نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
دانش آموختۀ دکتری حقوق بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
با وجود افزایش مخاصمات مسلحانه و آسیب‌های وارده به غیرنظامیان از جمله سرمایه‌گذاران خارجی، رژیم خاصی برای جبران خسارات ناشی از مخاصمات مسلحانه در حقوق بین‌الملل پیش‌بینی نشده است. در نتیجه، سرمایه‌گذاران به‌منظور جبران خسارات ناشی از مخاصمات مسلحانه، به شرط جنگ مندرج در معاهدات سرمایه‌گذاری و قواعد حقوق بین‌الملل در خصوص جبران خسارت ناشی از اعمال متخلفانه متوسل می‌شوند، اما این رویه ابهامات زیادی دارد که بر منافع دولت میزبان و سرمایه‌گذار بسیار تأثیرگذار است و در مقالۀ حاضر به آنها پرداخته شده است. از آنجا که ملاحظات حاکمیتی مانند نظم عمومی یا امنیت ملی می‌تواند اثبات مسئولیت دولت را در شرایط مخاصمات مسلحانه دشوار سازد، شرط جنگ یک لایۀ حمایتی اضافه برای سرمایه‌گذار ایجاد می‌کند، اما استانداردهای سنتی حمایت از سرمایه‌گذار را از بین نمی‌برد. اگرچه شرط جنگ، حق سرمایه‌گذار مبنی بر جبران خسارت را منوط به الزامات سختگیرانه‌ای مانند اثبات منشأ آسیب و نبود ضرورت نظامی می‌کند که در شرایط مخاصمات مسلحانه بسیار دشوار است. معقول‌تر است که اثبات ضرورت نظامی وظیفۀ کشوری باشد که از نیروی نظامی استفاده کرده است. انتظار می‌رود دیوان‌های داوری در این‌گونه دعاوی، در محاسبۀ جبران خسارت به وجود شرایط اضطراری و تأثیر آن بر منافع طرفین توجه کافی داشته باشند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Reparation of Damages arising from Armed Conflicts in International Investment Claims
نویسنده [English]
- Ali Shahbazian
Ph.D in International Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
Despite increasing armed conflicts and the resulting damages to civilians, including foreign investors, no specific regime has been envisaged in international law to compensate for such damages to investors. As a result, for reparation of damages caused by armed conflicts, investors resort to the so-called war clause in investment treaties as well as the general international law on reparation for wrongful acts. But this practice, as will be argued, has many ambiguities that may affect the rights of both the host state and the investor. While sovereignty considerations such as public order or national security can make it difficult to prove government responsibility in armed conflicts, the war clause provides an additional layer of protection for investors, but does not eliminate traditional investor-protection standards. All the same, the war clause makes the investor's right to reparation subject to strict requirements, such as proving the cause of damages and absence of military necessity, which is difficult in armed-conflict situations. It would be more sound to burden the state that has used military force with proving military necessity. In evaluating the damages, arbitration courts are expected to pay attention to emergency situation and its impact on the interests of both parties.
کلیدواژه‌ها [English]
- reparation
- foreign investment
- armed conflicts
- bilateral investment treaties
- فارسی
الف) کتاب‌ها
- پیران، حسین (1393)، مسائل حقوقی سرمایه‌گذاری بین‌المللی، تهران: گنج دانش.
- دالزر، رودلف؛ شروئر، کریستف (1395)، اصول حقوق بین‌الملل و سرمایه‌گذاری، ترجمۀ سید قاسم زمانی و به‌آذین حسیبی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
- عسکری، پوریا (1394)، حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در رویه داوری بین‌المللی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
- علیدوستی‌شهرکی، ناصر (1396). حقوق سرمایه‌گذاری خارجی، تهران: خرسندی.
ب) مقالات
- حبیب‌زاده، توکل؛ نیک‌جاه، جواد (1393). «معیارهای حاکم بر جبران خسارت معنوی در روابط بین دولت میزبان و سرمایه‌گذار خارجی با تأکید بر آرای داوری ایکسید»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، دورۀ 31، ش 51، ص 182-163.
6.زمانی، سید قاسم؛ بذّار، وحید (1397). «فرض وجود خطر به‌عنوان عاملی تأثیرگذار بر مسئولیت در اختلافات ناشی از سرمایه‌گذاری خارجی با تأکید بر رویة داوری بین‌المللی»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 48 ، ش 2، ص 245-227.
- زمانی، سید قاسم؛ نوری، ولی‌اله؛ راعی، مسعود (1398). «ضرورت نظامی به‌عنوان یک استثنا در حقوق درگیری‌های مسلحانه»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 49 ، ش 3، ص 734-717.
- عابدینی، عبدالله (1397). «موانع جبران خسارت از افراد زیان‌دیده به‌واسطۀ نقض‌های فاحش حقوق بشر و حقوق بشردوستانه: تحولات معاصر حقوق بین‌الملل»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 84، ش 3، ص 598-593.
- علیدوستی‌شهرکی، ناصر (1383). «جبران خسارت سلب مالکیت در سرمایه‌گذاری خارجی»، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوقی، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، ش 46 و 47، ص 94-77.
- علیدوستی شهرکی، ناصر (1390)، «احترام مالکیت و سرمایه‌گذاری خارجی»، فصلنامۀ حقوق، مجۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 41، ش 1، ص 312-295.
- میرعباسی، سید باقر؛ سیاوش‌پور، حمیدرضا (1398). «حمایت دیپلماتیک در چارچوب معاهدات بین‌المللی سرمایه‌گذاری»، فصلنامۀ مطالعات حقوق عمومی، دورۀ 49 ، ش 4، صص 1125-1109.
- انگلیسی
- A) Books
- Douglas, Zachary (2009), The International Law of Investment Claims, United Kingdom, Cambridge University Press.
- Kantor, Mark (2008), Valuation for Arbitration: Compensation Standards &Valuation Methods & Expert Evidence, Netherland, Kluwer Law International.
- Marboe, Irmgard (2009), Calculation of Compensation and Damages in International Investment Law, United Kingdom, Oxford University Press.
- McLachlan, Campbell; Shore, Laurence & Weiniger, Matthew (2007), International Investment Arbitration: Substantive Principles, United Kingdom, Oxford University Press.
- United Nations Conference on Trade and Development “UNCTAD” (2007), Bilateral Investment Treaties 1995–2006: Trends in Investment Rulemaking, Printed in Switzerland, United Nation Publication.
- B) Articles
- Jagusch, Stephen & Duclos, Nicole (2009), “Compensation for the Breach of Relative Standards of Treaty Protection”, the Journal of World Investment & Trade, Vol. 10, Issue 4, pp. 515-548.
- Ostransky, Josef (2015), “The Termination and Suspension of Bilateral Investment Treaties due to an Armed Conflict”, Journal of International Dispute Settlement (JIDS), Vol. 6, Issue 1, 136-162.
- C) Documents
- Democratic Republic of the Congo - United States of America (1984). Bilateral Investment Treaty.
- International Law Commission (2001). Draft Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts (Darsiwa).
- Islamic Republic of Iran - Austria (2001). Bilateral Investment Treaty.
- Islamic Republic of Iran- Japan (2016). Bilateral Investment Treaty.
- Oman - United Kingdom (1995). Bilateral Investment Treaty.
- Organisation of Islamic Cooperation, (1981). Agreement for Promotion, Protection and Guarantee of Investments.
- Republic of Korea - Turkey (1991). Bilateral Investment Treaty.
- Sri Lanka - United Kingdom (1980). Bilateral Investment Treaty.
- United States, Canada, Mexico (1994). North American Free Trade Agreement (NAFTA).
- D) Cases
- American Manufacturing & Trading, Inc. v. Republic of Zaire, ICSID Case No. ARB/93/1, Award, (Feb, 21, 1997).
- Ampal-American Israel Corp., EGI-Fund (08-10) Investors LLC, EGI-Series Investments LLC, BSS-EMG Investors LLC and David Fischer v. Arab Republic of Egypt, ICSID Case No. ARB/05/3, Decision on Liability and Heads of Loss, (Feb, 21, 2017).
- Asian Agricultural Products Ltd. v. Republic of Sri Lanka, ICSID Case No. ARB/87/3, Award (Jun. 27, 1990).
- CMS Gas Transmission Company v. The Republic of Argentina, ICSID Case No. ARB/01/8, Award (May. 12, 2005).
- LESI SpA. And ASTALDI SpA. v. People's Democratic Republic of Algeria, ICSID Case No. ARB/05/3, Award, (Nov. 12, 2008).
)