دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق، الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

2 دانش آموختۀ دکتری حقوق عمومی، دانشکدۀ معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق عمومی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

امروزه شفافیت از عناصر نیل به حکمرانی خوب به‌شمار می‌آید. هدف از شفافیت تأمین حق داشتن اطلاعات مردم، پاسخگو کردن مسئولان، مشارکت مردم و اصلاح مشکلات و ساختارها و جلوگیری از فساد است. به همین دلیل تعمیم شفافیت در انتخابات که از رایج‌ترین ابزار رسیدن به قدرت در نظام‌های مردم‌سالار است، توجیه‌پذیر است. نظام انتخاباتی شفاف، عملکردها و تصمیمات اتخاذشده را در معرض دید عموم قرار می‌دهد و کمک می‌نماید تا بازیگران عرصۀ انتخابات، مسئولیت تصمیمات اتخاذشده را به‌خوبی عهده‌دار شوند. بر همین ‌اساس سنجۀ شفافیت در انتخابات می‌تواند از یک ‌سو نامزدهای انتخاباتی و از سوی دیگر ناظران و مجریان را در برگیرد. در سیاست‌های کلی انتخابات به‌عنوان یک سند بالادستی، بایسته‌های نظام انتخاباتی شفاف به‌منظور اعتلای نظام انتخاباتی کشور جهت نیل به وضعیت مطلوب ترسیم شده است. بر همین مبنا این مقاله درصدد است با شیوۀ توصیفی-تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که «وضعیت حقوقی حاکم بر انتخابات ریاست جمهوری، تا چه حد تأمین‌کننده مفاد سیاست‌های کلی انتخابات در حوزۀ شفافیت است؟». با بررسی سیاست‌های مذکور، مشخص شد که قوانین مربوط به انتخابات ریاست جمهوری، دارای نواقصی است که لازم است با ابتناء بر این سیاست‌ها، وضعیت موجود بازنگری و اصلاح شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Guarantee requirements transparency in presidential elections; with emphasis on election policies

نویسندگان [English]

  • Mohamadhasan Bagherikhoozani 1
  • Mohamad Boroomand 2
  • Mohamad Salehi 3

1 PHD Student of azad University Najaf Abad branch in Public law, Najaf Abad, Iran

2 PHD in Public law, Imam Sadeq University, Tehran, Iran

3 PHD Student of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Today, transparency is one of the elements of good governance. The purpose of transparency is to provide people with the right , have information, account for officials, participate in the public and reform problems and structures, and to prevent corruption. So, the generalization of transparency in the election, which is one of the most common means of achieving power in democratic systems, can be justified. The transparent electoral system expresses the actions and decisions available for the public and helps to make the election actors responsible for there decisions . On the basis of the transparency in the election, it can include election candidates and observers and executives together. In election policies as an upstream document, the intent of the transparent electoral system has been drawn to promote the country's electoral system to achieve a favorable situation. therefore , this article seeks to answer the question in a descriptive-converter way: "How much the legal status of the presidential election is to provide the provisions of the general election policies in the field of transparency?" Investigating the above policies, it was found that the laws of the presidential election have deficiencies that need to be revised and amended with these policies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transparency
  • presidential election
  • election policies
  • good governance
  1. - فارسی

    الف)کتاب‌ها

    1. احمدی، علی (1389). انتخابات در ایران. تهران: میزان.
    2. خسروی، حسن (1387). حقوق انتخابات دموکراتیک. تهران: مجد.
    3. عطریان، فرامرز (1396). حقوق اداری تطبیقی: ادارۀ خوب (مطالعۀ تطبیقی نظام حقوقی ایران و اتحادیۀ اروپا). تهران: میزان.
    4. فتاحی ‌زفرقندی،‌ علی (1397). شورای نگهبان؛ نظارت ‌بر انتخابات. تهران:‌ پژوهشکدۀ شورای نگهبان.
    5. گودوین گیل،گای اس (1379). انتخابات آزاد و منصفانه در حقوق و رویۀ بین‌المللی، ترجمۀ سید جمال سیفی و سید قاسم زمانی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.

    ب) مقالات

    1. باقری خوزانی، محمدحسن؛ عطریان، فرامرز و مسعود، غلامحسین (1400). حدود صلاحیت مجلس شورای اسلامی در تفصیل و تبیین شرایط رئیس‌جمهور با تأکید بر سیاست‌های کلی انتخابات. فصلنامۀ دانش حقوق عمومی، 33، 57-82.
    2. بخشایش اردستانی، احمد و دشتی، فرزانه (1392). مردم‌سالاری در حکومت امام علی (ع). پژوهشنامۀ علوی، 8، 39-68.
    3. تقی‌زاده،‌ جواد (1385). شرایط‌ خاص‌ انتخاب‌پذیری‌ در انتخابات ‌سیاسی. مجلۀ حقوق اساسی، 7و6، 57-80.
    4. حبیب‌نژاد، احمد و عامری، زهرا (1395). شاخص‌های شفافیت در حکومت اسلامی (با تأکید بر حکومت علوی). حقوق اسلامی، 49، 129-157.
    5. ساریخانی، عادل و اکرمی سراب، روح‌الله (1392). کارکردهای پیشگیرانه شفافیت در سیاست جنایی. مجلۀ حقوقی دادگستری، 82، 92-116.
    6. ضمیری، عبدالحسین و نصیری حامد، رضا (1389). حکمرانی مطلوب و نقش شفافیت در تحقق آن. پژوهشنامۀ بهار، 52، 173- 224.
    7. طحان‌نظیف، هادی و کدخدامرادی،‌ کمال (1398). ‌آسیب‌شناسی نظام حقوقی حاکم بر فرایندهای نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی در پرتو سیاست‌های کلی انتخابات. فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، 49(4)، 1127-1148.
    8. قلی‌پور، رحمت‌اله (1384). تحلیل رابطۀ الگوی حکمرانی خوب و فساد اداری. مدیریت فرهنگ سازمانی، 10، 103-127.
    9. کدخدایی، عباسعلی (1381). نگاهی کوتاه به قانون جدید حقوق انتخابات روسیه. ماهنامة ناظر امین، 3، 25-36.
    10. مصطفی‌زاده، فهیم (1389). رویکرد نظام‌های انتخاباتی به تعیین حدود، نوع و منابع هزینه‌های انتخاباتی با تأکید بر سیاست‌های کلی انتخابات. مجلۀ اندیشه‌های حقوق عمومی، 7(2).
    11. مهری، مریم و هادی تبار، اسماعیل (1394). پیشگیری از افزایش جرایم اقتصادی از طریق شفاف‌سازی هزینه‌های تبلیغات انتخاباتی. مجلۀ کارآگاه، 32.
    12. واعظی، سید مجتبی و شعبانی، یاور (1398). افزایش مشارکت از طریق انتخابات الکترونیکی. نشریۀ حقوق اساسی، 16(32)، 49-72.
    13. هاشمی، سید محمد؛ اکبری، محمد تقی و رستمی، ولی (1399). هزینه‌های انتخاباتی و آزادی سخن. مجلۀ تعالی حقوق، 6(2).

     

    ج) گزارش‌ها

    1. بهادری جهرمی، علی و باقری خوزانی، محمدحسن (1397). نگاهی به عملکرد شورای نگهبان در نظارت بر انتخابات و صیانت از آرای مردم در دوازدهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری، پژوهشکدۀ شورای نگهبان، تهران.
    2. دبلیو. پا اتی افوسو ـ اماه، راج سوپر امانین، وکیشور آپرتی (1384). چارچوب‌های حقوقی مقابله با فساد (مالی)، ترجمۀ احمد رنجبر، تهران: دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، بی‌تا.
    3. زرافشان، محمدهادی و حسینی‌پور، سید مجتبی (1394). الزامات حقوقی انتخابات الکترونیک.گزارش پژوهشی پژوهشکدۀ شورای نگهبان، شمارۀ مسلسل 13940165
    4. مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری (1398). شفافیت انتخابات(تأمین حق مسلّم شهروندان در انتخابات از رهگذر شفافیت)، شمارۀ مسلسل360

     

    د) اسناد، قوانین و مقررات

    1. سیاست‌های کلی انتخابات ابلاغی 24/07/1395مقام معظم رهبری.
    2. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1358.
    3. قانون انتخابات ریاست جمهوری مصوب 05/04/۱۳۶۴ مجلس شورای اسلامی با اصلاحات بعدی.
    4. قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات ریاست‌ جمهوری اسلامی ایران مصوب 04/04/۱۳۶۴ مجلس شورای اسلامی.

     

    هـ) پایگاه‌های اینترنتی

    1. http:// khamenei.ir
    2. http://nazarat.shora-rc.ir
    3. https://rc.majlis.ir
    4. https://www.tasnimnews.com