Oxford Political Theory.
  11. Weston, B., & Bollier, D. (2013). Green Governance. Cambridge, Cambridge University Press.
  12. Wouters, P. & Moynihan, R. (2013). Benefit sharing in the UNWatercourses Convention and under International Water Law. in Rocha Loures, Flavia, Rieu-Clarke, Alistair (eds.). The UN Watercourses Convention in Force, Strengthening International Law for Transboundary Water Management, London, Routledge.

 

  1. B) Articles
  2. Alam, U., Dione, O., & Jeffrey, P. (2009). The benefit-sharing principle: Implementing sovereignty bargains on water. Political Geography, 28 (2), 90-100.
  3. Avarideh, F., Attari, J., & Moridi, A. (2017). Modelling Equitable and Reasonable Water Sharing in Transboundary Rivers: the Case of Sirwan-Diyala River. Water Resour Manage, 31, 1191–1207.
  4. Barberis, J. (1991). The Development of International Law of Transboundary Groundwater. Natural Resources Journal, 31, 167-186.
  5. Dauda, B. & Dierickx, K. (2013). Benefit sharing: an exploration on the contextual discourse of a changing concept. BMC medical ethics, 14, 1-8.
  6. De Jonge, Bege (2011). “What is Fair and Equitable Benefit-sharing?”, Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 24, pp. 127–146.
  7. De Jonge, Bege and & Korthals, M. (2007). Vicissitudes of benefit sharing of crop genetic resources. Developing world bioethics, 6 (3), 144-157.
  8. Devlaeminck, D. (2018). Revisiting the Substantive Rules of the Law of International Watercourses: An Analysis Through the Lens of Reciprocity and the Interests of China. Water Policy, 20. 323-335.
  9. Distefano, G. (2010). Theories on Territorial Sovereignty: A Reappraisal. Journal of Sharia and Law, 41, 25-47.
  10. Dombrowsky, I. (2009). Revisiting the potential for benefit sharing in the management of trans-boundary rivers. Water Policy, 11 (2), 125–140.
  11. Eckstein, G. (1995). Application of International Water Law to Transboundary Groundwater Resources. Suffolk Transnational Law Review, 69 (67), 67-116.
  12. Eckstein, G. (2020). The status of the UN Watercourses Convention: does it still hold water?. International Journal of Water Resources Development, 36:2-3, 429-461.
  13. Gourbesville, P. (2008). “Challenges for integrated water resources management. Physics and Chemistry of the Earth, 33, 284-289
  14. Grey, D., & Sadoff, C. (2002). Beyond the River: The Benefits of Cooperation on International Rivers”, Water Policy, 4. 389–403.
  15. Grzybowski, A., McCaffrey C. Stephen. & Paisley K. R. (2010). Beyond International Water Law: Successfully Negotiating Mutual Gains Agreements for International Watercourses. McGeorge Global Business & Development Law Journal, 22, 139-154.
  16. Lazerwitz, J. D. (1993). The Flow of International Water Law: The International Law Commission's Law of the Non-Navigational Uses of International Watercourses. Indiana Journal of Global Legal Studies, 1 (1), 247-269.
  17. Leb, C. (2015). One step at a time: international law and the duty to cooperate in the management of shared water resources. Water International, 40 (1), 21-32.
  18. Lee, S. (2015). Benefit sharing in the Mekong River basin. Water International, 40 (1), 139-152.
  19. Lodge, W. Micheal (2012). “The Common Heritage of Mankind. The International Journal of Marine and Coastal Law, 27 (4). pp. 733-742.
  20. Madani, K. (2010). Game theory and water resources. Journal of Hydrology, 381, 225-238.
  21. McIntyre, O. (2013). Utilisation of Shared International Freshwater Resources – The Meaning and Role of Equity in International Water Law. Water International, 38, 112.
  22. McIntyre, O. (2015). Benefit-sharing and upstream/downstream cooperation for ecological protection of transboundary waters: opportunities for China as an upstream state. Water International, 40 (1), 48-70.
  23. Medaglia, J. C., & Perron-Welch, F. (2019). The benefit-sharing principle in international law. Journal of Intellectual Property Law & Practice, 14, 62-76
  24. Middleton, C., & Devlaeminck, D. (2021). Reciprocity in practice: the hydropolitics of equitable and reasonable utilization in the Lancang-Mekong basin. International Environmental Agreements, 21, 235–253.
