نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق بین‌الملل، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 استادیار گروه حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
مناطق آزاد تجاری که با هدف تسهیل فعالیت‌های تجاری و تحقق رشد اقتصادی به‌ویژه در کشورهای توسعه‌نیافته ایجاد شده‌اند، در نظام حقوقی ایران نیز طی سال‌های گذشته ظهور و به‌تدریج گسترش یافته‌اند. ارزیابی کارکرد این مناطق از سویه‌های گوناگون ضروری است. در پژوهش حاضر تمرکز بر ارزیابی نظام مدیریتی و حقوقی مناطق آزاد ازمنظر ارتباط نهاد اداره‌کنندۀ این مناطق با دستگاه‌های اجرایی فعال در قلمرو آنهاست؛ امری که در پژوهش‌های موجود تاکنون به‌صورت مستقل مدنظر نبوده است. مقالۀ پیش‌رو نشان می‌دهد قوانین حاکم بر ادارۀ مناطق آزاد نتوانسته‌اند الگوی مناسبی برای هماهنگی سازمان‌های مسئولِ مناطق با دستگاه‌های اجرایی مربوط پیش‌بینی کنند. سازوکار مندرج در قوانین (به‌طور مشخص بند «الف» مادۀ 65 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعۀ کشور) به‌سبب عدم انطباق با اصول مدیریت دولتی و حقوق اداری، با چالش‌های جدی روبه‌روست. مطابق یافته‌های مقاله، ضمن لزوم لغو حکم مذکور، ضرورت دارد بر اساس حکم صریح قانونی مقرر شود اعمال اختیارات سازمان‌های مسئول مناطق آزاد نافی اعمال صلاحیت‌های قانونی دستگاه‌های اجرایی مربوط نیست و ضمن محدود کردن اختیارات سازمان‌های مذکور به امور تجاری-صنعتی، به‌منظور ایجاد هماهنگیِ اجرایی میان دستگاه‌های اجرایی با سازمان مسئولِ مناطق، شورایی مرکب از مدیر سازمان مسئول مناطق آزاد و مدیران دستگاه‌های اجرایی در هر منطقه تشکیل شود.
کلیدواژه‌ها
- تنظیم روابط
- تعامل و همکاری
- مادۀ 65 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعۀ کشور
- مدیریت منطقۀ آزاد تجاری-صنعتی
- همپوشانی صلاحیت‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The ratio of the competence of the State Institutions with the Responsible Organization of the region in Free Trade-Industrial Zones
نویسندگان [English]
- Mohammad Ghasem Tangestani 1
- Mahdi Moradi Berelian 2
1 Assistant Prof., Department of International Law, Faculty of Law and Political Science, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Assistant Prof., Department of Law, Faculty of Law and Political Science, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]
Free trade zones, which have been created with the aim of facilitating trade activities, especially in underdeveloped countries, have also emerged and expanded in the Iranian legal system. This study focuses on evaluating the management and legal system of free zones from the perspective of the relationship between the governing body of these zones and the executive bodies active in their territory; This article shows that the laws governing the administration of free zones have not been able to provide a suitable model for coordination between responsible organizations in free zones. The mechanism embedded in the laws (Article 65 (A) of the Law on Permanent Provisions of the Country Development Plans) faces challenges due to non-compliance with the principles of public administration and administrative law. According to this, besides to the need to repeal the above provision, it is necessary to stipulate that exercising the powers of the responsible organizations in free zones does not negate the exercise of legal powers of the relevant executive bodies. Also, besides to limiting the powers of the above-mentioned organizations to commercial-industrial affairs, to establish executive coordination between the executive bodies and the responsible organization of the regions, forming a council composed of the director of that organization and the highest officials executive bodies is recommended.
کلیدواژه‌ها [English]
- Regulating of relations
- interaction and cooperation
- Article 65 of the Law on Permanent Provisions of the country's development programs
- management of free zones
- Free Trade - Industrial Zones- overlap of competencies
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- امامی، محمد و استوارسنگری، کوروش (1386). حقوق اداری. ج 1، چ اول، تهران: میزان.
- انصاری، ولی‌الله (1386). کلیات حقوق اداری. چ هفتم، تهران: میزان.
- رابینز، استیفن پی و دی سنزو، دیوید (1392). مبانی مدیریت. ترجمۀ محمدعلی حمید رفیعی و همکاران، چ دوازدهم، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- رضائیان، علی (1396). مبانی سازمان و مدیریت. چ بیستم، تهران: سمت.
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1391). حقوق اداری. چ هجدهم، تهران: سمت.
- موسی‌زاده، رضا (1387). حقوق اداری (1-2). چ نهم، تهران: میزان.
ب) مقالات
- احمدیان، رضا و شامی، محمدرضا (1394). ارزیابی نقش و اثر مناطق آزاد بر مدیریت یکپارچۀ مناطق ساحلی (ICZM) نمونۀ موردی: منطقۀ آزاد تجاری-صنعتی انزلی. فصلنامۀ مطالعات برنامه‌ریزی شهری، 3، 9، 91-108.
- افتخارجهرمی، گودرز و رضوانی، ابراهیم (1395). الگوی خصوصی‌سازی ساختار ادارۀ مناطق آزاد تجاری. مطالعات مدیریت راهبردی، 26، 249-275.
- بیکدلو، فهیمه و رهنورد، فرج‌اله (1396). سنجش هماهنگی میان‌سازمانی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن در سازمان‌های عمومی. فرایند مدیریت و توسعه، 30(2)، 3-22.
- حافظ نیا، محمدرضاغ ذوقی بارانی، کاظم و احمدی‌پور، زهرا (1390). بررسی تأثیر الگوی دوگانه مدیریت سیاسی فضا بر کارکردهای مناطق آزاد: مطالعۀ موردی کیش. مدرس علوم انسانی- برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 15(1)، 21-39.
- دهمرده قلعه نو، نظر؛ علی احمدی، ندا و قادری، عباسعلی (1398). ارزیابی و اولویت‌بندی مناطق آزاد کشور و تأثیر آن در توسعۀ اقتصادی این مناطق. فصلنامۀ سیاست‌های راهبردی کلان، 7(1)، 108-123.
- شیبانی، عادل و عبدی‌پورفرد، ابراهیم (1399). آسیب‌شناسی ساختار و مقررات سازمان منطقۀ آزاد تجاری-صنعتی با معیارهای حکمرانی شرکتی در بخش عمومی. فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، 29، 69-90.
- شیخ الاسلام، نجمه؛ دانایی فرد، حسن؛ کردناییج، اسدالله و مرتضوی، مهدی (1396). واکاوی موانع هماهنگی بین سازمان‌های بخش عمومی ایران. فصلنامۀ علمی-پژوهشی مدیریت سازمان‌های دولتی، 5(4)، 13-30.
- هداوند، مهدی و فضلی، عزیزاله (1396). ماهیت نظارت بر سازمان‌های منطقۀ آزاد تجاری-صنعتی ایران. دوفصلنامۀ حقوق اداری، 5(13)، 9-31.
ج) گزارش‌ها
- پناهی، سامان (1400). اصلاح قانون چگونگی ادارۀ مناطق آزاد تجاری-صنعتی مصوب سال 1372: نظرات دستگاه‌های اجرایی به‌همراه محورهای اصلاح قانون. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شمارۀ مسلسل 17491
- ذاکری، زهرا و اسفندیاری کلوکن، مجتبی (1395). فراتحلیل مطالعات مناطق آزاد: 1. مقالات»، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شمارۀ مسلسل 15068.
- مهریزی مؤخر، رضا (1392). نظام حقوقی حاکم بر مناطق آزاد ایران/بخش دوم. صص 5-1، قابل دسترسی در:
- انگلیسی
- A) Books
- Tiefenbrun, S. (2012). Tax Free Trade Zones of the World and in the United States. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
- Xiao, L. (2016). National Test System Design of China (Shanghai) Pilot Free Trade Zone. Singapore: Springer.
- B) Articles
- Chen, X. (1995). The Evolution of Free Economic Zones and the Recent Development of Cross‐National Growth Zones. International Journal of Urban and Regional Research. 19, 593-621. DOI: 10.1111/j.1468-2427.1995.tb00530.x
4.3 Jayanthakumaran, K. (2014). Performance and Prospects of Export Processing Zones: Asia an update. Journal of Comparative Asian Development, 5(2), 229-246.
- Peng, D., & Xiuyan, F. (2017). China’s Free Trade Zones: Regulatory Innovation, Legal Assessment and Economic Implication. The Chinese Economy, 50, 238–248. DOI: 10.1080/10971475.2017.1321886
- C) Documents
- Akinci, G., & Crittle, J. (2008). Special Economic Zone: Performance, Lessons learned, and Implication for Zone Development, Foreign Investment Advisory Service (FIAS) Occasional Paper, Washington, D.C.: World Bank Group.
- Buba, J., & Wong, Michael D (2017). Special Economic Zones: An Operational Review of Their Impacts, Washington, D.C.: World Bank Group.
http://documents.worldbank.org/curated/en/316931512640011812/Special-economic-zones-an-operational-review-of-their-impacts.
- D) Thesis
- Hamed, H. (2014). A Comparative analysis of Free Trade Zones. dissertation submitted in partial fulfilment of the requirements for the MPhil in Architecture & Urban Studies, Cambridge University.
)