  25. Morgera, E. (2016). The Need for an International Legal Concept of Fair and Equitable Benefit Sharing. The European Journal of International Law, 27 (2), 354-388.
  26. Morgera, E. (2017). Fair and Equitable Benefit-Sharing: History, Normative Content and Status in International Law. 'Benefit-sharing’ in E Orlando and L Krämer (eds.). Encyclopedia of Environmental Law: Principles of Environmental Law.
  27. Onencan, A., & Walle, B. (2018). Equitable and Reasonable Utilization: Reconstructing the Nile Basin Water Allocation Dialogue. Water, 10 (6), 707-739.
  28. Paisley, R. (2002). Adversaries into Partners: International Water Law and the Equitable Sharing of Downstream Benefits. Melbourne Journal of International Law, 3 (2), 280-300
  29. Qaddumi, H. (2008). Practical approaches to transboundary water benefit sharing.ODI Working Paper. Available at: https://www.odi.org/resources/docs/2576.pdf.
  30. Rahaman, M. M. (2009). Principles of Transboundary Water Resources Management and Ganges Treaties: An Analysis. International Journal of Water Resources Development, 25 (1), 159-173.
  31. Sadoff, W. Claudia & Grey, D. (2005). Cooperation on International Rivers. Water International, (30), 420-427.
  32. Salman M.A. S. (2021). Equitable and Reasonable Utilization and the Obligation Against Causing Significant Harm – Are they Reconcilable?. AJIL Unbound, 115, 183-188.
  33. Salman, M. A. S. (2007). The Helsinki Rules, the UN Watercourses Convention and the Berlin Rules: Perspectives on International Water Law. International Journal of Water Resources Development, 23, (4), 625–640.
  34. Schroeder, D. (2007). Benefit sharing: it's time for a definition. Journal of Medical Ethics, 33 (4), 205-209.
  35. Soliev, I., & Theesfeld, I. (2020). Benefit Sharing for Solving Transboundary Commons Dilemma in Central Asia. International Journal of the Commons, 14(1), 61–77.
  36. Soliev, I., Wegerich, Kai & Kazbekov, J. (2015). The Costs of Benefit Sharing: Historical and Institutional Analysis of Shared Water Development in the Ferghana Valley, the Syr Darya Basin. Water, 7. 2728-2752.
  37. Soumya, R., & Neha, T. (2021). Equitable and Reasonable Utilization of Water Resources: A Critical Analysis in Context of Indo-Bangladesh Ganges Water Sharing. BiLD Law Journal, 5(2), 103–118.
  38. Tanzi, M. A. (2021). The inter‑relationship between no harm, equitable and reasonable utilisation and cooperation under international water law. International Enviroment Agreement, 20, pp. 619-629.
  39. Tarlock, A. D. & Wouters, P. (2007). Are Shared Benefits of International Waters an Equitable Apportionment?. Colorado Journal of International Environmental Law and Policy, 18 (3), 523-536.
  40. Tysyachnyouk, S. Maria & Petrov, N. A. (2018). Benefit sharing in the Arctic energy sector: Perspectives on corporate policies and practices in Northern Russia and Alaska. Energy Research & Social Science, 39, 29-34.

 

  1. C) Documents and Cases
  2. Case Relating to the Territorial Jurisdiction of the International Commission of the River Oder, 1929, P.C.I.J. (ser. A). No. 23.
  3. Certain Activities Carried Out by Nicaragua in the Border Area, 2015, Judgment, I.C.J. Reports.
  4. Corfu Channel, 1949, Judgment, I.C.J. Reports
  5. Dispute regarding Navigational and Related Rights, 2009, Judgment, I.C.J. Reports.
  6. Dispute regarding Navigational and Related Rights, 2009, Judgment, I.C.J. Reports.
  7. Factory of Charzow case (1928), PCIJ Reports.
  8. Gabčíkovo-Nagymaros Project Case, 1997, Judgment, I.C.J. Reports.
  9. Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons, 1966, Advisory Opinions, I.C.J. Reports.
  10. Pulp Mills on the River Uruguay, 2010, Judgment, I.C.J. Reports,
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران
دوره 53، شماره 4
زمستان 1402
دی 1402
صفحه 1961-1987
فایل ها
سابقه مقاله
  • تاریخ دریافت: 27 شهریور 1401
  • تاریخ بازنگری: 16 آبان 1401
  • تاریخ پذیرش: 10 بهمن 1401
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار